«نۇرلى جەر» تۇرعىن ءۇي باعدارلاماسى 2016 جىلدىڭ جەلتوقسانىندا قابىلداندى. 2018 جىلدىڭ ماۋسىم ايىندا ول مەملەكەتتىك باعدارلاما بولىپ قايتا بەكىتىلدى. باعدارلامانىڭ ماقساتى — حالىق ءۇشىن تۇرعىن ءۇي قولجەتىمدىلىگىن ارتتىرۋ. مەملەكەت باسشىسى قازاقستان حالقىنا ارناعان «قازاقستاندىقتاردىڭ ءال-اۋقاتىنىڭ ءوسۋى: تابىس پەن تۇرمىس ساپاسىن ارتتىرۋ» اتتى جىل سايىنعى جولداۋىندا باعدارلاماعا وڭ باعا بەردى.

يندۋستريا جانە ينفراقۇرىلىمدىق دامۋ مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنشە، 2017 جانە 2018 جىلدىڭ 11 ايىندا بارلىق قارجىلاندىرۋ كوزدەرىنەن 22 161 مىڭ م² تۇرعىن ءۇي پايدالانۋعا بەرىلگەن. سونىڭ ناتيجەسىندە 197 573 وتباسى ءوز تۇرعىن ءۇي جاعدايلارىن جاقسارتۋعا مۇمكىندىك العان. ونىڭ ىشىندە 2017 جىلى — 11 168 مىڭ م² (100 812 باسپانا), 2018 جىلدىڭ 11 ايىندا — 10 993 مىڭ م² (96 761 باسپانا) بەرىلگەن.

2018 جىلى جالپى 12,1 ملن م² تۇرعىن ءۇيدى (نەمەسە 100 مىڭعا جۋىق باسپانا) پايدالانۋعا بەرۋ كەرەك بولاتىن، ونىڭ ىشىندە 1,3 ملن م² تۇرعىن ءۇيى — مەملەكەتتىك ينۆەستيتسيالار ەسەبىنەن. 2018 جىلدىڭ 11 ايىندا 11 ملن م² پايدالانۋعا بەرىلدى، بۇل جىلدىق جوسپاردىڭ 91%-ى. 96 731 باسپانا سالىندى نەمەسە جىلدىق جوسپاردىڭ 97%-ى ورىندالدى. جىلدىق جوسپاردى 12 ايدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا تولىق كولەمدە ورىنداۋ كوزدەلگەن.

مەملەكەتتىك باعدارلاما باستالعان 2 جىل ىشىندە قولدانىسقا بەرىلگەن تۇرعىن ءۇي كولەمى بويىنشا الدىڭعى قاتاردا استانا قالاسى (4,7 ملن م²), الماتى قالاسى (2,6 ملن م²), ماڭعىستاۋ (1,8 ملن م²), اقتوبە (1,5 ملن م²), اتىراۋ (1,3 ملن م²), الماتى (1,3 ملن م²) جانە قىزىلوردا (1,2 ملن م²) وبلىستارى تۇر.

جالپى، 11 ايدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا رەسپۋبليكانىڭ بارلىق وڭىرلەرىندە تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى كولەمىنىڭ ۇلعايعانى بايقالادى.

ستاتيستيكالىق مالىمەتتەرگە سايكەس، بۇل كورسەتكىش ەڭ جوعارى استانا قالاسىندا — 2,3 ملن م² (22 565 پاتەر), الماتى قالاسىندا — 1,7 ملن م² (15 020 پاتەر), ماڭعىستاۋ وبلىسىندا — 978,8 مىڭ م² (8 367 پاتەر), اقتوبە وبلىسىندا — 707,1 مىڭ م² (5 941 پاتەر) جانە الماتى وبلىسىندا 682,7 مىڭ م² (4 824 پاتەر) بولدى.

2017 جىل جانە 2018 جىلعى 11 اي ىشىندە تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىنا 2044,8 ملرد تەڭگە ينۆەستيتسيا سالىندى (2017 جىلى – 1022,5 ملرد تەڭگە، 2018 جىلدىڭ 11 ايىندا – 1022,3 ملرد تەڭگە).

وسى كەزەڭ ىشىندە مەملەكەتتىڭ جۇمسالعان 1 تەڭگە قاراجاتىنا 5,5 تەڭگە جەكە ينۆەستتسيالار تارتىلدى (315,4 ملرد تەڭگە/1729,4 ملرد تەڭگە).

