بيىل «قازاق ادەبيەتى» گازەتىنە – 85 جىل. سەكسەننىڭ سەڭگىرىنە شىققان اتا باسىلىم - قازاق رۋحانياتىنىڭ التىن دىڭگەگىنە اينالعانى اقيقات. باسىلىمنىڭ  العاشقى رەداكتورى عابيت مۇسىرەپوۆ بولسا، اقىلداستار القاسىندا ساكەن سەيفۋللين، بەيىمبەت مايلين، ءىلياس جانسۇگىروۆ سياقتى ۇلت قايراتكەرلەرى قىزمەت اتقارعان.

گازەتتىڭ العاشقى سانى 1934 جىلدىڭ 10-قاڭتارىندا شىققان ەكەن. بۇل باسىلىمعا ءتان ءبىر ەرەكشەلىك – قۇرىلعان كەزىنەن باستاپ پارتيانىڭ نەمەسە سول كەزدەگى يدەولوگيالىق اتاۋلاردان ادا بولعانىندا. ال، گازەتتىڭ ماڭدايشاسىندا «قازاق ادەبيەتى» ۇلت مادەنيەتىن كوتەرۋدە ۇلكەن ورىن السىن!» دەپ جازىلىپتى. وسىلايشا،  ۇلت مادەنيەتىن كوتەرۋدى ماقسات تۇتقان باسىلىم 1940 جىلعا دەيىن شىعىپ تۇرعان. بىراق،  باستاپقى جىلدارى گازەتتىڭ بەلگىلى ءبىر رەتپەن شىعاتىن جۇيەسى بولمادى. ءار جىلداعى سانى ءار ءتۇرلى جارىق كورىپ تۇرعان. مىسالى، 1934 جىلى 31 سانى شىقسا، 1935 جىلى - 35, 1936 جىلى - 50, 1937 جىلى - 54, 1938 جىلى - 17, 1939 جىلى - 2, 1940 جىلى - 6 سانى جارىق كوردى.

گازەتتىڭ 1936 جىلعى العاشقى سانىندا ءبىرىنشى بەتتىڭ ماڭدايشاسىنا «بەس كۇندە ءبىر رەت شىعادى» دەگەن مالىمەت كەلتىرىلگەن. الايدا ءتۇرلى سەبەپتەرگە بايلانىستى بۇل جۇيە ساقتالمادى. باسىلىمنىڭ ءار ءنومىرى اراسىنداعى ۋاقىت مولشەرى 6-9 كۇن، كەيدە 10-13 كۇنگە سوزىلعان.

ال، باسىلىمنىڭ  تارالىمى العاشقى جىلدارى – 1934 جىلى 1 مىڭنان 3 مىڭ كولەمىندە بولسا، 1935 جىلى 3500-گە جەتكەن.

“قازاق ادەبيەتى” 1940 جىلى بەلگىسىز سەبەپتەرمەن جارىق كورۋىن توقتاتقان. تەك، ارادا ون بەس جىل وتكەن سوڭ عانا قايتا جارىققا شىعادى. سول جىلى سىرباي ماۋلەنوۆتىڭ رەداكتورلىعىمەن  گازەتتىڭ 51 سانى جارىق كورەدى. ال، 1956 جىلدان باستاپ قازىرگى كۇنگە دەيىن اپتاسىنا ءبىر رەت شىعاتىن جۇيە قالىپتاسقان. گازەت سول كەزەڭدەگى ۇلتتىڭ وزەكتى ماسەلەلەرىن دە باتىل كوتەرە ءبىلدى. ماسەلەن، ر.بەردىباەۆتىڭ «ەڭ ۇلكەن مادەني بايلىق» (1956, 22 ءساۋىر), ءا.نارىمبەتوۆتىڭ «انا ءتىلىن ارداقتايىق» (1956, 1 ماۋسىم), م.قاراتاەۆتىڭ «قايتا قاراۋدى قاجەت ەتەتىن ماسەلە» (1956, 10 تامىز), پارتيا تاريحى ينستيتۋتىنىڭ ءبىر توپ عىلىمي قىزمەتكەرلەرى – ت.كاكىشەۆ، ر.سارسەنباەۆ، ح.حاسەنوۆ، ت.الىمقۇلوۆ، ا.بايشين، ا.مۇقتاروۆ، ق.ابىلداەۆ، ق.الياسقاروۆ قول قويعان «ءتىل مادەنيەتى» (1956, 17 تامىز) اتتى اتىشۋلى ماقالالارى بىرىنەن سوڭ ءبىرى جارىق كوردى. بۇل جاريالانىمدار سول كەزدەگى قازاق قوعامىن ءدۇر سىلكىندىرگەن ەدى.

الايدا، سول ماتەريالدار ءۇشىن قكپ ورتالىق كوميتەتى 1956 جىلى 10 جەلتوقساندا «قازاق ادەبيەتى» گازەتىنىڭ قاتەلىكتەرى تۋرالى» جاسىرىن قاۋلى قابىلداپ،  گازەتتىڭ «ساياسي قاتەلىگى» ءۇشىن رەداكتور  س.ماۋلەنوۆ ورتالىق كوميتەتتە جازاعا تارتىلادى.

الايدا، ەلدىڭ رۋحاني-مادەني الەۋەتىنىڭ دامۋىنا زور ۇلەس قوسىپ، اقىن-جازۋشىلاردىڭ شىعارمالارىن ۇزدىكسىز ناسيحاتتاپ كەلە جاتقان اتا باسىلىم قانداي كەزەڭدە دە ءوز باعىتىنان جاڭىلعان ەمەس. ءتىپتى، حالىق جازۋشىسى شەرحان مۇرتازا باسقارىپ تۇرعان كەزدە قازاق جۋرناليستيكاسىنا «شەرحاننىڭ شەكپەنىنەن شىققان» دەيتىن ءبىر تولقىندى الىپ كەلدى.

بۇگىندە، جازۋشى داۋرەن قۋات باسقارىپ وتىرعان «قازاق ادەبيەتى» گازەتى زامانعا ساي باسقاشا سيپات العان. تارالىمى 10 مىڭنان اساتىن باسىلىم جاس قالامگەرلەردىڭ شىعارمالارىنان بولەك، شەتەل ادەبيەتىن كەڭىنەن ناسيحاتتاپ، اعىلشىن، جاپون ت.ب الەمدىك كلاسسيكالاردى قازاق تىلىندە سويلەتىپ كەلەدى.

ءبىز 85 جىل بويى ۇلتتىڭ جوعىن جوقتاپ كەلە جاتقان ءھام وزگە باسىلىمدار سەكىلدى ەشقاشان اتى دا، زاتى دا وزگەرمەگەن اتا-باسىلىمدى  مەرەيلى مەرەكەسىمەن قۇتتىقتايمىز!

«قازاق ادەبيەتى» گازەتىنىڭ الار اسۋى الاسارماسىن!

Abai.kz اقپاراتتىق پورتالىنىڭ ۇجىمى