قر پرەمەر-ءمينيسترى باقىتجان ساعىنتاەۆتىڭ توراعالىعىمەن وتكەن ۇكىمەت وتىرىسىندا 2017–2021 جىلدارعا ارنالعان قر اگروونەركاسىپتىك كەشەنىن دامىتۋدىڭ مەملەكەتتىك باعدارلاماسىن جۇزەگە اسىرۋ بارىسى قارالدى. بۇل تۋرالى پرەمەر-ءمينيستردىڭ رەسمي سايتىنا سىلتەمە جاساي وتىرىپ Abai.kz اقپاراتتىق پورتالى حابارلايدى. 

مەملەكەت باسشىسى اگروونەركاسىپتىك كەشەن الدىنا ەڭبەك ونىمدىلىگى مەن وڭدەلگەن ءونىم ەكسپورتىن 5 جىل ىشىندە كەمىندە 2,5 ەسەگە ۇلعايتۋ مىندەتىن قويعان بولاتىن. قويىلعان مىندەتتەردى ەسكەرە وتىرىپ، ۇكىمەت بيىلعى جىلدىڭ شىلدە ايىندا اگروونەركاسىپتىك كەشەندى دامىتۋدىڭ 2021 جىلعا دەيىنگى مەملەكەتتىك باعدارلاماسىن وزەكتەندىرىپ، قايتا بەكىتتى.

اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ ءبىرىنشى  ۆيتسە-ءمينيسترى ا. ەۆنيەۆ جاڭارتىلعان مەملەكەتتىك باعدارلامانىڭ جۇزەگە اسىرىلۋى تۋرالى ايتىپ بەردى. مەملەكەتتىك باعدارلامانى باسقارۋ العاش رەت جوبالىق تاسىلدەمەنى قولدانا وتىرىپ، پيلوتتىق رەجيمدە جۇزەگە اسىرىلۋدا. بۇل ءۇشىن جوبالارعا جەدەل باقىلاۋ مەن ناقتى مونيتورينگ جۇرگىزىپ وتىراتىن تولىققاندى جوبالىق وفيس قۇرىلعان. مەملەكەتتىك باعدارلاما جوبالىق باسقارۋ ستاندارتتارىنا سايكەس 10 سالالىق، 14 وڭىرلىك باعدارلاماعا دەكومپوزيتسيالاندى. سونىمەن قاتار، اگروونەركاسىپتىك كەشەندى جانە اۋىلدىق اۋماقتاردى دامىتۋدى كوزدەيتىن 10 ارالاس باعدارلامانى ازىرلەۋ ءۇشىن باسقا مەملەكەتتىك ورگاندارمەن بايلانىس ورناتىلدى.

ا. ەۆنيەۆ سالالىق باعدارلامالاردىڭ قالاي جۇزەگە اسىپ جاتقانى تۋرالى باياندادى.

شاعىن جانە ورتا شارۋا قوجالىقتارىنا نەگىزدەلگەن ەتتى مال شارۋاشىلىعىن دامىتۋدىڭ سالالىق باعدارلاماسى بيىلعى جىلدىڭ ەكىنشى جارتىجىلدىعىنان باستاپ جۇزەگە اسىرىلۋدا. بۇل ءۇشىن ارنايى جەڭىلدەتىلگەن «سىباعا» نەسيەلىك  ونىمى ىسكە قوسىلعان.

«باعدارلاما ەكىنشى جارتىجىلدىقتا قوسىلعانىنا قاراماستان، بيىلعى جىلدىڭ جوسپارى اسىرا ورىندالدى. بۇگىنگى كۇنى 600-دەن استام فەرمەر نەسيە العان. فەرمەرلىك شارۋاشىلىقتاردىڭ ءىرى قارا مال ساتىپ الۋ بويىنشا جىلدىق جوسپارى 50 مىڭ باس بولعان. 11 ايدا 67 مىڭنان استام ءوتىنىم قابىلداندى، 55 مىڭ باسقا ارنالعان نەسيە ماقۇلدانىپ، بەرىلدى. انالىق تابىندى تۇقىمدىق تۇرلەندىرۋ جوسپارى 1,0 ملن. باستى قۇرايدى. بۇگىنگى كۇننىڭ وزىندە تۇقىمدىق تۇرلەندىرۋگە شامامەن 977 مىڭ انالىق باس نەمەسە 98% قاتىسۋدا»، — دەيدى ا. ەۆنيەۆ.

مينيسترلىكتىڭ مالىمەتىنە قاراعاندا، بيىلعى جىلعى 11 ايىنىڭ ناتيجەسى بويىنشا سيىر ەتىن ەكسپورتتاۋ كولەمى 14,5 مىڭ توننا بولعان. سونداي-اق، ا. ەۆنيەۆتىڭ ايتۋىنشا، جىل سوڭىنا دەيىن سيىر ەتىنىڭ ەكسپورتى جوسپارلانعان 15 مىڭ توننادان اسىپ تۇسپەك.

سالالىق ءسۇت باعدارلاماسى ءسۇت ءوندىرۋ كولەمىن 10 جىلدا 1 ملن تونناعا دەيىن ارتتىرۋدى كوزدەيدى. ماقساتقا جەتۋدىڭ ينديكاتيۆتىك كورسەتكىشتەرى ايقىندالدى. 2027 جىلعا دەيىن قۋاتتىلىعى 400 باسقا دەيىن جەتەتىن جاڭا 527 وتباسىلىق تاۋارلىق ءسۇت فەرماسىن، قۋاتتىلىعى 400 باسقا دەيىن جەتەتىن 19 وندىرىستىك تاۋارلىق ءسۇت فەرماسىن اشۋ جوسپارلانىپ وتىر.

«بيىلدىڭ وزىندە 15 تاۋارلىق ءسۇت فەرماسى ىسكە قوسىلدى. ونىڭ 10-ى — جالپى قۋاتتىلىعى 7400 باستى قۇرايتىن وندىرىستىك، 5 ءسۇت فەرماسى — وتباسىلىق. جىلدىڭ اياعىنا دەيىن جالپى قۋاتتىلىعى 4500 باستى قۇرايتىن قوسىمشا 10 فەرمانى ىسكە قوسۋ جوسپارلانۋدا. وسىناۋ مەملەكەتتىك قولداۋدىڭ ارقاسىندا ۇيىمداسقان شارۋاشىلىقتاردا ءسۇت ءوندىرۋ كولەمى  10 ايدا 1,3 ملن تونناعا جەتتى. سالىستىرا كەتسەك، 2015 جىلى ۇيىمداسقان شارۋاشىلىقتار 900 مىڭ توننا ءسۇت وندىرگەن»، — دەدى ا. ەۆنيەۆ.

ميسترلىكتىڭ ايتۋىنشا، ءدال ۇيىمداسقان شارۋاشىلىقتار ءسۇتتىڭ نەگىزگى بولىگىن بەرەدى. اتالمىش شارۋاشىلىقتار 2017 جىلمەن سالىستىرعاندا، 10 ايدىڭ ىشىندە 7,8%-عا كوپ ءسۇت وندىرگەن. ال، جەكە قوسالقى شارۋاشىلىقتار وسى ۋاقىت ارالىعىندا نەبارى 1,9%-عا عانا ارتىق ءسۇت وندىرگەن.

قۇس شارۋاشىلىعى سالالىق باعدارلاماسى اياسىندا قۇس ەتىن ءوندىرۋ دەڭگەيىن الداعى 10 جىلدا 3 ەسەگە ۇلعايتىپ، يمپورتتى الماستىرۋىمىز كەرەك. بيىل جىلدىق قۋاتى 60 مىڭ توننا بولاتىن «ماكينكا قۇس فابريكاسى» ىسكە قوسىلدى. بۇل — قازىرگى ۋاقىتتاعى وسى سالانىڭ ەڭ اۋقىمدى جوباسى.

ا. ەۆنيەۆ وسىمدىك شارۋاشىلىعىنىڭ ەڭ ۇلكەن قورى سۋارمالى جەرلەردى دامىتۋدا ەكەنىن اتاپ ءوتتى. مەملەكەتتىك باعدارلاما اياسىندا 2021 جىلعا دەيىن 610 مىڭ گەكتار جەردى، ونىڭ ىشىندە بيىل 65 مىڭ گەكتار جەردى اينالىمعا تارتۋ كوزدەلىپ وتىر. بۇگىنگى كۇننىڭ وزىندە 42 ملن گەكتار سۋارمالى جەر  اينالىمىنا ەنگىزىلدى. قالعان جەرلەر جىل سوڭىنا دەيىن ەنگىزىلەتىن بولادى.

اتالعان مىندەتتى ورىنداۋ ماقساتىندا يسلام دامۋ بانكى جانە ەۋروپا قايتا قۇرۋ جانە دامۋ بانكىمەن بىرلەسىپ، 100 ملرد تەڭگەدەن استام قارجىعا 128 مىڭ گەكتار جەردىڭ گيدرومەليوراتسيالىق جۇيەلەرىن قالپىنا كەلتىرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە.

بۇدان باسقا سۋارمالى جەرلەردى دامىتۋ جونىندەگى سالالىق باعدارلاما اياسىندا تاعى دا 1,5 ملن گەكتار جاڭا سۋارمالى جەرلەردى اينالىمعا تارتىپ، سۋارمالى جەرلەر اۋماعىن 3,5 ملن گەكتارعا دەيىن جەتكىزۋ كوزدەلىپ وتىر. وسىلايشا، جالپى ەگىس ەگىلەتىن الاڭ اۋماعىنداعى سۋارمالى جەرلەردىڭ ۇلەسى 16%-دى قۇراپ، ءونىم كولەمى 2,4 ترلن تەڭگە دەڭگەيىندە بولماق. سۋارىلاتىن ەگىنشىلىك، بۇل — تەك كوكونىس پەن جەمىس قانا ەمەس، مال شارۋاشىلىعى ءۇشىن كەپىلدى ازىق كوزى.

قارقىندى باق شارۋاشىلىعىن دامىتۋ باعدارلاماسى اياسىندا 10 جىل ىشىندە 47 مىڭ گەكتار الاڭعا قارقىندى باق وتىرعىزىپ، يمپورتتى الماستىرۋ مىندەتى قويىلىپ وتىر. بۇدان باسقا، جەمىس ساقتاۋ قويمالارىن سالۋ، ۆيرۋسى جوق كوشەتتەر ءوندىرۋ زەرتحانالارىن قۇرۋ، ءونىم وڭدەۋ قۋاتتارىن جەتە جۇكتەۋ سياقتى ارالاس باعىتتار دا داميتىن بولادى. قارقىندى باقتاردىڭ نەگىزگى ورنالاسۋ ايماعى — الماتى، جامبىل جانە تۇركىستان وبلىستارى.

سونىمەن قاتار، ا. ەۆنيەۆ اگروونەركاسىپتىك كەشەندى قاجەتتى رەسۋرستارمەن قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالعان بىرقاتار جۇيەلى تاپسىرمالاردىڭ ورىندالۋى تۋرالى دا ەسەپ بەردى. ماسەلەن، اگروونەركاسىپتىك كەشەن سۋبەكتىلەرىنىڭ قارجىلاندىرۋعا قولجەتىمدىلىگىن ارتتىرۋ ءۇشىن ناقتى شارالار كوزدەلگەن.

بىرىنشىدەن, بيىل نەگىزگى قۇرالدارعا ارنالعان نەسيەلەر بويىنشا سىياقى مولشەرلەمەلەرىن سۋبسيديالاۋ، سونداي-اق اۋىل شارۋاشىلىعى تەحنيكالارى مەن جانۋارلارىنىڭ ليزينگى قايتا كۇشىنە ەندى.

«بۇل بيىلعى جىلدىڭ 10 ايىندا 50 ملرد تەڭگەدەن استام قارجىعا 2752 بىرلىك تەحنيكانى ليزينگكە الۋعا مۇمكىندىك بەردى. وتكەن جىلمەن سالىستىراتىن بولساق، 40,2 ملرد تەڭگەگە 2400 تەحنيكا الىنعان. باعدارلاما ەكىنشى جارتىجىلدىقتا ىسكە اسىرىلا باستاعانىن ەسكەرسەك، بۇل — جاقسى ناتيجە. جالپى، 2018 جىلى ليزينگ باعدارلاماسىنا 60 ملرد تەڭگە باعىتتالماق»، — دەپ اتاپ ءوتتى ا. ەۆنيەۆ.

ەكىنشىدەن, ينۆەستيتسيالىق سۋبسيديالاۋ تاسىلدەرى وزگەرتىلدى. ەندى ينۆەستيتسيالىق سالىمداردى وتەۋ ۇلەسى بارلىق پاسپورتتار بويىنشا 25 پايىز بولىپ بەلگىلەندى. تەك جايىلىمداردى سۋلاندىرۋ ينفراقۇرىلىمىن قۇرۋ جوبالارى بويىنشا وتەۋ پايىزى 80 پايىز دەڭگەيىندە ساقتالاتىن بولادى.

«بۇل جاڭا ينۆەستيتسيالىق جوبالارعا باستاما جاساۋعا سەرپىن بەردى. ەگەر وتكەن جىلى قازاگرو جەلىسى بويىنشا 45,1 ملرد تەڭگەگە 40 ءىرى ينۆەستيتسيالىق جوبا ماقۇلدانسا، ال بيىلعى جىلدىڭ باسىنان بەرى قۇنى 104,5 ملرد تەڭگەگە 76 جوبا ماقۇلداندى»، — دەدى اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ ءبىرىنشى ۆيتسە-ءمينيسترى.

ۇشىنشىدەن, مەملەكەتتىك قولداۋ شارالارىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ اياسىندا ءتيىمسىز سۋبسيديالار قىسقارتىلۋدا. ا. ەۆنيەۆتىڭ سوزىنە قاراعاندا، مۇنداي سۋبسيديالارعا وسىمدىك شارۋاشىلىعىنداعى گەكتارلىق سۋبسيديالار، مال شارۋاشىلىعىنداعى ونىمدىلىكتى سۋبسيديالاۋ جاتادى. رەفورمالاۋ قورىتىندىسى بويىنشا 54 سۋبسيديادان 34-ءى عانا قالادى. قالعاندارى بارىنشا وڭتايلاندىرىلىپ، جىل سوڭىنا دەيىن تولىقتاي اۆتوماتتاندىرىلاتىن بولادى. بۇل وتىنىمدەردى قاراستىرۋ مەرزىمىن ورتاشا ەسەپپەن 2,5 ەسەگە قىسقارتىپ، سىبايلاس جەمقورلىق تاۋەكەلدەرىن تومەندەتپەك. بيىلعى جىلى العاش رەت مينەرالدىق تىڭايتقىشتارعا سۋبسيديا بەرۋ پروتسەسى تولىق اۆتوماتتاندىرىلدى.

سونداي-اق، قارجى ينستيتۋتتارىن قازاگرو ارقىلى اگرارلىق سەكتوردى قارجىلاندىرۋعا تارتۋ جۇمىسى جالعاسۋدا. اتالعان باعىت بويىنشا ەكى جىل ىشىندە نەسيە بەرۋ كولەمى 21%-دان 37%-عا دەيىن ارتتى. جىل باسىنان بەرى حولدينگ 82,3 ملرد تەڭگەگە قارجىلىق ينستيتۋتتاردى قورلاندىردى.

كرەديتتەر بويىنشا كەپىلدەندىرۋ جۇيەسى جەتىلدىرىلۋدە، ماسەلەن، 2019 جىلدان باستاپ اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ باسىمدىقتى باعىتتارى بويىنشا جانە كەپىلدىك قامتاماسىز ەتۋ جەتپەي تۇرعان جاعدايدا كرەديت سوماسىنىڭ 30%-نا دەيىنگى كەپىلدىكتى شاعىن جانە ورتا بيزنەس الا الاتىن بولادى. بۇل ءۇشىن ءتيىستى قاعيدالار قابىلداندى.

ا. ەۆنيەۆ اتاپ وتكەندەي، بۇدان باسقا، اۋىل شارۋاشىلىعىنداعى ساقتاندىرۋ جۇيەسىن جانە كرەديتتىك سەرىكتەستىكتەردى جەتىلدىرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە، سونداي-اق جاڭا قارجى قۇرالى — اگرارلىق قولحات ەنگىزىلۋدە. بۇل ءۇشىن زاڭنامالىق اكتىلەرگە ەنگىزىلەتىن وزگەرىستەر پاكەتى ازىرلەنىپ، قازىرگى تاڭدا پارلامەنت ماجىلىسىندە قارالۋدا.

سونىمەن قاتار، عىلىمي زەرتتەۋلەردىڭ ساپاسىن ارتتىرۋ ماقساتىندا عىلىم، ءبىلىم جانە ءبىلىم تاراتۋدى دامىتۋ ءۇشىن اعىمداعى جىلى ۇلتتىق اگرارلىق عىلىمي-ءبىلىم بەرۋ ورتالىعىنىڭ جۇيەسىندە قۇرىلىمدىق وزگەرىستەر جۇرگىزىلدى. اگروونەركاسىپتىك كەشەندە يننوۆاتسيالاردى نەعۇرلىم تابىستى پايدالانىپ وتىرعان ەلدەردىڭ تاجىريبەسى نەگىزگە الىندى. بۇل اقش جانە برازيليا، وندا قولدانبالى عىلىمعا عالىمداردى ماقساتتى دايىنداۋعا باسا نازار اۋدارىلادى.

«اعىمداعى جىلى باعدارلامالىق-نىسانالى قارجىلاندىرۋ 4,2 ملرد تەڭگەدەن 7,6 ملرد تەڭگەگە 1,8 ەسە ۇلعايدى. بۇدان باسقا، وسى جىلدان باستاپ العاش رەت بيزنەس-قاۋىمداستىقتار الداعى ءۇش جىلعا ارنالعان عىلىمي-زەرتتەۋ تاقىرىپتارىن قارجىلاندىرۋ تۋرالى شەشىم قابىلداۋعا قاتىستى. كەلەسى كەزەڭدە بىرلەسىپ قارجىلاندىرۋدى سۋبسيديالاۋ ەسەبىنەن نارىقتىڭ زەرتتەۋلەرگە دەگەن قاجەتتىلىگى قالىپتاستىرىلاتىن بولادى. عىلىمي ۇيىمداردىڭ ماتەريالدىق-تەحنيكالىق بازاسىن جاڭارتۋعا 4,1 ملرد تەڭگە ءبولىندى»، — دەپ حابارلادى ا. ەۆنيەۆ.

اۋىل شارۋاشىلىعى ءبىرىنشى ۆيتسە-ءمينيسترى حابارلاعانداي، ءبىلىم تاراتۋدىڭ جاڭا جۇيەسى اگروپاركتەر مەن وڭىرلىك ورتالىقتار جۇيەسىنە سۇيەنەتىن بولادى، ولار جەرگىلىكتى جەرلەردە اگرارلىق سۇيەمەلدەۋدى، ءوڭىردىڭ فەرمەرلەرى ءۇشىن قاجەتتى تەحنولوگيالاردى بەرۋدى جانە ولاردىڭ ساقتالۋىن جۇزەگە اسىرادى. سونىمەن قاتار وڭىرلىك ورتالىقتاردىڭ بازاسىندا ناقتى ءبىلىم مەن قاجەتتى تەحنولوگيالىق شەشىمدەردى جەتكىزۋ ءۇشىن عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتتارى مەن جوعارعى وقۋ ورىندارىنىڭ عىلىمي الەۋەتى پايدالانىلاتىن بولادى.

«وتكىزۋ نارىقتارىنىڭ قولجەتىمدىلىگىن جانە ەكسپورتتى دامىتۋ ءۇشىن ىشكى نارىقتى قورعاۋ جانە سىرتقى نارىقتاردى كەڭەيتۋ شارالارى قابىلدانۋدا. قازىر كوپتەگەن اۋىل شارۋاشىلىعى تاۋارلارى (بالىق ءونىمى، اسىل تۇقىمدى جىلقىلار، مۇزداتىلعان قوي ەتى، بال، بيداي، بيداي كەبەگى، سويا بۇرشاعى، سويىلاتىن جىلقىلار، راپس كۇنجاراسى، سيىر ەتى، جوڭىشقا، ۇن، وسىمدىك مايى، ارپا، جۇگەرى) ءۇشىن قىتاي نارىعى اشىق. وسى شارالاردىڭ ارقاسىندا 9 ايدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا قىتايعا اوك ونىمدەرىنىڭ ەكسپورتى 42%-عا ۇلعايدى»، — دەدى ا. ەۆنيەۆ.

يران تاراپىمەن ءتىرى قويدى، توڭازىتىلعان ءارى سالقىنداتىلعان قوي ەتىن، سيىر ەتىن، تاعامدىق جۇمىرتقانى جەتكىزۋگە ارنالعان ۆەتەريناريالىق تالاپتار كەلىسىلدى. ال بيىل قر اشم ءتىرى ءىرى قارا مالعا قويىلاتىن تالاپتاردى كەلىسۋدى جوسپارلانىپ وتىر.

سونداي-اق ءىرى قارا مال مەن ۇساق مالدى ساۋد ارابياسىنا جانە بىرىككەن اراب امىرلىكتەرىنە، ەت پەن ەت ونىمدەرىن، تاۋىق جۇمىرتقاسىن بىرىككەن اراب امىرلىكتەرىنە جەتكىزۋگە قويىلعان شەكتەۋلەر الىپ تاستالدى. قازاقستاندىق 171 كاسىپورىن اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن ەكسپورتتاۋعا قۇقىق بەرەتىن شەتەلدىك ەلدەر تىزىلىمىنە ەنگىزىلدى. مىسالى، 153 كاسىپورىن ءتۇرلى اگروونەركاسىپتىك كەشەن ونىمدەرىن قىتايعا ەكسپورتتاۋ قۇقىعىنا يە بولدى، 17 بالىق وڭدەۋ كاسىپورنى ەۋرووداققا بالىق ونىمدەرىن ەكسپورتتاۋعا رۇقسات الدى.

اۋىل شارۋاشىلىعى ءبىرىنشى ۆيتسە-ءمينيسترىنىڭ ايتۋىنشا، حالىقارالىق ەپيزووتيالىق بيۋروعا (حەب) ۆاكتسينا سالىنبايتىن اۋسىلدان تازا 9 وبلىستىڭ اۋماعىن 5 ايماققا ءبولۋ تۋرالى دوسە بەرىلدى، بۇل حالىقارالىق ساۋدانى جەڭىلدەتۋگە مۇمكىندىك بەرمەك.  قازاقستاندىق اگروونەركاسىپتىك كەشەن ونىمدەرىن جەتكىزۋ مۇمكىندىگى تۋرالى ءيزرايلدىڭ، كۋۆەيتتىڭ، مالايزيانىڭ، جاپونيانىڭ، وڭتۇستىك كورەيانىڭ، ەۋروپالىق وداق ەلدەرىنىڭ ۆەتەريناريالىق جانە فيتوسانيتاريالىق قىزمەتتەرىمەن كەلىسسوزدەر جۇرگىزۋ جوسپارلانۋدا. ناتيجەسىندە، اگروونەركاسىپتىك كەشەن ونىمدەرىنىڭ ەكسپورتى 9 ايدا 28,3%-عا، ونىڭ ىشىندە وندەلگەن ونىمدەر ەكسپورتى 10%-عا ۇلعايدى.

