«ۇيالىپ بولدىق پا؟ ەندى قاناتتى تۇقىرتۋدى ءسال قويا تۇرايىق»
كۇنى كەشە الماتىداعى بالۋان شولاق اتىنداعى سپورت جانە مادەنيەت سارايىندا كاسىپقوي بوكس كەشى ءوتتى.
كەشتىڭ باستى جەكپە-جەگىندە داڭقتى بوكسشى قانات يسلام (26-0, 21 كو) ناميبيادان كەلگەن ۆالتەر كاۋتوندوكۆانى (18-1, 17 كو) تورەشىلەر شەشىمىمەن جەڭىپ، WBO حالىقارالىق چەمپيونىنىڭ بەلبەۋىن قورعاپ قالدى.
بۇل ەندى "جانى قالماي جالپى جازىپ" جاتقان ەسكى اقپاراتقا اينالدى. ءبىزدىڭ ايتپاعىمىز قازاق جانكۇيەرلەرىنىڭ «Qazaq-قا» قارسى ءتىس قايراۋى بولىپ وتىر. قانات يسلام قازاق جەرىندە "قارا بالانى" قاپى قالدىرعانى ءۇشىن "بەتىمەن جەر باسىپ" ۇيالىپ جۇرگەن قازاق كوپ. كەشەدەن بەرى الەۋمەتتىك جەلىدە ۇيالعاننان كىرەرگە تەسىك تاپپاي، اھ ۇرعان اعايىننىڭ كوپتىگىنەن كوز سۇرىنەدى.
جەكپە-جەككە دەيىن «قانات قايداعى ءبىر قاپشىقتاردى سابايدى» دەپ وكپەلەگەن اعايىن، جەكپە-جەكتەن كەيىن «قارا بالا قاناتتان جەڭىلىپ قالدى» دەپ وكىنىش ءبىلدىردى. قىزىق. كەزدەسۋگە دەيىن كاۋتوندوكۆاعا اياۋشىلىق تانىتتى، قاناتتان تاياق جەيدى دەپ. كەزدەسۋدەن كەيىن تاعى سول ناميبيالىقتىڭ نامىسىن قورعاپ ءجۇر. ءبارى ءادىل، ءبارى ادىلەتشىل، شىركىن!
برىنشىدەن، ۆالتەر كاۋتوندوكۆا اناۋ ايتقانداي "قاپشىق" ەمەس ەدى. 34 جاستاعى بۇل بوكسشى boxrec رەيتينگىسىندە 24-ءشى ورىندا تۇرعان. ال قانات 41-ءشى ساتىدا. ناميبيالىق بوكسشى وتكەن جىلى عانا ءدال وسى رەيتينگتە 6-شى ورىندا تۇرعان امەريكالىق دەمەتريۋس اندرادەمەن (28-0, 17 كو) جۇدىرىقتاسىپ، تورەشىلەردىڭ شەشىمىمەن عانا جەڭىلگەن. ول جەكپە-جەكتە اناۋ-مىناۋ ەمەس، تۋرا WBO تۇجىرىمى بويىنشا ورتا سالماقتاعى الەم چەمپيونىنىڭ بەلبەۋىنە تالاسىپ كورگەن.
ەكىنشىدەن، قاناتتىڭ جەڭىسى ءۇشىن جەرگە كىرەردەي ۇيالۋدىڭ قاجەتى جوق. قانات 10 راۋند بويى قورعانىستا جاتىپ العان جوق. ءوز دەگەنىن جاسادى. ءتىپتى بەسىنشى راۋندتا افريكالىق نوكداۋنعا ءتۇسىپ قالدى. ەكى مەتر سپورتشىنىڭ شارشى الاڭدا ەكى بۇكتەلىپ قۇلاعانىن ەلدىڭ ءبارى كوردى. دەمەك، تارازىنىڭ باسى قانات جاعىنا اۋدى دەگەن ءسوز. قالعان بەس راۋندتا قانات قانداي تاكتيكا ۇستانسا دا ءوزى بىلەدى. قاشىپ ءجۇرىپ قورعانا ما، ۋاقىت سوزىپ قورعانا ما ءوز ەركى. ال ۇپاي سانىمەن جەڭىلىپ جاتقان بوكسشىنىڭ تىنباي شابۋىلدايتىنى دا شىندىق. افريكالىقتىڭ سوڭعى بەس راۋند بويى بەلسەندى جۇمىس جاساعانى ءۇشىن بەلدىكتى شەشىپ بەرەتىن قانات تا جوق، تورەشىلەر دە جوق. دەمەك، قاناتتىڭ جەڭىسى ءۇشىن، قازاق ەلى بەتىمەن جەر باستى دەۋ ارتىق اڭگىمە.
