ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ ەكس-باسشىسى،قازاقستان بيلىگىندەگى «سۇر كاردينال» دەپ سيپاتتالاتىن نۇرتاي ابىقاەۆ جاقىندا پىكىر ايتىپتى. ايتقاندا دا، سەنات سپيكەرى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ پرەزيدەنت نازارباەۆ تۋرالى باتىس اقپاراتىنا ايتقان پىكىرىنە پىكىر قوسىپتى.

اڭگىمە بىلاي عوي. قازاقستاندا كەلەسى پرەزيدەنت سايلاۋى 2020 جىلى وتەدى. تاۋەلسىزدىك العان جىلداردان بەرى قازاقستاندى ۇزدىكسىز باسقارىپ كەلە جاتقان نۇرسۇلتان نازارباەۆ ول سايلاۋعا قاتىساتىنى يا قاتىسپايتىنى جايلى ءالى ايتقان جوق.

ال، بريتان تەلەارناسىنا سۇحبات بەرگەن سەنات سپيكەرى قاسەكەڭ، قاسىم-جومارت توقاەۆ ءسوز اراسىندا «نۇرسۇلتان ءابىشۇلىنىڭ 2020 جىلعى سايلاۋعا قاتىسۋى ەكىتالاي» دەگەندى ايتتى.

نۇرتاي ابىقايۇلى قاسىم-جومارت كەمەلۇلىنىڭ پىكىرىنە پىكىر قوسىپ بىلاي دەدى:

«ول ءوز ويىن ايتتى. مەنىڭشە، شەشىمدى پرەزيدەنتتىڭ ءوزى قابىلدايدى. ول كىسى ءبىر سوزىندە ەگەر حالىق قولدايتىن بولسا جانە قويىلعان مىندەتتەردى ورىنداۋعا قاۋقارلى كوماندا دايىن بولسا، ءارى قاراي دا جۇمىس جاساۋعا ءازىر ەكەندىگىن بىلدىرگەن بولاتىن»

نەشە جىلدان بەرى پرەزيدەنتتىڭ وڭ قولى بولعان «سۇر كاردينالدى» سەناتتا وتىرعان جەرىنەن اقوردا زەينەتكەرلىككە ماقتاۋ-ماداقسىز، مەدال، شاپانسىز شىعارىپ سالعان-دى. سودان بەرى نۇرتاي ابىقايۇلى جىلى توسەگىندە تىم-تىرىس جاتقان بولاتىن. ول تۋرالى جازعان-سىزعان، اتىن اتاپ شاقىرعان ەشكىمدى ەستىمەگەنبىز.

وتكەندە، دۇنيەجۇزى قازاقتارىنىڭ قاۋىمداستىعى جانىنان «وتانداستار» قورى قۇرىلدى. مىنە، سول قوردى باسقارۋعا نۇرتاي ابىقايۇلى كەلدى. قازىر، ەكس-كوميتات باسشىسى قوعامدىق قوردى باسقارىپ وتىر.

نۇرتاي ابىقايۇلى ەلىمىزدىڭ ۇلىبريتانيا، رەسەي سياقتى يمپەريالىق ەلدەردەگى ەلشىسى، ەكى رەت پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ باسشىسى، ەكى رەت سىرتقى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى، ەكى رەت رەسپۋبليكا قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ توراعاسى، سەنات توراعاسى، دەپۋتاتى بولىپ قىزمەت ىستەدى.

ءبىر كەزدەرى شەنەۋنىك بىتكەن «سۇر كاردينال» اتاپ زارە قۇتى قالماي قورقاتىن نۇرتاي ابىقاەۆ قازىر اتتان تۇسكەن. ەسكە تۇسەدى، 1999 جىلى قازاقستاگ سولتۇستىك كورەياعا وقتۇمسىق زىمىراندار ساتىپ، ونىسى جۇرتقا تاراپ، ماسقاراسى شىققان. ول كەزدە ءبىر ەمەس، ەكى ەمەس قىرىقىن ساتقان ەدى.

سودان پرەزيدەنت پارمەن بەرىپ  قورعانىس ءمينيسترى م.التىنباەۆ پەن ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ باسشىسى ن.ابىقاەۆتى قىزمەتتەرىنەن بوساتىپ جىبەردى. بىراق ول دالادا قالمادى.

ەكى جىل وتپەي جاتىپ پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ جەتەكشىلىگىنە تاعايىندالدى. ال 2004 جىلى سەنات سپيكەرى بولىپ تاعايىندالدى.

2006 جىلعى اقپان.  التىنبەك سارسەنبايۇلى مەن ونىڭ ەكى كومەكشىسىنە جاسالعان ساياسي قاستاندىقتا «سۇر كاردينالدىڭ» قىزمەتكەرى، سەنات اپپاراتىنىڭ جەتەكشىسى ەرجان وتەمباەۆ «تاپسىرىس بەرۋشى» رەتىندە تانىلدى. اياقاستىنان اۋرۋحاناعا ءتۇسىپ، «جۇرەكجاردى» اشىق حات جازعان ن.ابىقاەۆتى دوسى «وتقا» تاستامادى. «سۇر كاردينال» رەسەيگە ەلشى بولىپ كەتە باردى.

كەيىن كوپ ۇزاماي ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنە قايتا ورالدى. 2012 جىلى ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى تاعى دا توسىن وقيعامەن جۇرتتى توسىلتتى.  «ارقانكەرگەن» پوستىندا 12 شەكاراشى مەن ءبىر ورمانشى توتەنشە وقيعادان، قاندى قىرعىننان قازا تاپتى. بۇل كەزدە دە ابىقاەۆتىڭ اتى ءجيى اتالدى. ساراپشىلار بۇل شەتىن وقيعانى  «ۆەدومستۆوارالىق كيكىلجىڭ» دەپ سيپاتتاعان ەدى.  ۇقك توراعاسى بولىپ تۇرعان نۇرتاي ابىقاەۆ بۇعان دا بىلق ەتپەدى. كوپشىلىكتىڭ سىنىن قۇلاعىنا دا ىلمەدى. سونان سوڭ سەناتور بولدى.

اقپارات كوزدەرىندە ايتىلعان ن.ابىقاەۆتىڭ مەملەكەتتىك قىزمەتتەگى جولى مەن بولمىسى قىسقاشا قايىرعاندا وسىلايشا كورىنەدى. مىنە، سول ادام 2020 جىلى ەلىمىزدە بولاتىن پرەزيدەنت سايلاۋىنا بايلانىستى  پىكىر ايتۋىنا قاراعاندا ساياساتقا قايتا ورالعان سياقتى.

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz