ءبارىمىز بىلەتىندەي، بيىل جازدا ەلىمىزدە «تسيفرلىق قازاقستان» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى ىسكە قوسىلادى. نەگىزى بىلتىر قالانعان وسىناۋ جوبانى مەملەكەت باسشىسى كەشەگى حالىققا ارناعان جولداۋىندا ەرەكشە اتاپ وتكەن بولاتىن. ەلباسىنىڭ اتاپ وتەتىندەيى دە بار، اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردىڭ قارىشتاپ دامىپ بارا جاتقان مىنا زامانىندا IT سالاسىن دامىتپاساق، دامىعان 30 ەلدىڭ قاتارىنان كورىنۋ بىزگە جاي ارمان بوپ قالارى انىق. ويتكەنى، وركەنيەتتى ەلدەردىڭ بارلىعى وسى ساندىق جۇيەگە كوشىپ، ونەركاسىبىنىڭ دامۋىن جانە حالقىنىڭ ءال-اۋقاتىن جىلدان-جىلعا جاقسارتىپ كەلەدى.

پرەزيدەنتتىڭ سوڭعى جولداۋىنىڭ ەرەكشەلىگى سول، مۇندا قازاقستاندا بيىل ءۇشىنشى جاڭعىرۋدىڭ باستالاتىنى رەسمي ايتىلدى. ياعني، ەلىمىزدە ۇلكەن ەكونوميكالىق جانە تەحنولوگيالىق ءدۇمپۋ بولۋى ءتيىس. ال، ول ءۇشىن ەڭ الدىمەن تاعى سول IT سالاسىنا باسىمدىق بەرىلەدى.

«...ءبىز تسيفرلىق تەحنولوگيانى قولدانۋ ارقىلى قۇرىلاتىن جاڭا يندۋستريالاردى وركەندەتۋگە ءتيىسپىز. بۇل – ماڭىزدى كەشەندى مىندەت.

ەلدە 3D-پرينتينگ، ونلاين-ساۋدا، ءموبيلدى بانكينگ، تسيفرلىق قىزمەت كورسەتۋ سەكىلدى دەنساۋلىق ساقتاۋ، ءبىلىم بەرۋ ىسىندە قولدانىلاتىن جانە باسقا دا پەرسپەكتيۆالى سالالاردى دامىتۋ كەرەك. بۇل يندۋستريالار قازىردىڭ وزىندە دامىعان ەلدەردىڭ ەكونوميكالارىنىڭ قۇرىلىمىن وزگەرتىپ، ءداستۇرلى سالالارعا جاڭا ساپا دارىتتى.

وسىعان وراي، ۇكىمەتكە «تسيفرلىق قازاقستان» جەكە باعدارلاماسىن ازىرلەۋدى جانە قابىلداۋدى تاپسىرامىن...»،-دەلىنگەن قر پرەزيدەنتىنىڭ قازاقستان حالقىنا ارناعان «قازاقستاننىڭ ءۇشىنشى جاڭعىرۋى: جاھاندىق باسەكەگە قابىلەتتىلىك» اتتى جولداۋىندا.

وسىلايشا، بيىل ماۋسىمدا قر اقپارات جانە بايلانىس مينيسترلىگى «تسيفرلىق قازاقستان» باعدارلاماسىن ۇكىمەتكە ەنگىزەدى. بۇل تۋرالى اتالعان ۆەدومستۆو باسشىسى داۋرەن اباەۆ كەشە ءماجىلىس دەپۋتاتتارىنىڭ الدىندا بايانداعان بولاتىن.

تۇتاستاي العاندا، باعدارلامانىڭ باستى ماقساتى – قازاقستاندىقتاردىڭ ءومىر ساپاسىن ارتتىرۋ، ءارى ۇلتتىق ەكونوميكانى تسيفرلاندىرۋ. قۇجاتتى جۇزەگە اسىرۋ شەڭبەرىندە 2020 جىلعا دەيىن ينتەرنەت قولدانۋشىلاردىڭ سانىن 80 پايىزعا دەيىن ارتتىرۋ، تۇرعىنداردىڭ 95 پايىزىن تسيفرلىق xابار تاراتۋمەن قامتۋ، ازاماتتاردىڭ تسيفرلىق ساۋاتتىلىعىن 80 پايىزعا دەيىن ارتتىرۋ كوزدەلۋدە.

سونداي-اق، تەك بيىلدىڭ وزىندە اتالعان باعدارلاما اياسىندا ەلىمىزدە 244 راديوتەلەۆيزيالىق ستانتسيا سالىناتىن بولادى. اتقارىلاتىن جوبالاردىڭ باسىم بولىگى مەملەكەتتىك-جەكمەنشىك سەرىكتەستىگى اياسىندا جۇزەگە اسپاق.

