جاڭابەك جەتىرۋوۆ، كينورەجيسسەر: «ءبىز ءالى ءوز-ءوزىمىزدى تولىق تانىعان جوقپىز»
- ءسىزدىڭ «دۇنيەجارىق» ءفيلمىڭىز الەمنىڭ ءبىراز ەلىن شارلاپ، وڭ باعا الىپ كەلدى، سونداي-اق دەرەكتى فيلمدەرىڭىزبەن دە تانىمالسىز. ال قازىر قانداي تىڭ جاڭالىقتارىڭىزبەن بولىسەسىز؟
- ءيا، اقپان ايىندا «ءابىش كەكىلباەۆتىڭ الەمى» اتتى دەرەكتى ءفيلمىمنىڭ تۇساۋى كەسىلدى. قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى، قوعام جانە ساياسات قايراتكەرى، ءتىرى اڭىزعا اينالعان ءابىش اعامىز تۋرالى فيلم ءتۇسىرۋ وڭاي شارۋا ەمەس. ءتۇسىرىلىم ەكى جىلعا سوزىلدى. فيلم ءتۇسىرىلىمى ءساتتى اياقتالدى. ابەكەڭنىڭ پورترەتىن جاساۋعا تىرىستىم. تاريحىمىز بەن مادەنيەتىمىزدى زەرتتەپ، زەردەلەپ، جان دۇنيەسىنەن وتكىزىپ، ەرەكشە دۇنيە تۋدىرعان ۇلتتىق بولمىسىن جوعالتپاعان عالامات جازۋشىنىڭ - ءابىش الەمىنىڭ بولمىسى جاسالعانداي بولدى. ءابىش اعانىڭ شىعارماشىلىق جولى قالاي قالىپتاستى، ونەگەلى ءومىرى، قوعامدىق قايراتكەر رەتىندەگى قىزمەتى قالاي بولدى دەگەن ساۋالدارعا جاۋاپ تابىلدى. ەڭ ماڭىزدىسى، ءابىش اعامنىڭ وزىنە كورسەتىپ، باتاسىن الدىق. اقتاۋعا بارىپ، حالىققا كورسەتەمىز دەگەن ويىمىز بار. ول جاعىن ۋاقىت كورسەتەر.
- ءسىزدىڭ «دۇنيەجارىق» ءفيلمىڭىز الەمنىڭ ءبىراز ەلىن شارلاپ، وڭ باعا الىپ كەلدى، سونداي-اق دەرەكتى فيلمدەرىڭىزبەن دە تانىمالسىز. ال قازىر قانداي تىڭ جاڭالىقتارىڭىزبەن بولىسەسىز؟
- ءيا، اقپان ايىندا «ءابىش كەكىلباەۆتىڭ الەمى» اتتى دەرەكتى ءفيلمىمنىڭ تۇساۋى كەسىلدى. قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى، قوعام جانە ساياسات قايراتكەرى، ءتىرى اڭىزعا اينالعان ءابىش اعامىز تۋرالى فيلم ءتۇسىرۋ وڭاي شارۋا ەمەس. ءتۇسىرىلىم ەكى جىلعا سوزىلدى. فيلم ءتۇسىرىلىمى ءساتتى اياقتالدى. ابەكەڭنىڭ پورترەتىن جاساۋعا تىرىستىم. تاريحىمىز بەن مادەنيەتىمىزدى زەرتتەپ، زەردەلەپ، جان دۇنيەسىنەن وتكىزىپ، ەرەكشە دۇنيە تۋدىرعان ۇلتتىق بولمىسىن جوعالتپاعان عالامات جازۋشىنىڭ - ءابىش الەمىنىڭ بولمىسى جاسالعانداي بولدى. ءابىش اعانىڭ شىعارماشىلىق جولى قالاي قالىپتاستى، ونەگەلى ءومىرى، قوعامدىق قايراتكەر رەتىندەگى قىزمەتى قالاي بولدى دەگەن ساۋالدارعا جاۋاپ تابىلدى. ەڭ ماڭىزدىسى، ءابىش اعامنىڭ وزىنە كورسەتىپ، باتاسىن الدىق. اقتاۋعا بارىپ، حالىققا كورسەتەمىز دەگەن ويىمىز بار. ول جاعىن ۋاقىت كورسەتەر.
