«نۇر وتان» پارتياسىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى اياسىندا بەلگىلى كوركەم ادەبيەت سىنشىسى، پۋبليتسيست امانگەلدى كەڭشىلىكۇلىنىڭ «قازاقتى ءسۇيۋ» اتتى شىعارماشىلىق كەشى ءوتتى. قالامگەردىڭ 50 جىلدىق مەرەيتويىنا وراي وتكىزىلگەن ءىس-شاراعا ەلىمىزدىڭ زيالى قاۋىم وكىلدەرى، بەلگىلى اقىن-جازۋشىلار جانە قوعام قايراتكەرلەرى قاتىستى. سونداي-اق «نۇر وتان» پارتياسى توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى ماۋلەن اشىمباەۆ كەشكە ارنايى بارىپ، مەرەيتوي يەسىن قۇتتىقتادى.

ەلباسى «قازاقستاندىقتاردىڭ ءال-اۋقاتىنىڭ ءوسۋى: تابىس پەن تۇرمىس ساپاسىن ارتتىرۋ» اتتى جولداۋىندا «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسىنا ەرەكشە توقتالىپ، ونىڭ جاپپاي قولداۋعا يە بولعانىن جانە قوعامداعى جاڭعىرۋ ۇدەرىستەرىنە زور سەرپىن بەرگەنىن ايرىقشا اتاپ ءوتتى. سوندىقتان مەملەكەت باسشىسى بۇل باستامانى ءارى قاراي جالعاستىرىپ قانا قويماي، ونىڭ اياسىن جاڭا مازمۇنمەن جانە باعىتتارمەن تولىقتىرۋ قاجەتتىگىن تاپسىردى. بۇگىندە ەلىمىز بويىنشا وسى باعىتتا اۋقىمدى جۇمىستار باستالىپ كەتتى.

سونىڭ ىشىندە جولداۋ مىندەتتەرىنىڭ جۇزەگە اسىرىلۋىن قاتاڭ باقىلاپ قانا قويماي، سول جۇمىستارعا ۇلەس قوسۋدى باستى ماقسات ەتىپ العان «نۇر وتان» پارتياسى دا بىرقاتار تىڭ جوبالاردى قولعا الىپ وتىر. اتاپ ايتقاندا، ەلىمىزدەگى جەتەكشى ساياسي كۇش قازاقستان جازۋشىلار وداعىمەن مەموراندۋم جاساسىپ، الداعى ۋاقىتتا پارتيا تاراپىنان اقىن-جازۋشىلارعا قولداۋ كورسەتۋدىڭ ناقتى تەتىكتەرىن پىسىقتادى.

كەشتى تانىمال ساتيريك-جازۋشى كوپەن امىربەك جۇرگىزدى. العاش بولىپ قۇتتىقتاۋ ءسوز العان ماۋلەن اشىمباەۆ اكەسى، قازاقتىڭ ءبىرتۋار ۇلى ساعات اشىمباەۆ پەن توي يەسىنىڭ اكەسى ايتۋلى اقىن كەڭشىلىك مىرزابەكوۆتىڭ اراسىنداعى دوستىققا توقتالىپ ءوتتى. سونداي-اق ول امانگەلدى كەڭشىلىكۇلىنىڭ قازاق ادەبيەتى ايدىنىنداعى ورنى ەرەكشە ەكەنىنە نازار اۋدارىپ، ادەبي سىنشىلىق اياسى كەڭ ونەر ەكەنىن تىلگە تيەك ەتتى.

– امانگەلدى كەڭشىلىكۇلى اكە ءىزىن لايىقتى جالعاپ، قازاق ادەبيەتىندە وزىندىك ورنى مەن قولتاڭباسىن قالىپتاستىرعان قالامگەر. ونىڭ سىن جانرىنداعى ەڭبەكتەرى مەن ەسسەلەرى ءوزىنىڭ تەرەڭ مازمۇنىمەن وقىرمانداردى قالىڭ ويعا جەتەلەيتىنى ءسوزسىز. وكىنىشكە قاراي، قازىر قازاق ادەبيەتىندە سىنشىلىق جانرى بۇرىنعى دەڭگەيىنەن تومەندەپ كەتكەنى جاسىرىن ەمەس. كەزىندە مۇحامەدجان قاراتاەۆ، سەرىك قيراباەۆ سياقتى ۇلكەن جازۋشىلارىمىز قالىپتاستىرعان ءداستۇردى بۇگىندە ساناۋلى جاندار عانا جالعاستىرىپ كەلەدى. بۇگىنگى مەرەيتوي يەسى سولاردىڭ ءبىرى دە بىرەگەيى دەپ اۋىز تولتىرىپ ايتۋعا ابدەن بولادى، – دەدى ماۋلەن اشىمباەۆ.

سونداي-اق پارتيا توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى قالامگەردىڭ ادەبيەتشىلىگىمەن بىرگە پارتيانىڭ بەلدى ءارى بەلسەندى قىزمەتكەرى ەكەنىن دە ايتىپ، ونىڭ ەلباسى تاپسىرمالارىن ورىنداۋعا جانە پارتيالىق جاڭعىرۋ ۇدەرىسىنە ءوزىنىڭ ۇلكەن ۇلەسىن قوسىپ جۇرگەنىنە نازار اۋداردى.