جول كارتاسىنىڭ 19-شى تارماعىنا قاتىستى مينيسترلىك 2018-2020 جىلدارعا جوسپارلانعان «قۋاتتى قازاقستان» بىرىڭعاي رەسپۋبليكالىق مەديا-جوسپارىنا وزگەرىس ەنگىزۋدى كوزدەپ وتىر. جوسپاردىڭ اياسىندا بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىن ەلەكتروندىق ساۋدانى ناسيحاتتاۋعا قاتىستى ءىس-شارالار قاراستىرىلماق. جول كارتاسىنىڭ 24-ءشى تارماعى بويىنشا تۇرعىندار اراسىندا ينتەرنەت جەلىسىن قولدانۋشىلارىن ارتتىرۋ جوسپارىنا ساي، مينيسترلىك سىمدى ءارى سىمسىز تەحنولوگيالار ارقىلى ينفراقۇرىلىمعا قول جەتىمدىلىكتى قامتاماسىز ەتەدى.

«تسيفرلىق قازاقستان» باعدارلاماسىنىڭ نەگىزى بىلتىر «زەردە» ۇلتتىق حولدينگىنىڭ بازاسىندا ازىرلەنگەن بولاتىن. حولدينگ ءتورايىمى اسەل جيەنباەۆانىڭ ايتۋىنشا، «تسيفرلىق قازاقستان» تەك ءبىر عانا IT سالاسىن ەمەس، قوعامداعى وزگە دە سالالاردى دامىتۋعا باعىتتالعان.

«ءبىز ءجىو-دەگى IT-سەكتورىنىڭ ۇلەسىن 2020 جىلعا دەيىن 5 پايىزعا جەتكىزۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. سونىمەن قاتار، IT-سەكتورىندا 150 مىڭ جاڭا جۇمىس ورنى اشىلادى. ءدال وسى سالاداعى ەڭبەك ونىمدىلىگى 37 پايىزدى قۇراماق. ال، حالىقتىڭ تسيفرلىق ساۋاتتىلىعىن 85 پايىزعا دەيىن جەتكىزەمىز»، - دەيدى ءا.جيەنباەۆا.

ونىڭ ايتۋىنشا، جوبانىڭ باستى ماقساتى – ەل ەكونوميكاسىنىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن ارتتىرىپ، حالىقتىڭ ءال-اۋقاتىن كوتەرۋ.

جوبا نەگىزگى 4 باعىت بويىنشا جۇزەگە اساتىن بولادى. ءبىرىنشى باعىت – اۋىل-ايماقتى كەڭجولاقتى ينتەرنەتپەن قامتاماسىز ەتىپ، قازاقستاننىڭ ترانزيتتىك الەۋەتتىن ارتتىرۋ. ەكىنشى باعىت – ەكونوميكانىڭ سالالارىنا (كولىك جانە لوگيستيكا، دەنساۋلىق ساقتاۋ، ءبىلىم بەرۋ، اۋىل شارۋاشىلىعى جانە ەلەكتروندى ساۋدا) تسيفرلىق تەحنولوگيانى ەندىرۋ. ءۇشىنشىسى – مەملەكەتتىك ورگاندار جۇمىسىنىڭ ساپاسىن ارتتىرۋ جانە ءتورتىنشى باعىت – IT-مامانداردى دايارلاۋ.

«بۇل باعدارلاما ستراتەگيا-2050, «100 ناقتى قادام» ۇلت جوسپارى جانە «نۇرلى جول» سەكىلدى ماڭىزدى قۇجاتتاردا كورسەتىلگەن ماقسات-مىندەتتەردى جۇزەگە اسىرۋعا ەكپىن بەرەتىن قوسىمشا كۇش بولادى»، - دەيدى «زەردە» ۇلتتىق حولدينگىنىڭ باسقارما ءتورايىمى اسەل جيەنباەۆا.