كەلەسى كوركەمفيلمىم - «اق قىز» دەپ اتالادى. ءار رەجيسسەردىڭ تۇسىنىك تانىمى، كوزعاراسى دا ارقالاي عوي. ادامزات، دۇنيە قالاي پايدا بولدى، قازاق قايدان شىققان دەگەن ماسەلەلەر «اق قىزدا» كوتەرىلەدى. مىسالى، شىڭعىس ايتماتوۆ «اق كەمە» شىعارماسىندا قىرعىز جۇرتىنىڭ پايدا بولۋى، دۇنيەتانىمى جايلى جازدى ەمەس پە؟ مەنىڭ دە كەيىپكەرىم ءدال سونداي. قازاق ەتنونيمى «اق» «قاز»، «قاز» «اقتان» شىقتى دەگەن اڭىز بار. اڭىز بويىنشا، جەردە اۋەلى كيەلى اققۋ جاراتىلىپ، ال الەم، ادامزات اققۋدىڭ جۇمىرتقاسىنان پايدا بولدى. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، قازاق حالقىنىڭ پايدا بولۋى تۋرالى ميفولوگيالىق كوزعاراس دەپ ايتساق بولادى. سونىڭ نەگىزىندە ءوزىم ستسەناري جازىپ، «قازاقفيلممەن» بىرلەسە وتىرىپ، «اق قىز» دەگەن فيلم ءتۇسىردىم. رولدەردى م.اۋەزوۆ اتىنداعى دراما تەاتردىڭ اكتەرلەرى مەن قىزىم ايجان جەتىرۋوۆا سومدايدى. فيلم الماتى وبلىسىندا ءتۇسىرىلدى. كوپتەگەن قيىنشىلىق بولدى. سوعان قاراماستان بۇكىل جىگەرىمىزدى ەكرانعا كورسەتتىك. قازاق تىلىندە تۇسىرىلگەن بۇل كينونى حالىقتىڭ ءوز-ءوزىن تانۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن ۇلتتىق فيلم دەپ اتاۋىمىزعا بولادى. قىركۇيەك ايىندا، بۇيىرسا، كورەرمەندەرگە جول تارتادى دەگەن ويدامىز. العاشقى كورسەتىلىمدى اقتاۋ قالاسىنان باستاۋدى كوزدەپ وتىرمىز. سەبەبى، اقتاۋدا ستۋدەنتتەرمەن، وقۋشىلارمەن كەزدەسۋ ۇيىمداستىرىپ، قازاق كينوسى تۋرالى اڭگىمەلەر قوزعاعىم كەلەدى. «اققىز» فيلمىندە قازاقى مىنەز، قازاقى قيمىل، قازاقى بولمىس بەينەلەنگەن. قازاق ءوزىنىڭ قارا باسىن ەمەس، الەمنىڭ دەڭگەيىندە ويلاناتىن، الەمدى ويلايتىن ۇلت ەكەنىن تانىتاتىن فيلم بولىپ ەسەپتەلەدى دەپ ويلايمىن. ءفيلمدى ماۋسىم ايىنان حالىقارالىق فەستيۆالدەرگە ۇسىنىپ، باعىن سىنايمىز.