اگروونەركاسىپتىك كەشەندى تسيفرلاندىرۋ باعدارلاماسى شەڭبەرىندە ناقتى ەگىنشىلىكتىڭ نەگىزگى ەلەمەنتى بولىپ تابىلاتىن تاناپتاردىڭ ەلەكتروندىق كارتالارى جاسالۋدا، 24 ملن گەكتارعا نەمەسە جالپى ەگىس الاڭىنىڭ 100%-ىنا، سونداي-اق 24,6 ملن گا جايىلىمعا نەمەسە جالپى جايىلىمدار كولەمىنىڭ 35%-ىنا تسيفرلاندىرۋ جۇرگىزىلدى. جىل سوڭىنا دەيىن جايىلىم تاناپتارىن تسيفرلاندىرۋدى تولىعىمەن اياقتاۋ جوسپارلانىپ وتىر.

«سۋبسيديالاۋ پروتسەسىن اۆتوماتتاندىرۋ بويىنشا 15 سۋبسيديا تۇرىنەن 3 سۋبسيديا (تىڭايتقىشتار، گەربيتسيدتەر، گەكتارلىق) تولىق اۆتوماتتاندىرىلىپ، ىسكە قوسىلدى. ەلەكتروندىق استىق قولحاتتارىندا بلوكچەين تەحنولوگياسى ىسكە قوسىلدى، ول 5 ملن توننا استىق كولەمىندەگى استىق قولحاتتارى بويىنشا وپەراتسيالاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەردى»، — دەدى ا. ەۆنيەۆ.

ا. ەۆنيەۆ سونىمەن قاتار سالالىق باعدارلامالاردىڭ شارالارى مەن ينديكاتيۆتەرى وڭىرلىك باعدارلامالارعا بولىنگەنىن باياندادى. بۇگىنگى تاڭدا بارلىق وبلىستار ءوز باعدارلامالىرن ازىرلەپ، قورعاعان.

«وڭىرلەردە مەملەكەتتىك باعدارلامانىڭ ىسكە اسىرىلۋىنا مونيتورينگ جۇزگىزۋ ماقساتىندا بيىل بۇرىن مونيتورينگ جۇرگىزىلگەن 103 ينديكاتوردىڭ ورنىنا 30 ينديكاتور بويىنشا وڭىرلەردىڭ رەيتينگى ازىرلەندى، ول وبلىستاردىڭ باسشىلارىن ەڭبەك ونىمدىلىگىن جاقسارۋ شارالارىن قابىلداۋعا ىنتالاندىراتىن بولادى»، — دەدى ا. ەۆنيەۆ.

قر اشم مالىمەتىنشە، جالپى ەلىمىز بويىنشا اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ نەگىزگى كاپيتالىنا تارتىلاتىن ينۆەتسيتسيالار كولەمىنىڭ ارتۋى بايقالىپ وتىر، 10 ايدا ول 18,4%-دى، تاماق ونىمدەرى وندىرىسىنە سالىنعان ينۆەستيتسيالار ءوسىمى 33,7%-دى قۇرادى. وسىمدىك شارۋاشىلىعىندا ەگىس القاپتارىن ءارتاراپتاندىرۋ جالعاسۋدا.

ءوز كەزەگىندە، «قازاگرو» باسقارما توراعاسى ر. قۇرمانوۆ 10 ايدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا قارجىلىق ۇيىمداردى قورلاندىرۋ كولەمى 83 ملرد تەڭگەنى نەمەسە جالپى نەسيەلەندىرۋ كولەمىندە 30% قۇراپ وتىرعانىن حابارلادى. جىل سوڭىنا دەيىن 37% كولەمىندەگى كورسەتكىشكە قول جەتكىزۋ جوسپارلانعان.

