ەكىجاقتى شاعىن جانە كەڭەيتىلگەن كەلىسسوزدەر قورىتىندىسى بويىنشا قاسىم-جومارت توقاەۆ پەن الەكساندر لۋكاشەنكو بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى وكىلدەرى ءۇشىن بىرلەسكەن ءباسپاسوز ءماسليحاتىن وتكىزدى.

جۋرناليستەر الدىندا سويلەگەن مەملەكەت باسشىسى قازاقستان مەن بەلارۋس اراسىنداعى تابىستى ءارى ءتيىمدى ىنتىماقتاستىقتىڭ نەگىزىن ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ پەن الەكساندر لۋكاشەنكو قالاعانىن اتاپ ءوتىپ، بەلارۋس كوشباسشىسىنىڭ بۇل ساپارى ەكى ەل اراسىنداعى ستراتەگيالىق سەرىكتەستىكتىڭ جالعاسى سانالاتىنىن ايتتى.

قاسىم-جومارت توقاەۆ الەكساندر لۋكاشەنكونىڭ تمد كەڭىستىگىندەگى ەڭ تاجىريبەلى ساياساتكەرلەردىڭ ءبىرى ەكەنىنە توقتالىپ، سوڭعى جارتى جىلدىڭ ىشىندە ونىمەن ءۇشىنشى رەت رەسمي كەزدەسىپ وتىرعانىن جانە بۇل ەكى تاراپتىڭ دا ىنتىماقتاستىقتى ءوزارا تەرەڭدەتۋگە جانە دامىتۋعا دەگەن ۇمتىلىسىن كورسەتەتىنىنە نازار اۋداردى.

مەملەكەت باسشىسى تاراپتاردىڭ ەكىجاقتى كەلىسسوزدەر قورىتىندىسى بويىنشا ىنتىماقتاستىقتىڭ بىرقاتار ماڭىزدى باعىتتارىنا، ەڭ الدىمەن، ساۋدا-ەكونوميكا سالاسىنا قاتىستى ورتاق پىكىرگە كەلگەنىن ايتتى.

– بىلتىر ءوزارا ساۋدا كولەمى شامامەن 800  ميلليون دوللار بولدى. بۇل – جاقسى ءۇردىس، بىراق جەتكىلىكتى ەمەس. سوندىقتان بۇل جۇمىس كەلەشەكتە دە جالعاسىن تابادى دەپ ۇمىتتەنەمىز، – دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.

قازاقستان پرەزيدەنتى تاۋار اينالىمىن جانە جەتكىزىلەتىن تاۋارلار سانىن ۇلعايتۋ ءۇشىن ەكى ەل ۇكىمەتتەرى اراسىندا ارنايى ۇزاقمەرزىمدى جوسپاردى ازىرلەۋ جونىندە ۋاعدالاستىققا قول جەتكىزىلگەنىن حابارلادى جانە ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداقتىڭ مۇمكىندىكتەرىن پايدالانۋدىڭ ماڭىزدىلىعىنا توقتالدى.

قاسىم-جومارت توقاەۆ بريفينگكە قاتىسۋشىلاردىڭ نازارىن قازاقستان مەن بەلارۋس اراسىنداعى ءوزارا ونەركاسىپتىك ءىس-قيمىلداردى كۇشەيتۋ تۋرالى كەلىسىمگە اۋداردى.

– قازىرگى ۋاقىتتا قازاقستاندا بەلارۋس كاپيتالىنىڭ قاتىسۋىمەن 340-قا جۋىق كاسىپورىن جۇمىس ىستەيدى. 8 بىرلەسكەن كاسىپورىن ءىرى ونەركاسىپ جانە اۋىل شارۋاشىلىعى تەحنيكاسىن شىعارۋمەن اينالىسادى، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.

مەملەكەتتەردىڭ گەوگرافيالىق ەرەكشەلىكتەرىنە توقتالعان قاسىم-جومارت توقاەۆ ەكى ەلدىڭ ءوزارا قارىم-قاتىناستارىندا ماڭىزدى ءرول اتقاراتىن كولىك-ترانزيتتىك ءىس-قيمىلدارى جونىندە ايتتى.

– ەگەر قازاقستان ازياعا اشىلعان قاقپا بولسا، بەلارۋس ەۋروپاعا سالىنعان كوپىر. سوندىقتان ەلدەرىمىزدىڭ «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» جاھاندىق باستاماسىنىڭ ءبىر بولىگى بولۋى بەكەر ەمەس. ونىڭ جۇزەگە اسىرىلۋى ساۋدا-ەكونوميكالىق بايلانىستارىمىزعا تىڭ سەرپىن بەرەدى، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.