- اعا، دەرەكتى فيلم مەن كور-كەم فيلم ءتۇسىرۋ ماشاقاتىندا قانداي ايىرماشىلىق بار؟ ءسىز سەكىلدى دەرەكتى فيلم سالاسىندا جۇرگەن رەجيسسەر كوپ پە؟
- دەرەكتى فيلم سالاسىنا، اسىرەسە، جاستار كوپ كەلە بەرمەيدى. سەبەبى، دەرەكتى فيلم دەگەنىمىز - اۋادان كينو جاساۋ دەگەن ءسوز. مەن كەزىندە ماحامبەت، كەنەسارى، جاڭگىر حان، اباي، تۇرماعامبەت تۋرالى دەرەكتى فيلمدەر ءتۇسىردىم. دەرەك، ماتەريالدىق مۇرالار جوقتىڭ قاسى بولدى. تەك ءبىر-ەكى سۋرەتى عانا بار بولۋى مۇمكىن. بىراق سوعان قاراماستان، سولاردىڭ بولمىسىن، ءومىر سۇرگەن زامانىنىڭ اتموسفەراسىن جاساۋعا تىرىساسىڭ. قولىڭنان كەلمەيتىن دۇنيە جاساۋعا ءماجبۇر بولاسىڭ. ودان كەيىن دەرەكتى فيلمگە قارجى وتە از بولىنەدى. ءبىر جاعىنان ماتەريالدىق قيىنشىلىق قىسسا، ەكىنشى جاعىنان رۋحاني قيىنشىلىق اسەر ەتەدى. كوركەم- ءفيلمدى جاساۋ وڭاي، ويتكەنى، وعان ستسەناري جازىلادى، قاسىڭدا 30-40 ادام ءجۇرىپ كومەكتەسەدى، اكتەرلار وينايدى، وپەراتور ءتۇسىرىپ تۇرادى. كوركەمفيلمگە قاراعاندا، دەرەكتى فيلم اۋىرلاۋ. ادام از كەلەدى. بۇگىندە دەرەكتى فيلم سالاسىندا جۇرگەندەر بۇرىننان كەلە جاتقان ازاماتتار. ولاردىڭ جاسى قازىر 60-70-تەن اسىپ كەتتى.
ايتا كەتۋ كەرەك، دەرەكتى فيلم سالاسىنا كەلگەن ادام كوبىرەك ءتۇسىرۋ كەرەك. مەن وسى ۋاقىتقا دەيىن 40-تان استام فيلم ءتۇسىرىپپىن. سوندا جىلىنا 2-3 فيلمنەن ءتۇسىرىپ وتىرعان ەكەنمىن.
- الدا قانداي جوسپارىڭىز بار؟
- ەندىگى ماقسات - قازاق جىراۋلارى جونىندە دەرەكتى فيلم ءتۇسىرۋ. بۇعان كىرىسۋ سەبەبىم، كورەيا ەلى ماۋسىم ايىنان باستاپ قازاقتىڭ جىراۋلارى، جىراۋلىق ونەرى تۋرالى فيلم جاساپ بەرۋگە ۇسىنىس تاستادى. قازاق دالاسى جىرعا باي، ءار ءوڭىردىڭ ءوز ماقامى، سازى بار، ياعني جىردىڭ ايتىلۋ ءداستۇرى ءار ءتۇرلى. سونى فيلمدە تانىتامىز. بۇيىرسا، كورەيامەن بىرلەسە وتىرىپ، وسى دۇنيەنى بىتىرەمىز دەپ وتىرمىز.
- نەگە كورەيا ءبىزدىڭ جىراۋلارعا قىزىعۋشىلىق تانىتىپ وتىر؟
- ولاردىڭ ەكونوميكاسى دامىدى، ەندى وزدەرىن رۋحاني جاعىنان تۇگەندەگىسى كەلەدى. سوندىقتان دا ولار ءبىزدىڭ ەپوستارىمىزدىڭ، اڭىز-اڭگىمەلەرىمىزدىڭ، اۋىز ادەبيەتىمىزدىڭ ءبىرازىن ءوز تىلدەرىنە اۋدارىپ العان. شىنى كەرەك، ءبىز ءوز رۋحاني قازىنامىزدىڭ قۇنىن، سالماعىن جەتە تۇسىنبەي، ونى بويىمىزعا سىڭىرۋگە قۇلشىنباي وتىر ەكەنبىز. ولار بولسا، قۇندىلىقتارىمىزدى وزىنىكىندەي ەتىپ، ۇرپاق تاربيەسىنە پايدالانىپ وتىر. كورىپ ءجۇرسىز عوي، سوڭعى كەزدە كارىس ەلىنىڭ پاتريوتتىق باعىتتاعى سەريالدارى بىرىنەن سوڭ ءبىرى شىعىپ جاتىر. سۇراعىڭىزعا ورالايىن، جىراۋلىق ونەرگە قاتتى قىزىعىپ وتىر، ول قالاي تۋىندايدى، ەرەكشەلىگى نەدە دەگەن سۇراقتار ولاردى ىنتىقتىرىپ وتىر. ولار قارجى بولەدى، مەن تۇسىرەمىن.
