پرەزيدەنت ن.نازارباەۆ 5 قازانداعى حالىققا جولداۋىندا ەلىمىزدەگى ەكونوميكالىق، الەۋمەتتىك ماسەلەلەردى اتاپ، سوعان سايكەس قۇزىرلى ورگاندارعا ناقتى تاپسىرمالار بەرگەن بولاتىن. قازاقستاندىقتاردىڭ ءال-اۋقاتىنىڭ ءوسۋى  باستى باسىمدىققا اينالۋى ءتيىس ەكەنىن العا تارتتى. ءتىپتى، لاۋازىمدى تۇلعانىڭ جەكە تيىمدىلىگىن جانە قىزمەتكە لايىقتىلىعىن ءدال وسى ولشەمگە سايكەس باعالايتىنىن دا ەسكەرتتى. ەلباسى جولداۋىن كەڭىنەن تارقاتىپ، تالقىلاۋ ماقساتىندا قر پرەزيدەنتى جانىنداعى مەملەكەتتىك باسقارۋ اكادەمياسىندا قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى عىلىمي-ساراپشىلىق كەڭەسىنىڭ «قازاقستاندىقتاردىڭ ءال-اۋقاتىنىڭ ءوسۋى: تابىس پەن تۇرمىس ساپاسىن ارتتىرۋ» اتتى ساراپشىلىق وتىرىسى ءوتتى.

ءىس-شاراعا قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ جانىنداعى مەملەكەتتىك باسقارۋ اكادەمياسىنىڭ ستراتەگيالىق دامۋ، زەرتتەۋ جۇمىسى جانە حالىقارالىق ارىپتەستىك جونىندەگى ۆيتسە-رەكتور، ەكونوميكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى ايگۇل كوشەرباەۆا، قحا عىلىمي-ساراپشىلىق كەڭەسىنىڭ مۇشەلەرى، اسسامبلەيانىڭ عىلىمي-ساراپشىلىق توپتارى مەن كافەدرالارىنىڭ جەتەكشىلەرى، مەملەكەتتىك ورگاندار مەن جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ وكىلدەرى قاتىستى.

وتىرىس بارىسىندا «قازاقستاندىقتاردىڭ ءال-اۋقاتىنىڭ ءوسۋى: تابىس پەن تۇرمىس ساپاسىن ارتتىرۋ» اتتى ەلباسىنىڭ جىل سايىنعى قازاقستان حالقىنا جولداۋى، ونىڭ ىشىندە، مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەردى دايارلاۋدى جاڭعىرتۋدىڭ نەگىزگى ترەندتەرى جانە پرەزيدەنت جولداۋىن جۇزەگە اسىرۋداعى جاستاردىڭ ءرولى تالقىلاندى.

ءىس-شارا مودەراتورى قر پرەزيدەنتىنىڭ جانىنداعى مەملەكەتتىك باسقارۋ اكادەمياسى ورتالىق ازيا وڭىرىندەگى ەتنوسارالىق جانە كونفەسسياارالىق قاتىناستاردى زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ جەتەكشىسى، قحا عسك ءتورايىمى، الەۋمەتتانۋ عىلىمدارىنىڭ دوكتورى ايگۇل سادۆوكاسوۆا بۇگىندە حالقىمىزدىڭ ال‐اۋقاتىن ارتتىرۋ، ادامي قۇندىلىقتاردى قالىپتاستىرۋ، ءبىلىم جۇيەسىن جاڭارتۋ، جاستار پروبلەماسىن شەشۋ كۇن تارتىبىنەن تۇسپەۋى ءتيىس ماسەلەلەر ەكەنىن ايتتى.

«حالىقتىڭ ءال-اۋقاتى تەك قانا ەكونوميكالىق كورسەتكىشتەرگە سايكەس دەۋگە بولمايدى. جولداۋدا بۇل جونىندە، ياعني حالىقتىڭ الەۋمەتتىك جاعدايىن ارتتىرۋ بويىنشا ناقتى تاپسىرمالار بەرىلىپ وتىر. سونداي‐اق، ادامي قۇندىلىقتارعا باسىمدىق بەرىلگەن. ونىڭ ىشىندە، بالا تاربيەسى، ۇستاز مارتەبەسى، قوعام ءۇشىن قۇندىلىق رەتىندە ءبىلىم جۇيەسى، ت.ب. جالپى، بيىل ەلباسى جولداۋى ءبىر جىلدا ەكى رەت بولىپ وتىر. جىلدا تاريحي ۋاقىتتىڭ تىعىزدالۋى دەگەندى ايتامىز. بۇل دا ءبىر سونىڭ كورسەتكىشى. سەبەبى ەكونوميكالىق جاعداي وزگەرۋدە، قوعامدا بولىپ جاتقان وزگەرىستەر دە كوپ. كەي كەزدە قوعامنىڭ وزگەرۋى باسقارمالىق تەتىكتەر ءبىر-بىرىنە سايكەس كەلمەي جاتادى، بۇل قيىندىق تۋعىزادى» دەيدى ول.

