لايساڭ، قاراسۋىق ناۋرىز ايى ورتالاعان ۋاقىت. اسپاندى الا-قۇلا كوكتەم بۇلتتارى تورلاپ، ەسكەك جەل ەكپىندەي سوقتى. "قاردىڭ باسىن قار الار جاۋىپ تۇرىپ" دەيتىن ۋاقىت قوي، قۇس قاناتى دەيتىن كوكتەمنىڭ ۇساق قارىن كۇتىپ بارلىق جان-جانۋار بۇرىسە قالعانداي... اياق استىنان جەل سايابىرسىپ، سەبەلەپ ۇساق جاۋىن باستالىپ كەتتى. كادىمگى جاڭبىر، بىراق ەرەكشە جاڭبىر - بيىلعى كوكتەمنىڭ العاشقى جاڭبىرى! ۇزاق قىستان كەيىن كەلىپ جەتكەن كوكتەمنىڭ العاشقى حابارشىسى.

سىبىرلاپ تەرەزەگە ءتيىپ، جىبىرلاپ تومەن سىرعىپ اعىپ جاتقان تامشىلار سوناااۋ بالالىق شاقتى ەسكە ءتۇسىردى... تاپال قورجىن تام... سايلارىنا قار سۇرلەنگەن قوڭىر تاۋلار... ۇلكەن تاسۋدىڭ الدىندا تىنا قالعان بازار وزەنى... سىركىرەگەن العاشقى كوكتەم جاڭبىرى... اپامىز مارقۇم ءبارىمىزدى دالاعا قۋىپ شىعار ەدى، "شىعىڭدار، ۇيگە تىعىلماي، توسەڭدەر جاڭبىرعا جالاڭ  باستارىڭدى، دەندەرىڭ ساۋ بولادى"... ول كىسىنىڭ ايتقانى-زاڭ، موينىمىزدان سۋ سورعالاپ دالادا سۇمىرەيىپ تۇرار ەدىك. اپامنىڭ ءوزى دە اپپاق شاشتارىنان سۋ سورعالاپ ءجۇزى نۇرلانىپ، اۋىزى جىبىرلاپ ۇزاااق تۇرار ەدى... قازىر ويلاسام، جارىقتىق تىلەۋ تىلەيدى ەكەن عوي. ءبىر تامشىنى ءبىر پەرىشتە اكەلەدى، سولار پەندەنىڭ تىلەۋىن كوككە الىپ كەتەدى دەۋشى ەدى... اپامنىڭ تىلەۋى قابىل بولدى ما ەكەن، ءبارىمىز سول ۇيادان امان-ەسەن ۇشىپ-ۇشىپ كەتتىك قوي.

ءالى ەسىمدە سول جىلعى كوكتەم، شامامەن ءتورت-بەس جاستا بولۋىم كەرەك. سىركىرەگەن اق جاۋىن اياق استىنان تىنا قالدى. كوشە جونەلگەن كوكتەم بۇلتتارىنىڭ اراسىنان كۇننىڭ كوزى كورىندى دە  وزەننىڭ ار جاعىنداعى تاۋ بوكتەرىنە كەمپىرقوساق تۇزىلە قالدى. تۋرا قولمەن قويعانداي كوزدىڭ جاۋىن الىپ قۇلپىردى دەيسىڭ! "اپاااۋ، الاقاي، كەمپىرقوساق،انە،انە". قۋانىشىمدا شەك جوق، قۇددى سول تابيعات قۇبىلىسىن ءوزىم جاساپ كەلگەندەي جەتىسىپ ءجۇرمىن. سودان كەشكە اتامنىڭ سەڭسەڭ تونىنا ورانىپ جاتىپ اپ اپامنان سۇرايمىن عوي، "كەمپىرقوساق دەگەن نەمەنە، نەگە ولاي اتالعان" دەپ. ىشىمنەن ويلاپ قويام، ءاپ-ءايبات وسى كورىنىسكە كەمپىردىڭ نە قاتىسى بار ەكەن دەپ. ىشىنە جارتى شەلەك سۋ سياتىن اۋىر شاۋگىمنەن بۋى بۇرقىراعان قويۋ ءشايدى باسا قۇيعان اپام ۇزاعىنان كوسىلەر ەدى. "ەەە، بالام-اي، اتاڭ قازاق سولاي اتاپ كەتكەن عوي، كەمپىرقوساق دەپ، ايتپەسە وعان كەمپىردىڭ ەشقانداي قاتىسى جوق. تۇنگى جۇلدىزداردى قوراداعى قويىنداي تۇستەپ-تۇگەندەپ، بەس ساۋساعىنداي بىلەتىن اتالارىڭ مۇنى دا ابدەن زەرتتەگەن عوي. انىقتاپ قاراپ بۇل نۇردىڭ جەتى تۇستەن تۇزىلەتىنىن تاپقان ەكەن. جانە ونىڭ تورتەۋى نەگىزگى ءتۇس تە، ۇشەۋى قوسالقى ءتۇس، ياكي  ءۇش ءتۇس جۇبىمەن بىرەۋى جالقى ءتۇس. بىلايشا ايتقاندا ۇشەۋى قوساعىمەن، بىرەۋى كەم - قوساقسىز. سودان بارىپ كەمبىرقوساق دەگەن ءسوز شىققان. بارا-بارا اۋىزەكى سوزدە كەمپىرقوساق بولىپ قالىپتاسىپ كەتكەن".