- سوندا كورەيا ءۇشىن تۇسىرەسىز بە؟
- ءيا، كورەياعا ارناپ تۇسىرەمىن. ماۋسىمنىڭ 2-ءسى كۇنى سول جاققا ۇشايىن دەپ وتىرمىن.
- مىسىردا تاربيەلىك ماعىناسى زور دەپ قارجىنى تەك دەرەكتى فيلم مەن مۋلتفيلمگە عانا بولەدى ەكەن. بىزدەگى دەرەكتى فيلم ءتۇسىرۋ سالاسىنىڭ دامۋ دەڭگەيى قالاي؟
- دەرەكتى فيلم نەگىزىنەن مەملەكەتتىڭ يدەولوگياسىنا قىزمەت جاساۋ كەرەك. كەڭەس ۇكىمەتى كەزىندە سول ۇكىمەتتىڭ يدەولوگياسىن ناسيحاتتادىق. ورىستاردى تەحنيكا سالاسىندا كەرەمەت قىزمەت جاساپ جاتىر دەپ كورسەتتى دە، ودان كەيىن پارتيانى ناسيحاتتاۋ كوبىنە باسىم بولدى. سوندىقتان دا سول كەزدەگى فيلمدەردىڭ كوبىسىندە باسقا ۇلتتىڭ وكىلدەرى جۇرەدى. قازاقتىڭ جەكە پورترەتىن جاساۋ، قازاقتىڭ تاريحىنا ءۇڭىلۋ كوپ كورىنگەن جوق. ءبىرلى-جارىم قازاقتار ءتۇسىرىلدى، بىراق ءبىزدىڭ ۇلتتىق دۇنيەمىز، ويىمىز تاسادا قالىپ قويدى. 1990 جىلدارى دەرەكتى فيلم سالاسىنا كەلگەندە، الدىمىزدا تۇرعان نەگىزگى ماقسات - قازاقتىڭ تاريحىن كەڭىرەك زەرتتەپ، قازاقتى وزىنە-ءوزى تانىتۋ بولدى. جاڭا دەرەك، مۇراعاتتار اشىلىپ، جاڭا ارحەولوگيالىق قازبالار تابىلىپ جاتتى. اباي، ماحامبەت، كەنەسارىلاردىڭ تاريحي بەينەسىن جاسادىق. ءبىز ءالى ءوز-ءوزىمىزدى تولىق تانىپ بولعان جوقپىز. حالىقتى ءوز-وزىنە تانىستىرۋ، ۇكىمەتىمىزدىڭ يدەولوگياسىن نىعايتۋ، حالىقتىڭ ەلىنە دەگەن پاتريوتتىق سەزىمىن ارتتىرۋ، جاستارىمىزدىڭ بويىنداعى ادامگەرشىلىك قاسيەتتى قالىپتاستىرۋ، وسىلاردىڭ ءبارى فيلمنەن كورىنۋى كەرەك. سوندىقتان ءبىز حالقىمىزعا ادال قىزمەت ەتكەن ۇلى تۇلعالارىمىزدىڭ ءومىرىن جاستارعا ۇلگى ەتىپ، كينو ءتۇسىرىپ، كورسەتىپ كەلەمىز. سول سەبەپتى ۇكىمەت بىزگە تاپسىرىس تۇسىرەدى. كوبىنە ۇلى تۇلعالاردىڭ مەرەيتويىنا وراي فيلم تۇسىرۋگە تاپسىرادى. مىسالى، ماحامبەتتىڭ 200 جىلدىعى، ابايدىڭ 150 جىلدىعى ت.ب.. سوعان بايلانىستى قاراجات بولىنەدى.
- دەرەكتى فيمدەردىڭ تارالىمى قالاي؟
- تارالىمى جاقسى. ماسەلە و دا ەمەس، دەرەكتى فيلمدەردى تەلەارنالار ارقىلى كورسەتكەن ءتيىمدى. بىراق ءبىز قارجىعا تۇسىرگەننەن كەيىن، ساتۋعا ءماجبۇر بولامىز. ال، تەلەارنالارعا سەريالداردى كورسەتكەن ءتيىمدى. ويتكەنى، وعان سۇرانىس كوپ. دەرەكتى فيلمدەردەن ولارعا پايدا كەلمەيدى. تانىمدىق، ۇرپاقتى تاربيەلەۋ جاعىنا كوپ كوڭىل بولگەننەن گورى ارزان سەريالداردى ەلگە كورسەتىپ وتىر.