«اوك-ءتىڭ تەحنيكالىق جاراقتالۋى مەن ءوندىرىس قارقىندىلىعى دەڭگەيىن ارتتىرۋ بويىنشا ليزينگكە 50 ملرد تەڭگەگە جۋىق سوماعا 2752 تەحنيكا بەرىلدى، بۇل 2017 جىلعى كورسەتكىشتەن 20%-عا ارتىق»، — دەدى ر. قۇرمانوۆ.

سونىمەن قاتار وڭىرلەردە مەملەكەتتىك باعدارلامانىڭ ىسكە اسىرىلۋى تۋرالى جامبىل وبلىسىنىڭ اكىمى  ا. مىرزاحمەتوۆ، تۇركىستان وبلىسىنىڭ اكىمى — ج. تۇيمەباەۆ، اقمولا وبلىسىنىڭ اكىمى — م. مىرزالين، باتىس قازاقستان وبلىسىنىڭ اكىمى — ا. كولگىنوۆ، ماڭعىستاۋ وبلىسىنىڭ اكىمى — ە. توعجانوۆ باياندادى.

پرەمەر-ءمينيستردىڭ ورىنباسارى – اۋىل شارۋاشىلىعى ءمينيسترى ءو. شۇكەەۆ سۋارمالى جەرلەردى دامىتۋ بويىنشا سالالىق باعدارلاما ءازىر ەكەنىن جەتكىزدى، ول جەلتوقسان ايىندا ۇكىمەت قاراۋىنا ۇسىنىلاتىن بولادى. بۇل باعدارلامادا جىلىجايلارعا ارنالعان جابدىقتاردى سۋبسيديالاۋ ماسەلەلەرى قارالاتىن بولادى.

ءو. شۇكەەۆ بيىل اگروونەركاسىپتىك كەشەندى دامىتۋدىڭ 2017–2021 جىلدارعا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلاماسى قارقىندى ىسكە اسىرىلعانىن اتاپ ءوتتى. اگروونەركاسىپ سالاسى اسا اۋقىمدى سالا بولعاندىقتان جانە كوپتەگەن سالالارى بولعاندىقتان، بۇل باعدارلاما ناقتى جوبالاردى ىسكە اسىرۋدى قاراستىرادى. اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگى دەڭگەيىندە جۇمىس جوبالىق باسقارۋ اياسىندا جۇرگىزىلىپ جاتىر. ناتيجەسىندە اوك دامىتۋ بويىنشا باعدارلاما ناقتى جوبالاردان: اۋىلدىق، اۋداندىق، وبلىستىق دەڭگەيدەگى جوبالاردان تۇرۋى ءتيىس.

ماسەلەنى قاراۋ قورىتىندىسىن شىعارا وتىرىپ، قر پرەمەر-ءمينيسترى باقىتجان ساعىنتاەۆ مەملەكتەتىك باعدارلامانىڭ كورسەتكىشتەرىنىڭ وزگەرۋىنىڭ وڭ ديناميكاسىن اتاپ ءوتتى، دەگەنمەن، بىرقاتار وبلىستاردىڭ كوزدەلگەن ناتيجەلەردەن ارتتا قالىپ وتىرعانىن دا ايتتى. وسىعان بايلانىستى، اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگىنە اكىمدىكتەرمەن بىرلەسىپ جىل سوڭىنا دەيىن بارلىق ماقساتتى كورسەتكىشتەرگە قول جەتكىزۋدى جانە اوك دامۋىنىڭ نەگىزگى كورسەتكىشتەرىنىڭ وڭ ديناميكاسىن قامتاماسىز ەتۋ تاپسىرىلدى.

بيىلعى جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ۇكىمەت جوبالىق باسقارۋ اياسىندا اۋىل شارۋاشىلىعى جانە تسيفرلىق ەكونوميكا بويىنشا اتقارىلعان جۇمىستار تۋرالى وڭىرلەردىڭ اكىمدەرىن تىڭدايتىن بولادى.

Abai.kz