جالپى، قازاقستاندا اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى مەملەكەتتىك سەكتورعا ەندىرۋ جۇمىستارى وسىدان ون جىل بۇرىن ءساتتى باستالعانىن ايتا كەتۋ كەرەك. وعان ءبىر عانا مىسال كەلتىرۋگە بولادى، ول – eGov جۇيەسى نەمەسە قازاقستاننىڭ ەلەكتروندى ۇكىمەتى. ءدال وسى جۇيەنىڭ كومەگىمەن بۇگىندە جۇزدەگەن وپەراتسيانى كومپيۋتەر الدىندا وتىرىپ-اق جۇرگىزە الاسىز. قۇجات راسىمدەۋ، كوممۋنالدى قىزمەت تۇرلەرىنىڭ اقىسىن، سالىق، ايىپپۇل، ساقتاندىرۋ جانە وزگە دە قىزمەت تۇرلەرىن ۇيدە وتىرىپ تولەۋگە كەز-كەلگەن قازاقستاندىقتىڭ مۇمكىندىگى بار. ال، «تسيفرلىق قازاقستان» باعدارلاماسى اياسىندا بۇل جۇيەنىڭ جۇمىسى ودان ءارى جەتىلدىرىلمەك.

جەتىلدىرۋ ءۇشىن بىرقاتار دامىعان مەملەكەتتەردىڭ تاجىريبەسى قابىلدانادى. اتاپ ايتقاندا، تسيفرلىق تەحنولوگيانى جۇزەگە اسىرۋدا ۇلكەن جەتىستىكتەرگە جەتكەن اۆستريا، دانيا، اۆستراليا، كانادا جانە سينگاپۋر سەكىلدى ەلدەردەن ۇيرەنەرىمىز مول. ماسەلەن، اۆستريا استاناسى ۆەنادا قالالىق بيۋدجەتتى ازىرلەۋدە جوسپارلاۋدىڭ «تسيفرلىق» ءپرينتسيپى قولدانىلادى. ناتيجەسىندە، قالا قازىناسىندا جىل سايىن 2 ميلليون ەۋرو ۇنەمدەلەدى ەكەن. ال، بوستوندا (اقش) كوممۋنالدى قىزمەت تۇرلەرىن باقىلاۋعا ارنالعان ءموبيلدى قوسىمشا ىسكە قوسىلعالى بەرى تۇرعىندار تاراپىنان تۇسەتىن شاعىم 66 پايىزعا قىسقارعان.

تسيفرلىق تەحنولوگيانىڭ اۋىلشارۋاشىلىق سالاسىنا دا بەرەرى كوپ، ارينە ەگەر ورنىمەن قولدانا الساق. ماسەلەن، الەمدەگى №1 ميللياردەر بيلل گەيتس ويلاپ تاپقان «وراكۋل» دەگەن كومپيۋتەرلىك باعدارلاما اۋىلشارۋاشىلىق جەرلەرىنىڭ حال-احۋالىن ساناۋلى عانا ۋاقىت ىشىندە تالداۋدان وتكىزىپ، قانداي جاعدايدا ەكەنىن ايتىپ بەرە الادى. ءدال قازىر قازاقستاندا ەگىستىك مەن جايىلىم كوبى جەكەنىڭ قولىندا جانە پايدالانىلماي جاتقانى بەلگىلى. ال اتالعان باعدارلاما سول جەر يەلەرىنىڭ كىم ەكەنىن، جەردى قانشا ۋاقىتتان بەرى پايدالانباي جاتقانىن انىقتاي الادى. دەمەك، «تسيفرلىق قازاقستان» باعدارلاماسى اياسىندا بيلل گەيتستىڭ «وراكۋلى» دا ەلىمىزدە كەڭ قولدانىسقا ەنۋى ابدەن مۇمكىن.

تسيفرلىق تەحنولوگيا بۇدان بولەك دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە ءبىلىم بەرۋ سالالارىندا دا قولدانىستا. بيىل ونى جەتىلدىرۋ ماقساتىندا قازاقستان مەكتەپتەرىندە ەلەكتروندى كۇندەلىك قولدانىسقا ەنگىزىلمەك. سونىمەن قاتار، پەداگوگتار دا اتقارعان جۇمىستارىنىڭ ەسەبى مەن جوسپارلارىن قاعاز كۇيىندە ەمەس، ەلەكتروندى ۇلگىدە تاپسىرا الادى.

جالپى، مۇنىڭ ءبارى حالىقتىڭ باقۋاتتى ءومىر ءسۇرۋى ءۇشىن جاسالىپ جاتقان شارالار ەكەنىن ءتۇسىنۋىمىز قاجەت. تۇرعىنداردىڭ ءال-اۋقاتى ارتىپ، ەڭسەسى تىك كوتەرىلگەندە عانا قازاقستان دامىعان وركەنيەتتى ەلدەردىڭ قاتارىنا، ياعني الدىڭعى «وتىزدىققا» قوسىلا الادى. ال، بۇل ماقساتقا جەتۋ ءۇشىن ەلىمىز ءۇشىنشى جاڭعىرۋدى ەڭسەرۋى ءتيىس.

Abai.kz