- ال، «قازاقفيلم» جىلىنا قانشا دەرەكتى فيلم شىعارادى؟
- جىلىنا 20-30 فيلم شىعارامىز. بارلىعى بىردەي ءساتتى ەمەس، ەلۋ پايىزى جاقسى دارەجەدە دەۋگە بولادى. ازعانتاي توپقا تۇساۋىن كەسىپ، سونىمەن عانا شەكتەلىپ جاتىرمىز. مەنىڭ ەرتە-رەكتە تۇسىرگەن «ماحامبەت»، «كەنەسارى»، «جاڭگىر حان»، «اباي» تۋرالى فيلمدەرىم تەلەديداردان كورسەتىلەدى، بىراق وتە سيرەك. جانە كۇندىز بەرەدى، ول كەزدە ادامنىڭ كوبىسى جۇمىستا، وقۋدا جۇرەدى. ەرەك-شە دەن قويعان باعىتىم - دەرەكتى فيلم ارقىلى ەمەس، كوركەمفيلم ارقىلى تانىلىپ جاتىرمىن. بۇعان دالەل فەستيۆالدەردەن ورىن الىپ، كورەرمەن ىقىلاسپەن قابىلداعان «دۇنيەجارىق» كوركەمفيلمىم. بۇل ءبىر جاعىنان رەجيسسەرلارعا ساباق بولادى، دەرەكتى فيلممەن فەستيۆالدەرگە دە قاتىسا المايمىز دەپ قاشادى. ۇكىمەتكە، حالىققا قىزمەت ەتۋ تۋراسىندا ويلانىپ جاتقان ادام جوقتىڭ قاسى. ال، ءبىزدىڭ، ءومىرىمىزدىڭ بار التىن ۋاقىتىن قۇربان ەتىپ، جاساعان دەرەكتى دۇنيەلەرىمىز شاڭ باسقان سورەلەردە جاتادى. بىراق فيلمدەردىڭ رۋحاني قۇندىلىعى وتە جوعارى.
- قازىرگى كەزدە نەگە وسى ناعىز قازاقتىڭ وبرازىن كورسەتۋ ازايىپ كەتتى؟ كينو ارقىلى قازاق قاھارماندارىن نەگە سومداي الماي وتىرمىز؟
- ءار رەجيسسەر ءوز ىشىندەگى تانىم-تۇسىنىگىن سىرتقا ءونىم عىپ بەرەدى عوي. ولاردىڭ جەكە دۇنيەسىنە ارالاسا المايسىڭ. كينوستۋديانىڭ ديرەكتورى دا ونىڭ نە جاساپ، نە قويىپ جاتقانىنان حابارسىز. سوندىقتان دا اركىم ءوزىنىڭ حالقىنىڭ، ارىنىڭ الدىندا جاۋاپ بەرۋى كەرەك. بۇگىنگى العان اتاعى مەن قۇرمەتى الىسقا بارمايدى. ۋاقىت وتە كەلە ول سەنىڭ جانىڭدى جەگىدەي جەيدى عوي دەپ ويلايمىن. شىعارماشىلىق ادامى ءوزىنىڭ حالقى مەن ارىنىڭ الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىگىن تەرەڭ سەزىنۋى كەرەك. مەن ءوزىم وسىنداي ءپرينتسيپتى ۇستانامىن. فيلمدەرىمدە حالىق-تىڭ ەڭ اسقاق سەزىمدەرىن كورسەتۋگە تىرىستىم. ماسەلەن، «اققىز» فيلمىندەگى قاريا كەيىپكەر ءۇش بەينەدە كەلەدى: قارلىعاش بي، كوك جانە اسان قايعىنىڭ وبرازى. قازاقتىڭ دارحان، ۇلى ەكەنىن پاش ەتۋدى كوزدەدىم. قازاقي بولمىسپەن جاسالعان وبراز كىمدى دە بولسىن جاي قالدىرمايدى دەپ ويلايمىن. ءبىزدىڭ ماقساتىمىز - فيلمدەرىمىزبەن جاستاردى تاربيەلەۋ. ال، ونى كىم قالاي ورىنداپ جاتقانىن اركىمنىڭ ارى بىلەدى. قازىر جاستارىمىزدى شەتەلدىك سەريالدارمەن تاربيەلەپ الىپ، ءوزىمىزدىڭ كينولارىمىزعا جاقىنداتا الماي وتىرمىز. ەۋروپانىڭ، امەريكانىڭ مادەنيەتى - كوشىرمە مادەنيەت. ال، بىزدىكى - ءتول مادەنيەت، تۇنىق مادەنيەت. سول مادەنيەتىمىزدى تانىتۋىمىز كەرەك حالىققا.