باعدارلامانىڭ باسىم باعىتتارى

تۇرعىن ءۇي قولجەتىمدىلىگىن ارتتىرۋ ماقساتىندا مەملەكەت حالىققا كومەك كورسەتۋ تەتىكتەرىن ۇنەمى جەتىلدىرىپ وتىرادى. سونىڭ ءبىرى — كۇن ساناپ ارتىپ كەلە جاتقان سۇرانىس جاعدايىندا حالىقتى ءوز تۇرعىن ۇيىمەن قامتاماسىز ەتۋدى كوزدەيتىن «نۇرلى جەر» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى. باعدارلامانىڭ نەگىزگى باعىتتارى: يپوتەكالىق نەسيەلەندىرۋدىڭ قولجەتىمدىلىگىن ارتتىرۋ; تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق جۇيەسى ارقىلى نەسيەلىك تۇرعىن ءۇي سالۋ; حالىقتىڭ الەۋمەتتىك وسال توپتارى ءۇشىن جالدامالى تۇرعىن ءۇي قورىن قۇرۋ; جەكە تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىن دامىتۋ; جەكە قۇرىلىس سالۋشىلاردى تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىنا ىنتالاندىرۋ; بۇرىن قابىلدانعان مەملەكەتتىك تۇرعىن ءۇي باعدارلامالارىن ىسكە اسىرۋ. باعدارلامانىڭ بۇل باعىتتارى بويىنشا قارجىلاندىرۋ جانە سۋبسيديالاۋ تۇرعىن ءۇي ساتىپ العىسى كەلەتىن ازاماتتارعا عانا ەمەس، سونداي-اق تۇرعىن ءۇي سالۋشى كومپانيالار مە يپوتەكالىق نەسيە بەرەتىن ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەرگە دە ۇسىنىلادى.

ماسەلەن، «نۇرلى جەر» باعدارلاماسىندا تۇرعىن ءۇي نارىعىن دامىتۋ بويىنشا كەشەندى شارالار قاراستىرىلعان. بۇل «دامۋ» اق-نىڭ مەملەكەتتىك سۋبسيديالارى ارقىلى بانكتىك نەسيەلەردىڭ قۇنىن تومەندەتۋ.

قر يدم مالىمەتى بويىنشا، بۇگىندە قاتىسۋشى-بانكتەرگە جەكە قۇرىلىس سالۋشىلاردان 72,6 ملرد تەڭگەگە 84 ءوتىنىم تۇسكەن. ونىڭ ىشىندە «دامۋ» اق ارقىلى 45,2 ملرد تەڭگەگە سۋبسيديالانعان نەسيەلەردى بەرۋ تۋرالى 51 كەلىسىمگە قول قويىلدى. 2020 جىلعا دەيىن بارلىى 152 ملرد تەڭگەگە سۋبسيديالانعان نەسيە بەرلىپ، 600 مىڭ م² كوممەرتسيالىق تۇرعىن ءۇي سالۋ جوسپارلانىپ وتىر، ونىڭ ىشىندە 199,6 مىڭ م² سالىنىپ بولدى.

«7-20-25» باعدارلاماسىنىڭ ەنگىزىلۋىنە بايلانىستى (پرەزيدەنتتىڭ بەس الەۋمەتتىك باستاماسى اياسىندا) «نۇرلى جەر» مەملەكەتتىك باعدارلاماسىنان «قازاقستان يپوتەكالىق كومپانياسى» اق ارقىلى حالىقتىڭ باستاپقى تۇرعىن ءۇي ساتىپ الۋ ءۇشىن يپوتەكالىق نەسيەلەرىن سۋبسيديالاۋ باعىتى الىنىپ تاستالدى. سونىمەن قاتار، جۇزەگە اسىرىلعان بارلىق كەزەڭ ىشىندە ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەر حالىقپەن 34,5 ملرد تەڭگەگە 3336 سۋبسيديالاۋ كەلىسىمشارتىن جاساسقان (2017 جىلى – 919 كەلىسىم، 2018 جىلى – 2417 كەلىسىم).

«نۇرلى جەر» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى ىسكە اسىرىلعاننان بەرى 876,9 مىڭ م² نەسيەلىك تۇرعىن ءۇي نەمەسە 14658 پاتەر سالىندى (2017 جىلى – 570,4 مىڭ م² نەمەسە 9010 پاتەر، 2018 جىلدىڭ 11 ايىندا – 306,5 مىڭ م² نەمەسە 5648 پاتەر). جىل سوڭىنا دەيىن 500 مىڭنان استام م² تۇرعىن ءۇي (9 مىڭنان اسا پاتەر) سالىنادى دەپ كۇتىلۋدە.

«نۇرلى جەر» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى باستالعالى 248,1 مىڭ م² جالدامالى تۇرعىن ءۇي نەمەسە 4592 پاتەر سالىندى (2017 جىلى – 146,5 مىڭ م² نەمەسە 2620 پاتەر، 2018 جىلدىڭ 11 ايىندا – 101,6 مىڭ م² نەمەسە 1972 پاتەر). جىل سوڭىنا دەيىن 185 مىڭ م² (3 مىڭنان استام پاتەر) سالىنادى دەپ كۇتىلۋدە.

2018 جىلى تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى سالىناتىن اۋداندارعا ينجەنەرلىك كوممۋنيكاتسيالىق ينفراقۇرىلىمدى جۇرگىزۋگە 42,1 ملرد تەڭگە قاراستىرىلعان.

