پرەزيدەنت ن.نازارباەۆتىڭ 2015 جىلدىڭ 29 جەلتوقساندا (№153) قابىلداعان “قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەرىنىڭ ادەپتىلىك نورمالارى” تۋرالى جارلىعى بار. وعان سايكەس، مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەر مورالدىق-ادەپتىلىك نورمالارىن ساقتاۋعا، ازاماتتارمەن جانە ارىپتەستەرىمەن قارىم-قاتىناستا سىپايىلىق پەن ادەپتىلىك تانىتۋعا مىندەتتى.

الايدا، پرەزيدەنتتىڭ وسى جارلىعىن قۇلاعىنا قىستىرمايتىن شەندىلەر بار، بىزدە. قاراپايىم حالىقتى بىلاي قويعاندا، اقپاراتتى جەتكىزۋگە ءتيىس باق وكىلدەرىمەن قالاي سويلەسۋدى بىلمەيتىن شەنەۋنىكتەردىڭ سونشا شىرەنەتىنى تىلشىلەردىڭ دە “جىنىن كەلتىرەتىنى” راس. ماسەلەن، كۇنى كەشە ۇلتتىق ەكونوميكا ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى سەرىك جۇمانعارين ءجۋرناليستىڭ كوممۋنالدىق تاريفتەر تۋرالى سۇراعىنا:

“بۇل بوتەن مەروپرياتيا عوي. نە بولدى؟ كەشە پارلامەنتتە ايتتىم تاريفتەر تۋرالى. ونداي بولسا، وزدەرىڭىز تۇرا بەرىڭىز مىنا جەردە... جىنىمدى كەلتىرمەڭىزشى، بلين...” دەپ جاۋاپ بەردى.

سوندا، جۇمانعارين مىرزا شاعىن جانە ورتا بيزنەس تە، كوممۋنالدىق تاريفتەر دە ەكونوميكا مينيسترلىگىنىڭ قۇزىرەتىندە ەكەنىن بىلمەي مە؟ بىلسە، نەگە ءوز سالاسىنا قاتىستى سۇراققا جاۋاپ بەرە المايدى؟

جالپى، جۇمانعاريننىڭ “بلين” دەپ بالسىنەتىن ءجونى جوق ەدى. سەبەبى، تاريفتەردىڭ اي سايىن شارىقتاۋى، رەسپۋبليكا بويىنشا تابيعي گازدىڭ بىرىڭعاي باعاسى ءالى دە بەكىتىلمەگەنى ونىڭ جۇمىسىنا سالعىرتتىعىن كورسەتەدى.
ال، “جىنىمدى كەلتىرمەڭىزشى، بلين...” دەگەن كوشەنىڭ "جارگون" ءسوزى ۆيتسە-ءمينيستردىڭ ورەسى قاي دەڭگەيدە ەكەنىن بايقاتسا كەرەك. ءجا، جۇمانعارين ءوز سالاسىنا قاتىستى سۇراقتىڭ جاۋابىن بىلمەسە، تىم قۇرىعاندا،  پرەزيدەنت جارلىعىنداعى "مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەر مەملەكەتتىك قىزمەتتىڭ بەدەلىنە نۇقسان كەلتىرمەي، پىكىر-سايىستى سىپايى نىساندا جۇرگىزۋگە ءتيىس" دەگەن جولداردى ءبىلىپ السا عوي، دەيسىڭ. بىراق، باستىعى بەس جىلدا ءتىلىن ۇمىتىپ قالعانى سياقتى، جۇمانعارين دە مۇنى ءاپ-ساتتە ۇمىتىپ قالۋى مۇمكىن.

ەل الدىندا وسىنداي وسپادار قىلىعىمەن ەستە قالعان شەنەۋنىك جالعىز جۇمانعارين ەمەس.

2013 جىلدىڭ شىلدە ايىندا پروتون اپاتىنان كەيىن وتكىزىلگەن بريفينگتە سول كەزدەگى قر ينۆەستيتسيالار جانە دامۋ مينيسترلىگىنىڭ اەروعارىش كوميتەتىنىڭ توراعاسى تالعات مۇساباەۆ تا بەيادەپ ىسىمەن كوزگە ءتۇستى.

“مىنا جەرگە تۇرىڭىز” دەپ وتىنگەن ءجۋرناليستتى كەرى يتەرىپ، “سەن كىمسىڭ ماعان بۇيرىق بەرەتىن” دەپ اشۋلاندى مۇساباەۆ. وسىلايشا، ءبىز ماقتان تۇتاتىن عارىشكەر ازامات قاسىقتاپ جيعان ابىرويىن، شەلەكتەپ توگە سالدى.

تاعى ءبىر مىسال...

2011 جىلدىڭ 26-جەلتوقسانىندا سول كەزدەگى قر پرەمەر-ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى ومىرزاق شۇكەەۆ جاڭاوزەن حالقىمەن كەزدەستى. كەزدەسۋدەگى شۇكەەۆتىڭ حالىققا مۇرنىن شۇيىرە سويلەگەن سوزدەرى ءالى ەسىمىزدە.

“7 اي بويى قينالساڭ، كەشە پرەزيدەنت كەلىپ نۇكتە قويىپ كەتتى عوي. ودان ارتىق نە دەيسىڭدەر ەندى” دەپ ايعايلادى ول سۇراق قويعان اناعا... شىنىمەن، جاڭاوزەن حالقى 7 اي بويى نارازىلىق تانىتقاندا شۇكەەۆ قايدا قالعان؟ حالىققا وسىنشا كەسىرلەنە سويلەيتىندەي ونى تايراڭداتقان نە قۇدىرەت؟

قالاي دەسەك تە، شەنەۋنىكتەر حالىقتىڭ جاي عانا قىزمەتشىسى. بىراق، مۇنى تۇسىنەتىندەر از.

ءتۇيىن.

ەل ىشىندە الا دا بار، قۇلا دا بار. سول ەلدىڭ مۇڭ-مۇقتاجىن سابىرمەن تىڭداپ، كوركەم مىنەز تانىتۋ دا وڭاي ەمەس. الاش زيالىلارىنىڭ “ۇلتقا قىزمەت ەتۋ بىلىمنەن ەمەس، مىنەزدەن” دەيتىنى سودان بولار.

ال، بۇگىنگى شەندىلەر  “قىزمەت مەنشىك ەمەس، ابىروي ويىنشىق ەمەس” دەيتىن ءسوزدى قاشان تۇسىنەدى؟

نۇربيكە بەكسۇلتانقىزى

Abai.kz