- وتاندىق كينولارعا ايتىلىپ جاتقان سىن جەڭىل دەپ ايتا المايتىن شىعارسىز...
- كينو - بيزنەستىڭ ءبىر ءتۇرى. دۇنيەجۇزىندە مۇنايدان كەيىنگى ەڭ كوپ اقشا اكەلەتىن كينو سالاسى. سوندىقتان ۇلتتىق دۇنيەنىڭ قۇرباندىققا شالىنىپ كەتىپ جاتقان جايى بار.
- جەكە وزىڭىزگە قاتىستى سۇراق. ۇنەمى بايقاپ جۇرەمىن، ءسىز اباي، تولستوي، ءابىش، ماحامبەت سىندى تۇلعالاردى، ياعني سالماقتى دۇنيەلەردى ءتۇسىرىپ كەلەسىز. ۇلتتىڭ نامىسى، بولمىسى كورىنەتىن فيلم تۋدىرۋ قيىن با، الدە بۇل قانىڭىزدا بار قاسيەت پە؟
- «ازات باسىڭ بولسىن قۇل، قولدان كەلمەس ىسكە ۇمتىل» دەگەن اباي اتامىز. ماقسات قويا ءبىلۋ كەرەك. ماسكەۋدە وقىپ جۇرگەندە اباي اتامىزدىڭ كىتابىن جاستىعىمنىڭ استىنا سالىپ جاتاتىنمىن. اباي تۋرالى دەرەكتى فيلم ءتۇسىرۋدى ارماندايتىنمىن. قۇداي ءساتىن سالىپ، وقۋ ءبىتىرىپ كەلگەن بويدا ابايدىڭ 150 جىلدىعى اتالىپ وتەتىن بولدى. كونكۋرستان ءبىرىنشى ورىن الدىم دا، اباي تۋرالى دەرەكتى فيلم ءتۇسىردىم. سول سياقتى ماحامبەتكە دە كونكۋرس بولدى. ماحامبەتتى جاستايىمنان جاتتاپ وسكەن اداممىن. مەن دە ماحامبەتشە ويلادىم. ويتكەنى، اتوم بومباسىنىڭ تاستالۋى، ورىستارعا بودان بولۋ، ءبارى وسى فيلمدە كورىنەدى. قينالساق، ارۋاقتار تۇسىمىزگە كىرەدى، جاردەم بەرەدى، قۇداي ءساتىن سالادى. ءبىز ءومىرىمىزدى وسى سالاعا ارناعان ادامبىز. سەبەبى، كينودان باسقا قولىمىزدان ەشتەڭە - ەگىن ەگۋ، بالتا شابۋ كەلمەيدى. ۇلتىم ءۇشىن قولىمنان كەلەتىنى وسى فيلم ءتۇسىرۋ.
- جاڭا ارۋاقتار تۇسىمىزگە كىرىپ، وي سالادى، ايان بەرەدى دەپ قالدىڭىز. سونداي ءبىر-ەكى جايتتى ايتا كەتەسىز بە؟
- ماحامبەتتىڭ كينوسىن ءتۇسىرىپ جاتقان كەزدە، سوڭعى كۇنى جاڭگىر حاننىڭ ورداسىندا بولاتىنبىز. كەشكە كوزىم ءىلىنىپ كەتىپتى، ءتۇس كوردىم. تۇسىمدە ماحامبەت اتامىز اق اتپەن شاۋىپ كەلە جاتىپ، الىستان «جاڭابەك، ءسۇيىنشى، ءسۇيىنشى!» دەپ ايقايلادى. ويانىپ كەتتىم. ماحامبەت اتامىز ريزا بولىپ جاتقان ەكەن دەپ جورىدىم. ماحامبەتتىڭ مەنىڭ تۇسىمە كىرۋى دە بەكەر ەمەس ەكەن. مەن اجەمنىڭ قولىندا تاربيەلەندىم. جەتىرۋ دەگەن - مەنىڭ اتام. جەتىرۋدىڭ كەمپىرى مامىق دەگەن اجەمىزدىڭ رۋى جايىق بەرىش ەكەن. سوندا ماحامبەت مەنىڭ ءتۇپ ناعاشىم بولادى.
