دۇنيە ءجۇزىنىڭ كىلەڭ ونەر دۇلدۇلدەرى باقتارىن سىنايتىن كانن فەستيۆالىندە «ۇزدىك اكتريسا» اتانعان سامال ەسلاموۆا تۋرالى جۋرناليست ارىپتەستەرىم جارىسا جازىپ جاتىر. جەرلەسىمنىڭ اركىمنىڭ قولى جەتە بەرمەيتىن بيىككە شىعىپ، جۇلدىزى جارقىراعانىنا قالاي قۋانبايىن! سامالدىڭ ونەر شىڭىنا ورلەگەن جولىن ويمەن شولىپ وتىرسام، قازاق رۋحىن بويىنا دارىتقان شىنايى تالانت، ۇلت ماقتانىشى بولارلىق تۇلعا قازاقتىڭ تىلىنە دە، ونەرىنە دە جاتسىنا قارايتىن قالادان ەمەس، مىنا جاھاندانۋ زامانىندا ءالى دە حالىق ونەرىنىڭ، اتا سالتىنىڭ جۇعىنى ساقتالىپ وتىرعان اۋىلدان شىعادى ەكەن.

سامال ەسلاموۆا ءبىزدىڭ سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى اققايىڭ اۋدانىنداعى ارالاعاش اۋىلىنان. اكەسى ورمانشى، شەشەسى ساۋىنشى بولعان قاراپايىم جاندار. سامال اۋەلدە جۋرنالستيكا فاكۋلتەتىنە تۇسۋگە تالاپتانىپ، ءبىر بالى جەتپەگەن سوڭ قىزىلجارداعى ونەر كوللەدجىنە تۇسكەن، سودان سوڭ وبلىستىق قازاق تەاترىندا الدىمەن ەپيزودتىق، كەيىن باستى رولدەردە ويناپ دارىنىن كورسەتكەن. ارالاعاشتا بۇرىن حالىق تەاترىنىڭ داڭقى شىعىپ تۇرعان، ونەرلى جاستارى كوپ اۋىل. بىزدە ەسىل اۋدانىنىڭ ورتالىق اۋىلىندا دا حالىق تەاترى بار ەدى، قازىر ول اۋىل تاراپ كەتتى.

ءبىزدىڭ وبلىستان شىققان، بالا كەزىندە قازىرگى شال اقىن اۋدانىنداعى ىبىراەۆ اۋىلىنداعى قازاق مەكتەبىندە وقىپ ءبىلىم العان،  جازۋشى، اۋدارماشى مارقۇم گەرولد بەلگەر ءوزىنىڭ اۋىل تۋرالى تولعاۋىندا سولتۇستىك ايماقتارداعى قازاق اۋىلىنىڭ ىدىراۋى ەلۋىنشى جىلدارداعى تىڭ كوتەرۋ كەزىنەن باستالعانىن جازعان. ونىڭ ەستەلىكتەرىندە تراكتورمەن كورشى اۋىلدارعا اراق ىزدەپ باراتىن، ماس بولىپ كوشەدەگى قازداردى مىلتىقپەن اتاتىن وننان-مۇننان جينالعان تىڭ كوتەرۋشىلەردىڭ بەينەسى سول كەزدىڭ شىندىعى، بۇگىنگى قازاق اۋىلىنىڭ سول كەزدە باستالعان قاسىرەتى. «اۋىل ءار قازاقتىڭ رۋحاني تىرەگى، ۇلتتىق سالت ءداستۇردىڭ، مادەنيەتتىڭ قاينار كوزى، قازاقيانىڭ نەگىزى» دەپ جازعان بەلگەر ءوز اۋىلى ىبىراەۆقا جەكەشەلەندىرۋ جىلدارى كەلگەندە كوڭىلى قۇلازىپ قايتقان ەدى.

سودان بەرى دە جۇمىسسىز جاستاردىڭ، ءتىپتى قارتاڭ ادامداردىڭ وبلىس ورتالىعىنا كوشۋى تولاستار ەمەس. ارينە، بىزدە تۇرعىنداردىڭ بارىنە جۇمىس بەرىپ، جول سالىپ، مەكتەپ، بالاباقشا، مادەنيەت ءۇيىن ۇستاپ وتىرعان اققايىڭ اۋدانىنىڭ دايىندىق اۋىلىنداعى ءبىرجان شايمەردەنوۆ سياقتى جەكەلەگەن كاسىپكەر ازاماتتار بار. سودان دا دايىندىق ىرگەسى سوگىلمەي وتىر. ءتىپتى بۇل اۋىلعا جۇمىس ىزدەگەندەر وزگە جەرلەردەن كەلىپ قونىستانىپ جاتىر. ءار اۋىلدان وسىنداي باس بولار ازاماتتار شىقسا ءوشىپ بارا جاتقان اتا قونىس قايتا جاندانار ەدى عوي.

وڭتۇستىكتەن وڭىرىمىزگە قونىس اۋدارىپ، ەرىنبەي ەڭبەك ەتىپ، كاسىپ اشىپ العاندار دا جەتەرلىك. ولاردىڭ اراسىندا اۋىلعا كەلىپ باسپاناعا قولى جەتە الماي، سولتۇستىكتىڭ ايازدى قىسىنا شىداماي، جەرسىنبەي كەتىپ قالاتىندارى دا كەزدەسەدى. مۇنداي جاعدايدا وڭىرىمىزدەگى قازاقتىڭ سانىن ارتتىرۋ قيىن.

وڭتۇستىكتەن قونىس اۋدارعان اعايىنداردى جەرگىلىكتى باسشىلار الدىمەن اۋىلدى جەرلەردە باسپانامەن، جۇمىسپەن قامتاماسىز ەتۋى كەرەك. جول سالۋ، اۋىز سۋ ماسەلەلەرىن دە كاسىپكەرلەر ەمەس، اكىمدىكتەر شەشۋى كەرەك. ال قازىرگى ۋاقىتتا اۋىل اكىمدەرىنىڭ بۇل شارۋامەن اينالىسۋعا قارجىسى جوق. سوندىقتان ۇكىمەت اۋىلدىق اكىمدىكتەردى جەتكىلىكتى قارجىلاندىرۋ، جۇمىس ورىندارىن اشۋ، الەۋمەتتىك ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ ءۇشىن زاڭدىق پارمەنى بار ارنايى باعدارلاما جاساۋى كەرەك. ول باعدارلاما بويىنشا جۇمسالاتىن قارجى جەمقورلاردىڭ كومەيىندە كەتپەي، ورىنىمەن جۇمسالۋى ءۇشىن اۋىل تۇرعىندارى مەن جەرگىلىكتى بيلىكتەن قۇرالعان قوعامدىق باقىلاۋ توپتارى قۇرىلۋى قاجەت.  

ۇكىمەت تاراپىنان اۋىلعا كوڭىل بولىنبەسە اۋىلدان عانا ەمەس، قازاقى بولمىسىمىزدان، ۇلتتىق قاسيەتىمىزدەن دە ايىرىلامىز. اۋىل ساحناسىنداعى جان تەبەتەر ءان اۋىل بالاسى قالانىڭ تاس كوشەسىن باسقان ساتتەن باستاپ ۇزىلەدى.

مارات ەرمۇقانوۆ

Abai.kz