مەن دە قازاقپىن. بىراق ءوز قازاعىمنىڭ كەيبىر مىنەزدەرى مۇلدە ۇنامايدى. ەڭ جامانى ءبىر-بىرىنە قايىرىمسىز، مەيرىمسىز، قاتىگەز. يتشە ىرىلداسقانىن قويشى، قولىنان كەلسە ءبىر-ءبىرىن يتشە تالاعىسى كەلىپ تۇرادى. يتشە تالاپ تا ءجۇر...

ءبىر-ءبىرىنىڭ كوڭىلىن قالدىرۋدى، جان-جۇرەگىن جارالاۋدى، ءبىر-ءبىرىن اياقتان شالۋدى، ءبىرىن-ءبىرى تۇرتپەكتەۋدى، ءبىر-بىرىنە سىن ساداعىن قاداۋدى، ءبىر-ءبىرىنىڭ القىمىنان الۋدى، جاعا جىرتىسۋدى، ايتىسىپ-تارتىسۋدى، قولىندا بيلىگى بارلارى ءالسىزىن جۇندەي ءتۇتۋدى ءالى جالعاستىرىپ كەلە جاتىر... مەيىرىم، قايىرىم، ادامگەرشىلىك سياقتى اسىل قاسيەتتەردەن ايىرىلىپ بارامىز… وعان مىسالدى الىستان ىزدەۋدىڭ كەرەگى دە جوق. وسى فەيسبۋكتىڭ وزىندە ءبىر-بىرىمىزگە قالام-قارۋ كەزەنىپ، «وقتى» قارشا بوراتىپ، «اتىسامىز» دا جاتامىز. ءبىر-بىرىمىزگە بىتىسپەس، ماڭگىلىك مايدان اشىپ العان سەكىلدىمىز!.. كەيدە قولىمىزعا قارۋ بەرسە، نە بولار ەدى دەپ ويلايمىن... ويلايمىن دا، جانىم جابىرقاۋ تارتادى...

مىنە، وسىلاي قاشاندا وزىمىزبەن-ءوزىمىز جاق-جاق بولىپ ايتىسىپ-تارتىسامىز دا جاتامىز. ءبىر-بىرىمىزگە ور قازامىز، قاقپان قۇرامىز، جارعا يتەرەمىز... ءبىر-ءبىرىمىزدى ايامايمىز. كەرەك بولسا، كور قازىپ، جەرگە تىعىپ جىبەرۋگە دايىن تۇرامىز... ءبىر-ءبىرىمىزدى باۋىرىم دەپ قۇشاققا باسقاننان، وزەككە تەپكەندى جاقسى كورەمىز. سودان ءلاززات الامىز، جانىمىز راحاتتانادى... سونى وزىمىزشە مارتەبە سانايمىز.

ورتامىزدان سۋىرىلىپ شىعىپ، وزا شاۋىپ بارا جاتقان ادامدى كۇندەپ، "سۇرىنسە ەكەن، قۇلاسا ەكەن، وماقاسا جىعىلسا ەكەن" دەپ مىسىقتىلەۋلەنىپ وتىرامىز. قولداعاننىڭ ورنىنا، ىشتارلىق تانىتىپ، ءبارىمىز جابىلىپ، اعاش اتقا وتىرعىزۋعا كۇش سالامىز. وتىرعىزىپ قويامىز دا...

قىزمەت، شەن-شەكپەن، وردەن-مەدال ءۇشىن ءبىر-ءبىرىن الداپ-ارباعاندى، ارانداتقاندى، ايارلىق تانىتقاندى، تۇرمەگە توعىتقاندى، سوتتاتقاندى مارتەبە سانايمىز. ءاي، ول سەنىڭ ءوز باۋىرىڭ ەمەس پە، قايتا قۇتقارۋعا كۇش سالمايسىڭ با، جاقسىلىق جاسامايسىڭ با، پالە-جالادان اراشالاپ المايسىڭ با؟!. سونى ماقتان تۇتپايسىڭ با؟!. ءبىر-بىرىڭە كەشىرىمشىل، قورعان بولمايسىڭ با؟..

قازاق نەگە ءبىر-بىرىنە وسىنداي مەيىرىمسىز، قايرىمسىز، قاتىگەز؟ اۋىزبىرشىلىك جوق. التىباقان الاۋىز. نەگە؟ نەگە؟ وسى سۇراقتىڭ جاۋابىن تاپپاي دال بولامىن.
ءبىز قايتىپ ەل بولامىز؟ ءبىز قالاي ۇلت بولامىز؟.. ءوزىمىزدى-ءوزىمىز قۇرتىپ تىنبايمىز با؟..
ويلانايىق، اعايىن! ويلاناتىن، وياناتىن، ەتەك-جەڭىمىزدى جينايتىن ۋاقىت جەتتى.

ەۆرەي ۇلتىنا ريزا بولامىن. قايدا جۇرسە دە ءبىر-بىرىنە جاقسىلىق جاساۋدى، قولداۋدى، قولۇشىن بەرۋدى پارىز سانايدى. اۋىزبىرشىلىكتەرى كۇشتى. ءبىر-ءبىرىن جاۋعا بەرمەيدى، ءبىر-بىرىنە جاماندىق جاسامايدى. ءتىپتى سوعىس كەزىنىڭ وزىندە وزدەرىنىڭ باستارىن بايگەگە تىگە وتىرىپ، ءبىر-ءبىرىن قۇقارۋعا كۇش سالعان. سانى بىزدەن از بولسا دا، وسىنداي اسىل قاسيەتتەرىنىڭ ارقاسىندا الەمدى بيلەپ وتىر. ال ءبىز ءالى كۇنگە دەيىن ءوزىمىزدى-ءوزىمىز بيلەي الماي وتىرمىز. ءبىر-ءبىرىمىزدى كورسەتۋگە، ۇستاپ بەرۋگە، ساتقىندىق جاساۋعا بەيىم تۇرامىز. ونى وتىزىنشى جىلدارداعى قۋعىن-سۇرگىننىڭ تاريحىنان انىق بايقاۋعا بولادى. وتىرىك قىلىمسىماڭىزدار، قازىر دە سولايمىز! نەگە وسىندايمىز؟ ءبىز قاشان ىنتىماعى ۇيىسقان، بەرەكە-بىرلىگى جاراسقان ۇلت بولامىز؟

ەل بولامىز دەسەك، ۇلت بولامىز دەسەك، تاۋەلسىزدىگىمىز باياندى بولسىن دەسەك، ەڭ الدىمەن وسىنداي كەرتارپا مىنەز-قۇلىقتاردان ارىلىپ، وسى جاعىن باسا ويلاسۋ كەرەك!..
ءالى دە كەش ەمەس... ويلاسايىق، اعايىن!

قازاقتىڭ قازاقتان باسقا دوسى دا، قامقورشىسى دا، قولداۋشىسى دا جوق!
ەندەشە، ءبىر-ءبىرىمىزدى قولدايىق، جىلى سوزدەر ايتايىق، جاقسىلىق جاسايىق! ءبىر-ءبىرىمىزدى «باۋىرىم» دەپ باۋىرىمىزعا باسىپ، قورعان بولىپ، قامقورشىلىق تانىتايىق!
ءبىر-بىرىمىزگە كەشىرىمشىل بولايىق، قادىرلى جاماعات! ونسىز قازاقتا جارقىن بولاشاق جوق!

دۋمان رامازاننىڭ facebook پاراقشاسىنان

Abai.kz