ال قر پرەزيدەنتىنىڭ جانىنداعى مەملەكەتتىك باسقارۋ اكادەمياسىنىڭ ستراتەگيالىق دامۋ، زەرتتەۋ جۇمىسى جانە حالىقارالىق ارىپتەستىك جونىندەگى ۆيتسە-رەكتور ايگۇل كوشەرباەۆا ەلباسى تاپسىرماسى نەگىزىندە ورتالىقتارىنىڭ قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىمەن، پرەزيدەنت اكىمشىلىگىمەن ايتارلىقتاي جۇمىس اتقارىپ كەلە جاتقانىن اتاپ ءوتتى. «جولداۋدا ايتىلعان مەملەكەتتىك كىرىس ەتنيكاارالىق، كونفەسسياارالىق ساياحات پەن كەلىسىمگە تىكەلەي بايلانىستى. اكادەميا الداعى ۋاقىتتا دا ساياسي مەملەكەتتىك قىزمەتتى جەتىلدىرۋ جانە جاڭا فورماتسيا باسقارۋشىلارىن دايارلاۋ بويىنشا قارقىندى جۇمىس اتقارماق» دەيدى ول.

ەتنيكالىق توپتاردىڭ كىرىس ەرەكشەلىكتەرى مەن جاستار مەن ءبىلىم ماسەلەسى تالقىلانعان جيىندا ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگىنىڭ «ەكونوميكالىق زەرتتەۋلەر ينستيتۋتى» اق‐نىڭ الەۋمەتتىك‐دەموگرافيالىق دامۋ زەررتتەۋلەر ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى باتجان اقمولدينا ەتنيكالىق قۇرىلىم بويىنشا كىرىس ستاتيتيكاسىن كەلتىردى.

«ەلباسى جولداۋىندا قازاقستاندىقتاردىڭ تابىس مولشەرى تومەن ەكەندىگىنە ءمان بەردى. سوندىقتان حالىقتىڭ ال‐اۋقاتىن ارتتىرۋ ءۇشىن ەڭ الدىمەن، ەڭ تومەنگى جالاقىنى 1,5 ەسە، ياعني 28 مىڭنان 42 مىڭعا دەيىن ءوسىرۋدى تاپسىردى. وسى كەزەكتە، قازاقستاندا تۇرىپ جاتقان ءتۇرلى ەتنوس وكىلدەرىنىڭ تابىسىنىڭ ازدىعىنا بايلانىستى زەرتتەۋ جۇرگىزدىك. وعان ەلىمىزدەگى 16 ايماقتان التى مىڭعا جۋىق ادام قاتىستى. بايقاپ وتىرعانىمىزداي، ءبارىنىڭ دە نەگىزگى تابىسى ‒ اي سايىن الاتىن جالاقىسى. كىرىستىڭ 60‐قا جۋىق پايىزى سول ايلىعى» دەيدى باتجان اقمولدينا.

جيىرماعا جۋىق ەتنوس وكىلدەرى اراسىندا جۇرگىزىلگەن ساۋالناما ناتيجەسىنشە، ارقايسىسىنىڭ كاسىپكەرلىكپەن اينالىسۋ بويىنشا پايىزدىق كورسەتكىشى 10-20 پايىزدىڭ اراسىندا. سونداي‐اق، ساۋالناما رەسپوندەنتتەرىنىڭ 60 پايىزدان استامى الاتىن تابىسى كونكورىسكە جەتەتىنىن، كەيدە «بىرىنە جەتسە، بىرىنە جەتپەيتىنىن» ايتسا، از عانا پايىزى تابىسىنا كوڭىلى تولاتىنىن، ءوزىن ەشتەڭەدەن شەكتەمەيتىنىن جەتكىزىپتى.

بۇل تۇرعىدا، جيىن قوناعى، تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى جامبىل ارتىقباەۆ ساۋالناما جۇرگىزىلگەن ورتانىڭ اۋقىمىنا نازار اۋداردى. مۇنداي زەرتتەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋدە ەتنوگرافتار‐عالىمداردىڭ دا كومەگىنە جۇگىنگەن ابزال جانە ول كەڭ اۋقىمدى قامتۋى ءتيىس ەكەندىگىن ايتتى.

Abai.kz