سونىمەن قاتار قاسىم-جومارت توقاەۆ بىرىككەن كولىك-لوگيستيكالىق كومپانيانىڭ جۇمىسىن وڭ باعالادى. قازاقستان مەن بەلارۋس بۇل كاسىپورىننىڭ اكتسيونەرلەرى سانالادى. پرەزيدەنتتىڭ ايتۋىنشا، كومپانيانىڭ سوڭعى ءۇش جىل ىشىندەگى قىزمەتىنىڭ ناتيجەسىندە قازاقستان مەن بەلارۋس ارقىلى قىتاي – ەۋروپا – قىتاي باعىتى بويىنشا كونتەينەرلىك تەمىر جول تاسىمالى شامامەن 6,5 ەسەگە ارتقان.

مەملەكەت باسشىسى نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ، «Astana Hub» حالىقارالىق IT-ستارتاپتار تەحنوپاركىنىڭ، مينسكىدەگى جوعارى تەحنولوگيالار پاركىنىڭ تابىستى قىزمەتىن ۇلگى ەتە وتىرىپ، IT سالاسىنداعى ءوزارا ىنتىماقتاستىقتىڭ الەۋەتىن اتاپ ءوتتى.  سونداي-اق قارجى سالاسىنا قاتىستى «استانا» حالىقارالىق قارجى ورتالىعى اياسىندا ىقپالداستىق ورناتۋدى ۇسىندى.

قازاقستان پرەزيدەنتى ەكى مەملەكەتتىڭ وڭىرلەر اراسىنداعى ەكونوميكالىق بايلانىستاردى دامىتۋعا نيەتتى ەكەنىن مالىمدەدى.

– بۇل ءۇشىن وڭىرارالىق ىنتىماقتاستىق فورۋمىن وتكىزۋدىڭ پەرسپەكتيۆالارىن قاراستىرۋ ماسەلەسى ۇسىنىلدى. بۇگىندە قازاقستان مەن بەلارۋس مۇنداي تاجىريبەنى وزگە مەملەكەتتەرمەن ىقپالداستىقتا جۇزەگە اسىرىپ وتىرعاندىقتان، وڭىرلەر دەڭگەيىندە دە ىنتىماقتاستىعىمىز تابىستى بولادى دەپ سەنەمىن، – دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.

مەملەكەت باسشىسى ەكى ەل اراسىنداعى مادەني-گۋمانيتارلىق بايلانىستاردى، عىلىم جانە ءبىلىم سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى ودان ءارى دامىتۋ ماڭىزدى دەپ سانايتىنىن ايتتى.

پرەزيدەنت كەلىسسوزدەر بارىسىندا ۇلى وتان سوعىسىنداعى جەڭىستىڭ 75 جىلدىعىن اتاپ ءوتۋ ماسەلەسى دە كوتەرىلگەنىن اتاپ ءوتتى.

– سول سۇراپىل جىلدارى بارلىق كەڭەس حالقى سياقتى قازاق-بەلارۋس حالىقتارى دا نەمىس باسقىنشىلارىنا تىزە قوسىپ قارسى شىقتى. باسقىنشىلار اسكەرىنىڭ العاشقى سوققىسىن قابىلداعان بەلارۋس ەڭ اۋىر شىعىنعا ۇشىرادى. ءبىز اكەلەرىمىزدىڭ ەرەن ەرلىگىن ۇمىتۋعا حاقىمىز جوق. قازا تاپقان جاۋىنگەرلەردىڭ رۋحىنا تاعزىم ەتۋگە مىندەتتىمىز، – دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.

سونىمەن قاتار پرەزيدەنت كەلىسسوزدەر بارىسىندا وڭىرلىك جانە جاھاندىق كۇن تارتىبىندەگى وزەكتى ماسەلەلەر جونىندە پىكىر الماسقانىن ايتتى.

– بۇگىندە قازاقستان مەن بەلارۋستىڭ الەمدەگى احۋالدىڭ دامۋىنا قاتىستى كوزقاراستارى ورتاق جانە ونى بىردەي باعالايدى. سونداي-اق ەكى ەل بۇۇ، تمد، ۇقشۇ، شىۇ، ەقىۇ جانە ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق سياقتى ءتۇرلى حالىقارالىق قۇرىلىمدار اياسىندا كونسترۋكتيۆتى ىنتىماقتاستىق ورناتقان. بەلارۋس ەلى دۇنيەجۇزىلىك ساۋدا ۇيىمىنا كىرگەن كەزدە ءبىزدىڭ كورسەتكەن قولداۋىمىز ءوزارا ءتيىمدى ءىس-قيمىلداردىڭ دالەلى بولىپ سانالادى، – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.

ءسوز سوڭىندا قاسىم-جومارت توقاەۆ الەكساندر لۋكاشەنكونىڭ ساپارى ءوزارا سەنىم مەن تۇسىنىستىك رۋحىندا وتكەنىن ايتىپ، قول جەتكىزىلگەن ۋاعدالاستىقتار مەن قابىلدانعان شەشىمدەر ەكى ەل حالىقتارىنىڭ يگىلىگىنە قىزمەت ەتەتىنە سەنىم ءبىلدىردى.

Abai.kz