قۇرتتىڭ ۇساق سىنىقتارىن تىسىنە باسىپ قويىپ، اپام ءشايدى ۇزاق ىشەدى. اڭگىمەسى دە ۇزاق. مۇمكىن باسقالارى تىڭداپ وتقان شىعار، ال مەن اۋزىمنان سىلەكەيىم اعىپ ۇيىقتاپ كەتكەلى قاي زامان... بالكىم وسى كەزدە قارسى تاۋعا شىعىپ كەمپىرقوساققا ورمەلەپ كەتكەن دە بولۋىم مۇمكىن... سودان بەرى جارتى عاسىرداي ۋاقىت ءوتىپ تە كەتىپتى. تاۋلار ورنىندا، وزەن اعىپ جاتىر، مىنە كەمپىرقوساق تا تۇر ءتۇزىلىپ، تەك اپام جوق، اتام دا... جاڭبىرعا باستارىن توسەپ سەكسەنگە، توقسانعا امان جەتىپ ەدى، بىراق كارىلىك دەگەن دەرتكە العاشقى جاڭبىر سۋى كومەكتەسپەيدى ەكەن... يماندى بولسىن، جارىقتىقتار! بىزدەرگە ەڭ العاش تابيعات قۇپيالارىنىڭ سىرىن اشىپ، ەڭ العاش قالام ۇستاتىپ ەدى...

سونىمەن، حوش، ءبىر ويدى ءبىر وي قوزعايدى، قازىرگى اڭگىمە كەمپىرقوساق جايىندا ەمەس پە ەدى؟ كەيىن ەس كىرىپ، ەتەك جاپقاننان كەيىن دوستاردان سۇرادىم عوي، سەندەردە قالاي ايتىلادى دەپ. قىرعىز دوسىم ايتادى، "بىزدە ول - كۇندۇن جەبەسي" دەپ («كۇننىڭ جەبەسى» دەگەنى بولۋ كەرەك), وزبەك اكام ايتادى "بىزدە ونى كامالاك دەيدى" دەپ. ورىس تامىرىم بۇل قۇبىلىستى باياعىدان رادۋگا دەپ اتاپ، وزىنشە قۋانادى ەكەن... مەن ۇندەمەدىم، اپامنىڭ اڭگىمەسىن باستان-اياق ايتىپ وتىرام با... سوسىن ويلاندىم، سونشالىقتى دارىندى حالقىمىز، العىر حالقىمىز، ات قويۋعا شەبەر حالقىمىز وسى ءبىر تابيعات قۇبىلىسىنا باسقا ءبىر بالاما ات قالدىرمادى ما ەكەن. الدە بار شىعار، ءبىز ەستىمەي جۇرگەن، قىسقا-نۇسقا، بالالاردىڭ دا ايتۋىنا قولايلى دەگەندەي. ول جاعىن ەندى كوزقاراقتى وقىرمانداردىڭ ەنشىسىنە قالدىردىم...

بەرىكبول سىددىق

Abai.kz