ونىڭ ۇستىنە، قانات يسلام سوڭى ءتورت راۋند بويى سىنعان قولىمەن جۇدىرىقتاسقان. بوكسشىنىڭ كومانداسىنىڭ حابارلاۋىنشا، جەتىنشى راۋندتان باستاپ يسلام وڭ قولىنىڭ سىنعان بىلەگىمەن ونەر كورسەتكەن. وسىعان بايلانىستى ول قارسىلاسىنا دۇرىس سوققى جاساي الماعان. جەكپە-جەكتەن كەيىن قازاقستاندىق بوكسشىنىڭ جاراقاتتانعان قولىنا گيپس تاعىپ تۇرعان سۋرەتى جاريالاندى.
سالىستىرۋ ءۇشىن ايتا كەتەيىك، 6 قازان كۇنى تاعى ءبىر قازاقستاندىق بوكسشى گەننادي گولوۆكين ۋكراينالىق سەرگەي دەرەۆيانچەنكونى ءدال وسىنداي جاعدايدا جەڭدى. وندا دا گولوۆكيننەن بىرنەشە جاس كىشى دەرەۆيانچەنكو جەكپە-جەك بويى بەلسەندى بولدى. بىراق كەزدەسۋدىڭ باسىندا ءبىر نوكداۋن الىپ قالعان سەرگەي جەڭلىسكە ۇشىراعان. بوكستىڭ وتانى - امەريكادا ورىن العان كۇماندى جەڭىس ءۇشىن بەتى بۇلىك ەتپەگەن وتاندىق ساراپشىسماقتار، قازاقستاندا قازاق بالاسىنىڭ جەڭىسكە جەتكەنىنە ۇيالعانى ءبىز ءۇشىن تۇسىنىكسىز.
امانگەلدى سەيتحان، سپورت كوممەنتاتورى
قاي قولىڭدى كەسەسىڭ، قازاق؟
«بوكس امەريكادا تۋىپ، قازاقستاندا ءولدى»، - دەپتى ءبىر بىلگىش. ايتادى-اۋ. الگىنىڭ نەنى مەڭزەپ تۇرعانىن وقىعاندا ءتىپتى تاڭ قالدىق. قارا بالانى قاناتقا جىعىپ بەرىپپىز.
وزىمىزگە قاتاڭ قارايمىز، يا؟ كوزبەن عانا ەمەس، كىشىنى ۇلكەيتىپ كورسەتەتىن كوزاينەك، ول از دەسەڭىز ميكروسكوپ تاۋىپ الامىز. سوسىن كوسەۋدى الىپ، وتتى كوسەدىك، كەتتىك...
بوكس ءتىپ-ءتىرى. ءازىر ولەتىن ءتۇرى جوق. اي امان، كۇن ەسەندە ول دا سپورتتىڭ ءبىر ءتۇرى بولىپ ءومىر سۇرە بەرەدى. باياعىدا جاندوس كوكىموۆتىڭ جولىن كەسكەندە سەلت ەتپەگەن، ءتىپتى بەرىدە 1999 جىلى حيۋستوندا، بىلايعى جارىس ەمەس، الەم چەمپيوناتىندا كۋبا وكپەلەپ قالادى دەگەندى جەلەۋ ەتىپ، ەرماحان يبىرايىموۆتى «قۇرباندىققا» شالعاندا تۇگى كەتپەگەن بوكس قاناتقا بولا ولە سالادى دەيسىز بە؟ سوندىقتان بەتىنەن وتى شىعىپ، الەم الدىندا قاتتى ۇيالىپ ۇيلەرىندە وتىرعاندار، تەرەزەدەگى پەردەنى ىسىرىپ، سىرتقا ءبىر قاراڭىزدار دا دالاعا شىعا بەرىڭىزدەر. بوكس جانكۇيەرلەرى سىزدەرگە ەش وكپەلەمەيدى.