جەكە تۇرعىن ۇيلەر قۇرىلىسى

مەملەكەتتىك باعدارلامانى ىسكە اسىرۋ بارىسىندا قازاقستاندىقتاردىڭ جەكە تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىنا قىزىعۋشىلىعى ارتتى. بۇل باعىتقا جەر تەلىمىن الۋعا كەزەكتە تۇرعان ازاماتتار قاتىسا الادى. 2017 جىلى وبلىس ورتالىقتارىندا جەكە تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىن جالعىز ساۋلەتتىك ستيلدە سالۋ ءۇشىن پيلوتتىق جوبا ىسكە قوسىلعان بولاتىن. ول ءبىر قۇرىلىس سالۋشى ارقىلى جەرگىلىكتى قۇرىلىس ماتەريالدارى مەن ءۇي قۇرىلىسى كومبيناتىنىڭ تەحنولوگياسىن قولدانۋدى كوزدەيدى. اتالمىش تەحنولوگيالاردى تيپتىك قۇرىلىس جوبالارىنا قولدانۋ 1م² تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىنىڭ قۇنىن 120 مىڭ تەڭگەدەن اسىرماۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

اكىمدىكتەردە جەر تەلىمىن الۋعا كەزەكتە تۇرعاندار پيلوتتىق جوباعا قاتىسۋعا جانە ينجەنەرلىك كوممۋنيكاتسيالىق ينفراقۇرىلىمى جۇرگىزىلگەن دايىن ءۇيدى جەر تەلىمىمەن ساتىپ الۋعا، سونىمەن قاتار، تۇرعىن ءۇي قۇرىلىس جيناق بانكىنەن جەڭىلدەتىلگەن نەسيە الۋعا قۇقىلى.

وسىنداي تاسىلدەر ارقىلى كەزەكتە تۇرعاندار ءۇشىن اي سايىنعى تولەم العاشقى 5 جىلدا — 70 مىڭ تەڭگە، كەيىنگى 10 جىلدا — 56 مىڭ تەڭگە بولادى. بۇل شارالار جىل سايىن شامامەن 40 مىڭ ءۇيدى (4 ملن م²) ەنگىزۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. ماسەلەن، 2017 جىلى 184 ءۇي پايدالانۋعا بەرىلدى.

2018 جىلى بىرىڭعاي ساۋلەتتىك ستيلدە جەكە تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىنىڭ پيلوتتىق جوبالارى جالعاسىن تاپتى. رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت ەسەبىنەن سۋمەن جانە ەلەكترمەن جابدىقتاۋ جەلىلەرى سالىنىپ جاتىر. الدىن-الا دەرەكتەر بويىنشا 2018 جىلى 160 ءۇي پايدالانۋعا بەرىلگەن. بۇدان وزگە، 179 ءۇيدىڭ قۇرىلىس جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ جاتىر، 20 ءۇيدىڭ جوبالىق-قارجىلىق قۇجاتتارى دايىندالدى. 5,08 مىڭ م²بولاتىن 54 جتق-نىڭ ساراپتاما قورىتىندىسى كەلىپ، قۇرىلىس جۇمىستارىنا بايقاۋ جاريالاندى.

جەكە تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىن دامىتۋ اياسىندا 2018 جىلى جەكە تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى ءۇشىن 40 مىڭعا جۋىق جەر تەلىمى ينجەنەرلىك كوممۋنيكاتسيامەن جابدىقتالدى.

قورىتىندىلاي كەلە، قازاقستان پرەزيدەنتى قازاقستاندىقتاردىڭ تۇرعىن ءۇي ماسەلەسىن شەشۋگە ءاردايىم باسا نازار اۋداراتىنىن اتاپ وتكەن ءجون. مەملەكەت باسشىسىنىڭ «قازاقستاندىقتاردىڭ ءال-اۋقاتىنىڭ ءوسۋى: تابىس پەن تۇرمىس ساپاسىن ارتتىرۋ» اتتى جولداۋىندا جوعارى ساپالى الەۋمەتتىك قىزمەتتەر تۇرعىن ءۇي جاعدايىن جاقسارتۋ، ەلىمىزدىڭ كەز-كەلگەن ەلدى مەكەنىندە جايلى جانە قاۋىپسىز ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن كەڭ مۇمكىندىكتەر تۋعىزۋمەن ساباقتاسۋ كەرەكتىگى ايتىلدى.

جالپى، يندۋستريا جانە ينفراقۇرىلىمدىق دامۋ مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتى بويىنشا، تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى جانە قاراجاتتىڭ يگەرىلۋى ۆەدومستۆونىڭ تۇراقتى باقىلاۋىندا. تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى بەلسەندى دامىپ كەلەدى، بۇل ءوز كەزەگىندە ازاماتتاردىڭ ءومىر ءسۇرۋ جاعدايىن ايتارلىقتاي جاقسارتۋعا، قۇرىلىس قارقىنىن وسىرۋگە، سونداي-اق كاسىپكەرلىك باستامالاردى دامىتۋعا ىقپال ەتەدى. 2019 جىلى قارجىلاندىرۋدىڭ بارلىق كوزدەرىنەن 13 ملن م² استام تۇرعىن ءۇي پايدالانۋعا بەرىلەدى دەپ جوسپارلانۋدا. ال، بۇل — 100 مىڭنان استام تۇرعىن ءۇي.

Abai.kz