– ەلباسىنىڭ تاپسىرماسىنا وراي «نۇر وتان» پارتياسى كەيىنگى ۋاقىتتا اقىن-جازۋشىلارىمىزعا قولداۋ كورسەتۋ ىسىنە ۇلكەن كوڭىل ءبولىپ وتىر. وسىعان وراي تاياۋدا عانا قازاقستان جازۋشىلار وداعىمەن مەموراندۋمعا قول قويدىق. سونىڭ ناتيجەسىندە پارتيا ناقتى ءتورت جوبانى قولعا الىپ، ولاردى جازۋشىلار وداعىمەن بىرلەسىپ جۇزەگە اسىراتىن بولادى. اتاپ ايتقاندا، جاس اقىن-جازۋشىلارىمىز بەن سىنشىلارىمىزدى ىنتالاندىرۋ، قولداۋ ماقساتىندا ادەبي بايقاۋ وتكىزۋ، قالامگەرلەرگە ءوز ويلارىن ەركىن بىلدىرۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن، «استانا» تەلەارناسىنان كورسەتىلەتىن تەلەباعدارلاما دايىنداۋ، بۇگىنگى تەحنولوگيا جەتىستىكتەرىن ءتيىمدى پايدالانىپ، YouTube-تە ارنايى ادەبي كانال اشۋ جانە پارتيالىق باستامالار اياسىندا قايتا جاڭعىرتىلعان كىتاپحانالاردا اقىن-جازۋشىلارمەن كەزدەسۋلەر، ءتۇرلى شىعارماشىلىق كەشتەر وتكىزەتىن ارنايى كلۋبتار قۇرۋ ءىسىن قولعا الىپ وتىرمىز، – دەگەن ماۋلەن اشىمباەۆ وسى جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋعا امانگەلدى كەڭشىلىكۇلىنىڭ ۇلكەن ۇلەسىن قوساتىنىنا سەنىم ءبىلدىردى.

قالامگەردى مەرەيتويىمەن قۇتتىقتاعان «نۇر وتان» پارتياسى توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى امانگەلدى كەڭشىلىكۇلىن ارنايى العىس حاتپەن ماراپاتتادى.

سونىمەن قاتار ساحنا تورىنە بەلگىلى مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى مىرزاتاي جولداسبەكوۆ، بۇگىنگى قازاق ادەبيەتىنىڭ قاينار بۇلاقتارى تولەن ابدىك پەن قاجىعالي مۇحانبەتقاليۇلى باستاعان قالامگەرلەر شىعىپ، وزدەرىنىڭ اقجارما تىلەكتەرىن ارنادى. ودان بولەك، بەلگىلى ونەر جۇلدىزدارى ءان-جىردان شاشۋ شاشىپ، كەشتىڭ اجارىن ايشىقتاي ءتۇستى.

ايتا كەتەيىك، امانگەلدى كەڭشىلىكۇلىنىڭ مەرەيتويى رەسپۋبليكالىق كولەمدە اتالىپ ءوتىلدى. ناقتى ايتقاندا، اتىراۋ، قوستاناي، تۇركىستان وبلىستارىندا ارنايى كەشتەر ۇيىمداستىرىلىپ، جازۋشى وقىرماندارىمەن كەزدەستى.

امانگەلدى كەڭشىلىكۇلى 1968 جىلى الماتى قالاسىندا تۋعان. اجەسىنىڭ قولىندا تاربيەلەنگەن قالامگەردىڭ بالالىق شاعى تورعايدا ءوتتى. ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىن جۋرناليستيكا ماماندىعى بويىنشا تامامداعان ول اكەسى، قازاقتىڭ ايتۋلى اقىنى كەڭشىلىك مىرزابەكوۆتىڭ ءىزىن جالعاپ، ادەبيەت سالاسىن تاڭدادى. ءار جىلداردا «سانات» باسپاسىندا رەداكتور، قازاقستان رەسپۋبليكاسى ورتالىق مەملەكەتتىك مۋزەيىندە اۋدارما جانە اقپارات ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، قازاق راديوسىندا باس رەداكتوردىڭ ورىنباسارى، «نۇر استانا» گازەتىندە باس رەداكتوردىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى، «شالقار» راديوسىنىڭ باس رەداكتورى قىزمەتتەرىن اتقاردى. بۇگىندە «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ ورتالىق اپپاراتىندا جۇمىس ىستەيدى.

قالامگەر قازاقستان جازۋشىلار وداعى مەن قازاقستان پەن كلۋبىنىڭ مۇشەسى. سونداي-اق ول بىرقاتار ادەبي سىيلىقتاردىڭ يەگەرى. اتاپ ايتقاندا، حالىقارالىق «الاش» سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى، قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى ستيپەندياسىنىڭ يەگەرى، مۇقاعالي ماقاتاەۆ اتىنداعى سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى. «تۇراقسىز الەمنىڭ سۋرەتكەرى» ەسسەسى ءۇشىن 2017 جىلى استانادا وتكەن ءى حالىقارالىق «رۋح» ادەبي بايقاۋىندا «ۇزدىك ادەبي سىن» نوميناتسياسى بويىنشا باس جۇلدەنى يەلەنگەن. قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتىنىڭ ماگيسترى. جازعان ەڭبەكتەرى بىرقاتار شەتەلدىك باسىلىمداردا جاريالانعان.

جازۋشىنىڭ «اق جاۋىن»، «قارلىعاش-داۋرەن»، «ءسوز پاتشاسى»، «قازاقتى ءسۇيۋ»، اقيىق اقىن مۇقاعالي ماقاتاەۆتىڭ شىعارماشىلىعىنا ارنالعان «ماڭگىلىك ساۋلەسى»، «جۇرەك ءسوزى»، «پاراسات بيىگى»، «رۋح جىرى» جانە «تۇراقسىز الەمنىڭ سۋرەتكەرى» سياقتى زەرتتەۋلەرى، ەسسەلەرى، سىني ماقالالارى توپتاستىرىلعان كوپتەگەن كىتاپتارى جارىق كوردى.

Abai.kz