قارا بالادان قاتتى ۇيالىپ قالعاندار بار ەكەن. ولارعا دا ايتايىق. بەسىنشى راۋندتا ءبىر ۇرىپ، قارسىلاسىن ەكى بۇكتەگەن قانات سودان كەيىن ەستەن تانباسا بولدى، جەڭىستى ەنشىلەيتىنىن ءبىلىپ تۇردى. قانداي دا ءبىر سوققىعا شىدايتىن جىگىت ەمەس پە، قاشسا دا پىسسا دا قارسىلاسىنا الدىرمادى. نوكداۋن ەسەبىنەن جەڭىسكە جەتتى. راس، تەڭ بەرۋگە دە بولاتىن ەدى، بىراق باسەكە قازاقستاندا وتكەنىن دە ەستە ۇستاۋ كەرەك، نەگىزى.
ءسىلامنىڭ ۇلىن اقتاۋ ويدا جوق. قايتا سۇيسىندىك. نە دەگەن مىنەز! قارسىلاسى ۇرسا ەزۋ تارتادى. قاسقىر سەكىلدى. قاقپانداعا تۇسكەنىن ۇرىپ كورىڭىزشى، قىڭسىلامايدى، ىر ەتۋى، ىرجىڭ ەتۋى مۇمكىن. ايتپەسە جاتا بەرەدى. سىزگە نازار اۋدارماستان. قانات تا سولاي. ەندى جانىنا باتاتىن سوققى وتپەگەن شىعار، بىراق تىنىسى تارىلعاندا بەتىنەن تارتىپ جىبەرسە دە وڭاي ەمەس قوي.
تىنىس دەمەكشى. ءجۇرىس كوپ بولدى. سولاي شارشادى. و باستان تاكتيكا دۇرىس تاڭدالماعان. ستراتەگيا ساۋاتتى جاسالماعان. ول ەندى نەلسون،پەلسونداردىڭ كەمشىلىگى. تاۋداي تۇرسىن ەدىلوۆ تۇرعاندا انا باپكەردى امەريكادان نەگە الدىرتتى ەكەن، قاناتجان؟
كەزى كەلگەندە سۇرارمىز. جىگىتتىڭ ەزى بولعاندا قانات رينگتە ەزۋ تارتپاس ەدى. قاباق شىتقانىن كوردىڭىز بە؟ ءوزى تاڭدادى. ءوزى سوڭىنا دەيىن جەتكىزۋى ءتيىس ەكەنىن ۇقتى. ۋولتەر كاۋتوندوكۆوڭىز وڭاي قارسىلاس ەمەس. قانات تا قىزىق. ونى نەگە تاڭدايدى. ەلگە اكەلىپ، ەكپەتىنەن تۇسىرەتىن بىرەۋدى شاقىرۋى ءتيىس ەدى. جوق، وعان بارمادى. وزىنە ىڭعايسىز، بويى دا ۇزىن، قولى دا ۇزىن الەمدىك رەيتينگتە وزىمەن قاتارلاس جىگىتتى تاڭداعان. تاعى دا قازاقستاندىقتار شۋلاعان سوڭ. «دۇرىس بىرەۋدى اكەلىپ، جەڭسەي». – دەپ ايقايلادىق قوي. ۋولتەر وتكەندە دەمەتريۋسا اندرادەگە قارسى سويقان سالعان. بەلدىك يەسى بولعاننان كەيىن تاڭداۋ قاناتقا تيەسىلى ەدى. جوق، بۇل جەردە قاناتتىڭ قۋىلىق جاققا اتتاپ باسپايتىنىن عانا ايتقىمىز كەلدى. مۇمكىن ءوزىن سىناپ كورۋدى دە دۇرىس كورگەن بولار. كۇنى ەرتەڭ دەمەتريۋسا اندرادەمەن كەزدەسىپ جاتسا ءوزىن ساۋاتتى ۇستاۋ ءۇشىن.
گولوۆكينمەن سالىستاراتىندار ءۇشىن. گەننادي تۇتاس ءبىر رەسپۋبليكا ماپەلەپ ۇستاپ وتىرعان سپورتشى. «ەمشەكتەن» ەندى شىقسا بىلمەدىك، بىراق بىرازعا دەيىن قوس قالتاسىن، قويىن-قونشىن اقشاعا تولتىرىپ وتىردىق. ەل ءيميدجى ءۇشىن. ءبىر بوكسشى كەرەك ەدى. جانىندا تىلگە جۇيرىك، ىسكە پىسىق توپ قۇرىلدى. سولار ءجون سىلتەپ، باعىت بەردى. ايتپەسە بۇل دەڭگەيگە ول دا جەتە الماس ەدى. قايران قازاق اقشاسى –اي، كىمدى بيىككە شىعارمادىڭ.
گولوۆكيننىڭ گەنا كەزىنەن بىلەمىن. مىقتى سپورتشى. اسىرەسە اۋەسقوي رينگتە كەرەمەت ەدى. افينىدا التىن مەدال الادى دەپ، ۇكىلەپ اپاردىق. سوڭى سيىرقۇيمىشاقتانىپ، ءبىتتى. قازاق بالاسىنا قۇشاعى جابىق، قاباعى قاتۋ مەنىڭ حالقىم قازاقستاندىق بالالارعا قامقور اكە، مەيىربان شەشەدەي قارايدى. ول دۇرىس تا شىعار. سول گەنادان ەشكىم ءالى سۇراعان جوق، افينى فينالىنىڭ تاعدىرىن. ونىڭ بار سىردى بۇركەمەي ايتىپ بەرەتىنىنە دە كۇمانىم بار. جارايدى، ءجۇز جىلعى اڭگىمەنى جاماپ قايتەيىن...
ەل قازىناسىنان قارجىلاندىرىلعان گەناعا دا كەيدە وكپەلەپ الامىن. وكپەلەي سالاتىنىم، اناۋ ەكسپو كەزىندە ەلگە كەلىپ، ءبىر توبەلەسە سالسا تۇگى كەتپەيتىن ەدى. جانە تەگىن ەمەس. اجەپتاۋىر قالاماقىعا! ءوزى مە. وزگەلەرى مە، ءبىزدىڭ تاراپتان ۇسىنىلعان قارجىنى قومسىندى دەگەن دە ءسوز. انىعىن اللا بىلەدى!
الگى گەناعا تاعى وكپەم بار. بيىككە شىعۋىڭا ساتى بولعان قازاق قازىناسى عوي. وسى ەلدەگى بىرەر باۋىرىڭدى نەگە اندەركارتىڭا نەگە تىركەپ قويمايسىڭ دەپ.. ول جاعىن ءوزى بىلەر ەندى.. گەنانىڭ ماڭىندا ساۋاتتى ۇيىمداستىرۋشىلار ءجۇردى دەيتىنىمىز لەمەدەن كەيىن كىلەڭ سابالۋعا جاقىن جۇرەتىن سابازداردى رينگكە شىعارىپ بەردى. الۆارەس دەمەسەڭىز قالعانىنىڭ شاماسى بەلگىلى ەدى عوي. ءتىپتى دەرەۆيانچەنكو زامانى دا ءوتىپ كەتكەن. زامانى دەسەڭىز دە ول دا ءبىر جار بۇزىپ، تاۋ قۇلاتقان ەمەس ەدى. دجەيكوسب دەيسىز بە؟ ول جىگىت تە سىرقاتىنان جازىلىپ، بوكسقا كىرىسپەپ پا ەدى...
ۇيالىپ بولدىق پا؟ ەندى قاناتتى تۇقىرتۋدى ءسال قويا تۇرايىق. ازىرشە سۇرانىسقا يە بولعان بوكسشىنىڭ ءبىرى. مەملەكەتكە تۇك زيانى جوق، قازىنادان قارجى المايدى. ءبىر-ەكى ازاماتتىڭ قولداۋىنا سۇيەنىپ، اناۋ ارمان رىسبەكتەردى قاسىنا ەرتىپ، بوكس جاساپ ءجۇر. وعان باسقا بولماسا دا الماتى ريزا، ايلار وتە بوكس كورەدى. ال، سىزدەر ءوز وزدەرىڭىزدەن ۇيالىپ، بوكس ءولدى دەپ، نەكرولوگقا تاپسىرىس بەرىپ... قاجەت ەمەس! ازا گۇلگە دەگەن اقشا جيناۋ دا كەرەك ەمەس. بوكس ءالى ءتىرى. قانات امان بولسا، تالاي جەكپە جەك وتكىزەدى، نەمەسە ۇيىمداستىرادى. قايتا قولداپ جىبەرەيىك. اباي اتاڭ ايتتى عوي.، ءبىرىڭدى قازاق ءبىرىڭ دوس، كورمەسەڭ ءىستىڭ ءبارى بوس»، - دەپ. قانات مەنىڭ دوسىم ءارى باۋىرىم. ءتۇتىپ جەسەڭىز دە ءسوزىم وسى!
قۋانىش قاپپاس
