قازىرگى ۋاقىتتا ەلىمىزدە «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى كەزەڭ-كەزەڭىمەن،  جوسپارلى تۇردە جۇزەگە اسىرىلا باستادى. ەڭ الدىمەن مەملەكەتتىك ءتىلدى لاتىن ارىپتەرىنە كوشىرۋ ماسەلەسى بەلسەندى تۇردە قولعا الىندى. «جاڭا گۋمانيتارلىق ءبىلىم»، «قازاق تىلىندە 100 وقۋلىق»، «تۋعان جەر»، «قازاقستاننىڭ جاڭا 100 تۇلعاسى» باعىتىنداعى شارالار بويىنشا جۇرتشىلىق اراسىندا ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارى كەڭ قانات جايدى.

قوعامدىق جاڭعىرۋ شارالارى تۋرالى ءسوز بولعاندا قازىرگى مەكتەپ ومىرىندەگى كەيبىر ماسەلەلەر دە ايتىلىپ قالادى. مىسالى، مەكتەپتەردە سوعىلاتىن قوڭىراۋ تۋرالى دا تام-تۇمداپ اڭگىمە قوزعالىپ ءجۇر. ءبىر باسقوسۋدا بايىرعى ۇستاز، جوعارى ساناتتى مۇعالىم، قازىر سەمەي قالاسىندا تۇراتىن زەينەتكەر كۇلاش باكىتاەۆا مىناداي ءبىر اڭگىمە ايتتى.

- اقسۋات مەكتەبىندە وقىپ جۇرگەندە بىزگە قازاق سسر جوعارعى سوۆەتى پرەزيديۋمىنىڭ 1967 جىلعى 15 تامىزداعى ۋكازىمەن «قازاق سسر-ءىنىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن مەكتەپ مۇعالىمى» قۇرمەتتى اتاعىنا يە بولعان ورازالين قابدراحمان دەگەن مۇعالىم ساباق بەردى. ول كىسى وتە ءبىلىمدى، تاجىريبەلى، بالا وقىتۋ مەن تاربيە ماسەلەسىن جان-جاقتى ويلايتىن عاجاپ ادام ەدى. «وي تۇبىندە جاتقان ءسوز، شەر تولقىتسا شىعادى» دەگەندەي، ءبىر اڭگىمەسىندە قابدراحمان اعا: - بۇرىنعى وتكەن عاسىرلاردا حريستيان دىنىندەگىلەر ادامداردى ءمىناجات ەتۋگە شىركەۋگە قوڭىراۋلاتىپ شاقىرعان ەكەن. سول قوڭىراۋ ءبىزدىڭ ءبىلىم وردامىزدا قالىپ قويدى،- دەدى.

ول كەزدە بۇل سوزگە ەشقايسىمىز ءمان بەرمەدىك. سوۆەت ۇكىمەتىنىڭ دۇرىلدەپ تۇرعان كەزى. وسى پىكىردى ايتقاندا قابدراحمان اعا سول كەزدە مەكتەپتەگى قوڭىراۋ سوعۋ ادەتىنە ىشتەي قىنجىلىپ ءجۇردى مە ەكەن، كىم بىلەدى؟

وسىدان ءۇش-ءتورت جىل بۇرىن بولار، «ايقىن» باسىلىمىندا «قوڭىراۋلاتقاندى قويساق قايتەدى؟» دەگەن تاقىرىپتا ءبىر ماقالا جاريالانعان بولاتىن. «الماتىدا ءبىر مەكتەپ قوڭىراۋدىڭ ورنىنا كۇي ويناتادى ەكەن» دەپ ۇزىنقۇلاقتان ەستىگەن ەدىم، ناقتىسىن بىلمەدىم. جىگەرلى، ەكپىندى كۇيلەردىڭ بىرىنەن ءۇزىندى الىپ، مەكتەپتەردە قوڭىراۋ ءۇنىنىڭ ورنىنا سونى شىرقاتىپ قويسا بولادى عوي دەپ ويلايمىن، - دەيدى كۇلاش باكىتاەۆا.

جوعارى ساناتتى ارداگەر ۇستازدىڭ بۇل پىكىرلەرىن ەسكەرۋسىز قالدىرۋعا ءداتىمىز شىدامادى، كوپشىلىك نازارىنا ۇسىنعاندى ءجون كوردىك. شىندىعىندا، قوڭىراۋ ءۇنىنىڭ ادامزات بالاسىمەن بىرگە جاساسىپ كەلە جاتقانى بەلگىلى نارسە. جەر-جەردە قىتاي، ورىس، جاپون، كارىس شەبەرلەرىنىڭ قوڭىراۋدى ءتۇرلى مەتالدان قۇياتىن زاۋىتتارى ەرتەدەن بولعان ەكەن. ادامداردى شىركەۋگە شاقىرۋ ءۇشىن قوڭىراۋ داۋىسى ءالى دە پايدالانىلىپ كەلەدى. قىتايلىقتار قوڭىراۋ سوعۋ ارقىلى كۇننىڭ شىعۋى مەن باتۋىن جۇرتقا حابارلاعان ەكەن. سونىمەن بىرگە وقىس وقيعالاردىڭ حابارشىسى دا سول قوڭىراۋ داۋسى بولعان. مىنە وسى جاعدايلارعا قاراعاندا قوڭىراۋ ءۇنىن جوققا شىعارۋعا بولمايدى. الايدا، وركەنيەت جولىمەن وشكەنىمىزدى جاندىرىپ، ولگەنىمىزدى ءتىرىلتىپ، جاڭالىققا، جاڭعىرۋعا تۇبەگەيلى بەت بۇرعان قازىرگى زاماندا ەلىمىزدىڭ مەكتەپتەرىندە قوڭىراۋ داۋىسىن حالقىمىزدىڭ عاسىرلار بويى بىرگە جاساسقان مۋزىكالىق ءتول اسپابى، ۇلت رۋحىن كوتەرەتىن دومبىرانىڭ ادام ەتيكاسى مەن ەستەتيكاسىن جاڭارتاتىن، جانعا جايلى، جۇرەككە جىلى تيەتىن، قوڭىر ۇنىمەن الماستىرسا قالاي بولار ەدى؟

حامزا ساتيەۆ، قازاقستاننىڭ قۇرمەتتى ءجۋرناليسى

Abai.kz