اسا كورنەكتى مەملەكەت قايراتكەرى سۇلتانبەك قوجانوۆتىڭ (حودجانوۆتىڭ) تۋعانىنا 125 جىل تولۋى تۇركىستان وبلىسىنىڭ سوزاق اۋدانىندا دا تويلاندى.

مەرەكەگە تۇركىستان وڭىرىندەگى اۋداندارمەن قاتار استانا، الماتى، شىمكەنت قالالارىنان، كورشى وبلىستاردان وكىلدەر كەلدى. اۋدان ورتالىعى شولاققورعاندا  «ۇلتىن سۇيگەن ۇلى تۇلعا» تاقىرىبىمەن ايماقتىق عىلىمي-تاجىريبەلىك كونفەرەنتسيا، قايراتكەردىڭ تۋعان جەرى اقسۇمبە اۋىلىندا مەرەكەلىك سالتاناتتى جيىن – «شىعىستىڭ شىڭعىس حانى» دەگەن اتپەن ەسكە الۋ كۇنى بولىپ، اس بەرىلدى، ءتۇرلى مادەني ءىس-شارالار وتكىزىلدى. جۇرتشىلىق الدىندا وبلىس، اۋدان اكىمدىكتەرىنىڭ باسشىلارى جانە قوجانوۆتىڭ مەرەيتويىن تۇڭعىش رەت 1994 جىلى 100 جىلدىعىنا ورايلاستىرىپ  وتكىزگەن  مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى قۋانىش ايتاحانوۆ قۇتتىقتاۋ ءسوز سويلەپ، عالىمدار باياندامالار جاسادى. ارداگەرلەر، ءتۇرلى سالا قىزمەتكەرلەرى ەستەلىكتەر ايتتى، قوجانوۆتانۋشىلىق باعىتتا اتقارىلىپ جاتقان ىستەر جايىندا اڭگىمەلەدى. سۇلتەكەڭنىڭ كەنتاۋدان كەلگەن سۇلتانبەك قوجانوۆ ەسىم-سويلى ۇرپاعى  اتاسىنىڭ رۋحىن ۇلىقتاعان جۇرتقا ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى. س. قوجانوۆ اتىنداعى قايىرىمدىلىق قور پرەزيدەنتى مۇقان ءابدىرامانۇلى قوجانوۆتانۋشىلاردىڭ ءبىر توبىن ارنايى «سۇلتانبەك قوجانوۆقا 125 جىل» مەرەكەلىك مەدالىمەن ماراپاتتادى.

مەرەيتويعا قاتىسۋشىلارعا شولاققورعانداعى كونفەرەنتسيا مودەراتورى عالىم ناريمان نۇرپەيىسوۆ قۇراستىرعان «ۇلتىن سۇيگەن ۇلى تۇلعا»  اتتى عىلىمي ماقالالار جيناعى تارتىلدى. ءىس-شارانىڭ اقسۇمبەلىك بولىگىنىڭ ۇيىمشىلدىقپەن وتۋىنە ءىس ادامدارى – الماتىلىق كامال، تۇركىستاندىق مۇرات قاجى، اسىرەسە اقسۇمبەدەگى سۇلتانبەك ەسىمىن الىپ جۇرگەن مەكتەپ ديرەكتورى مەيرام ءالماحانوۆ سىندى ازاماتتار ەلەۋلى ەڭبەك ءسىڭىردى.

توتاليتاريزم جىلدارى ۇمىتتىرىلىپ كەلگەن ۇلى تۇلعالارىمىزدى تاۋەلسىزدىكتىڭ ارقاسىندا ۇلىقتاي باستاعانىمىز بەلگىلى، ال بۇگىنگى رۋحاني جاڭعىرۋ ماسەلەلەرىن شىنداپ قولعا العان شاقتا ولاردى تەرەڭ تانۋعا تىرىسۋىمىز ابدەن ورىندى ارەكەت ەكەندىگى داۋ تۋعىزبايدى.

بۇل رەتتە قوجانوۆتىڭ قايراتكەرلىك قىرلارى ءالى تالاي زەرتتەۋلەرگە ارقاۋ بولارى ءسوزسىز. ونىڭ 1924 جىلى ورتالىق ازياداعى رەسپۋبليكالاردى ءبىر فەدەراتسياعا ۇيىستىرىپ بارىپ، سوۆەت وداعى قۇرىلتايشىلارى قاتارىنا كىرۋدى، فەدەراتسيا قۇرامىنداعى ۇلتتىق بىرلىكتەردىڭ اراسىندا ەكونوميكالىق وداق قۇرۋدى، سودان سوڭ،   ولاردىڭ دامۋ دەڭگەيىن تەڭەستىرىپ، دامىتقاننان كەيىن عانا، جەكە رەسپۋبليكالار رەتىندە وتاۋ تىگۋىنە پۇرسات بەرۋدى ۇسىنعانى ءمالىم. ۇسىنىس مەجەلەۋ ناۋقانىندا كەرى قاعىلدى.

بىراق قازىر سونىڭ ورتاق مۇددەگە وڭدى قىزمەت ەتۋى ىقتيمال جاعىن، ماسەلەنىڭ اق-قاراسىن پارىقتاپ، تاۋەلسىزدىك قارساڭىندا پايدالانىلماعاندىقتان جوعالتقان مۇمكىندىكتەرىمىزدى سارالاپ قاراۋ ارقىلى سۇلتەكەڭنىڭ حالىقارالىق دارەجەدە وي قورىتقان ساياساتكەرلىگىن تەرەڭ تۇسىنە الامىز. قوجانوۆ سەرىكتەرىمەن بىرگە ورتا ازياداعى ۇلتتىق-اۋماقتىق جىكتەپ-مەجەلەۋ كەزىندە قازاق جەر-سۋى شەكتەرىن انىقتاۋمەن قاتار، وزبەك رەسپۋبليكاسى ىشىندە قازاق اۆتونوميالىق اۋدانىن، تاجىك اۆتونوميالىق وبلىسىن قۇرۋ، ىشىندە قازاقتار دا تۇراتىن قاراقالپاق  اۆتونوميالىق وبلىسىن ۇيىستىرىپ، ونى قازاق ەلىنە قوسۋ شارالارىن جۇرگىزۋدىڭ بەل ورتاسىندا ءجۇردى.  ول شىن مانىندە قازاق جەر-سۋى مەن حالقىن ءبىر شاڭىراق استىنا جيناۋشى بولدى. ىرگەسى كەڭەيگەن ۇلكەن قازاقستاندى ۇلتتىق رەسپۋبليكا دەپ اتادى. مۇنىڭ ءبارىن تەرەڭ زەردەلەپ، شىنداپ تانۋ جانە ءادىل باعاسىن بەرۋ الداعى ۋاقىت ۇلەسىندە. سوزاقتاعى ۇلكەن توي وسىنداي ويلارعا جەتەلەدى.

بەيبىت قويشىباەۆ

Abai.kz