- جاڭابەك اعا، ءسىز وتە جاس كورىنەسىز، ەلۋدەن اسقان ادام دەپ ەشكىم ايتپايدى، 25-30-داعى جىگىت سياقتىسىز. وزىڭىزبەن بىردەي ۇلكەن كامەرانى قۇشاقتاپ الىپ، شيراق قيمىلدايسىز. وسىنىڭ سىرى نەدە؟
- قايدان بىلەيىن (كۇلىپ). مۇمكىن اراق ءىشىپ، تەمەكى تارتپاعاننان شىعار. تاڭەرتەڭ جۇگىرەمىن، ۇنەمى ءوزىمدى قالىپتى ۇستاۋعا تىرىسامىن، كوپ قىدىرمايمىن، تاماقتى دا تويىپ جەمەيمىز. جان دۇنيەمە كەرى اسەر ەتەتىن زاتتىڭ بارىنەن باس تارتۋعا، شىعارماشىلىق الەمىمدى ەشكىمگە بۇزعىزباۋعا تىرىسامىن. رۋحاني دۇنيە اقشاعا ساتىلمايدى دەگەندى بەرىك ۇستانامىن. بىرەۋلەر «مەن ساعان قارجى بەرەيىن، ماعان كينو جاساپ بەر» دەيدى. بىراق وندايلاردان باس تارتامىن. بالكىم، قانىمىزدا دا بار شىعار. جاس بولىپ كورىنگەن جاقسى، بىراق جاسسىڭ دەپ ەلەنبەي جۇرگەن جايىمىز دا بار. اتاق تا، ءۇيىمىز دە، جايىمىز دا جوق. ءجۇرمىز، مىنە، ءالى كۇنگە دەيىن پاتەر جالداپ. شەتەلدەردەن 12 جۇلدە السام، ال ءوز ەلىمنەن ءالى قۇرمەت تە العان ەمەسپىن. رۋحاني دۇنيە باسىم بولعاننان كەيىن، ماتەريالدىق دۇنيەدەن باس تارتاسىڭ. مۇمكىن سودان دا بولار. كەيدە بالالارىم، تۋىسقاندارىم «دۇنيەجۇزىنە تانىمال بولا تۇرا قالايشا مۇنداي جاعدايداسىڭ؟» دەيدى. «ەگەر مەن ونى ويلاسام، وندا مەن دۇنيەجۇزىنە تانىمال بولماعان ەدىم» دەيمىن.
- وكىنەسىز بە؟
- ەشقانداي وكىنىش جوق. قۇدايدىڭ بەرگەنىنە ريزامىن. مىسالى، «اققىز» دەگەن ءفيلمىمدى ءتۇسىرۋ ءۇشىن بۇكىل تاپقانىمدى سوعان سالىپ، ءوز اقشاما جاسادىم. كورەرمەنگە كورسەتىپ، تاپقان پايدانى قارىزىمدى وتەۋگە جۇمسايمىن. ءبىر باسىمدا ون ميلليون تەڭگە قارىز بار.
- قانداي ارمانىڭىز بار؟
- ويلاعان جوسپارلارىمدى ىسكە اسىرۋ. حالقىم ءوزىنىڭ ۇلتتىق بولمىسىنا قايتا ورالسا، ۇلتتىق جان دۇنيەسىن قالىپتاستىرسا... جاستار ءوز ءتىلىن، مادەنيەتىن سۇيسە ەكەن.
- ايتقانىڭىز كەلسىن! اڭگىمەڭىزگە راحمەت!
سۇحباتتاسقان،
داۋرەن سەيىتجانۇلى
«ءۇش قيان» گازەتى