كاماليدەنوۆتىڭ ومىرلىك تۇسىنىگى، كوزقاراسى ءا دەگەننەن، ءبىرىنشى كۇننەن بەلگىلى بولدى. مەملەكەتتىك قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنەن ورتالىق كوميتەتكە حاتشى بولىپ كەلگەننەن كەيىن اپپاراتپەن العاشقى كەزدەسۋىندە وسى ويىن بۇكپەي اشىق ايتىپتى. "مەملەكەتتىك قاۋىپسىزدىك كوميتەتىن جۇرتشىلىقتىڭ قادىرلەپ، سىيلاۋى قاجەت ەمەس، ودان ولار قورقۋى كەرەك" دەپ شىمىرىكپەستەن، ءوزىنىڭ ءپرينتسيپىن جايىپ سالىپتى.

سودان باستاپ ول بار ءىسىن، قىزمەتىن وسى پرينتسيپكە باعىندىرىپ، وسى تالاپتان شىعۋعا تىرىستى. بىراق وكىنىشكە وراي، ول ءوز ۋاقىتىن وتكىزىپ العان ەدى. ول اڭساعان 30-جىلدار كەلمەسكە كەتكەن بولاتىن.

كاماليدەنوۆتىڭ جۇرت الدىندا قادىرىن كەتىرگەن قازاقستان كومپارتياسىنىڭ XVI سەزى بولدى. زاقاش وسى سەزدە ەڭ العاش رەت قازاق حالقىنىڭ بويىنان ۇلتشىلدىقتىڭ بەلگىسىن ىزدەپ، ءوزىنىڭ اتاقتى، اتىشۋلى تەورياسى - ۇلتتاردى، حالىقتاردى پروتسەنتكە ءبولۋ قاعيداسىن بۇكىل ەلگە جاريا ەتتى. بۇل بۇرىن-سوڭدى بولماعان، ادام ەستىپ كورمەگەن عىلىمي-تەوريالىق جاڭالىق ەدى. رەسپۋبليكانىڭ جوعارى وقۋ ورىندارىندا قازاق جاستارى جەتپىس پروتسەنتتەن اسىپ كەتتى دەپ قازاق حالقىن ايىپتادى. مۇنى ول ۇلتشىلدىقتىڭ بەلگىسى دەپ سانادى.

ول ادەبيەت پەن ونەردەن، جالپى مادەنيەت اتاۋلىدان اۋلاق، الىس تۇرعان ادام ەدى. تەحنيكالىق وقۋ ورنىن بىتىرگەن مۇناي مامانى، كومسومول ارقىلى ءوسىپ، رۋحاني، الەۋمەتتىك ءومىردىڭ ەڭ ءبىر كۇردەلى دە جاۋاپتى، نازىك سالاسىن باسقارۋعا قالاي كەلىپ قالعانىن ءوزى دە بىلمەي قالعان بولار. بۇل تەك ءبىزدىڭ قوعامىمىزعا، ءبىزدىڭ ومىرىمىزگە عانا ءتان جاي ەدى.

...قازاق حالقىنىڭ كونە تاريحىنا جانى قارسى زاكاش تاعى دا تاريحپەن اۋەستەنۋشى جازۋشىلاردى جەرلەپ، سىناپ ءوتتى. ح.ادىباەۆتىڭ "وتىراردىڭ كۇيرەۋى" رومانىنا، د.دوسجانوۆتىڭ "سەكسەۋىلدىڭ قىزىل شوعى" پوۆەسىنە قاتتى ءشۇيىلدى. بۇل شىعارمالار قازاقستاننىڭ وڭتۇستىك بەتكەيىندە مادەنيەت ەرتە دامىعان دەپ دالەلسىز وي ايتادى دەپ سىنادى. جۋرنالدار دا سىباعاسىن الدى. ء"بىلىم جانە ەڭبەك" جۋرنالى شەجىرە بەرگەنى ءۇشىن، "جۇلدىز" جۋرنالىندا 1986 جىلى ورىس تىلىنەن ءبىر-اق پوۆەست اۋدارىلىپ باسىلعانى ءۇشىن حاتشىنىڭ قاھارىنا ىلىكتى. "پروستور" جۋرنالى دا ب.قاناپيانوۆتىڭ زياندى ولەڭدەرىن باسىپ، ساياسي قاتە جىبەرگەن ەكەن.

پوزابىتىي منويۋ س دەتستۆا يازىك،
پرەسلوۆۋتوە دۆۋيازىچيە،
پري كوتوروم تەريايۋ سۆوي ليك
ي پريوبرەتايا دۆۋليچيە، -
دەپ جاس اقىن ءوز ءتىلىن ۇمىتا جازداعانىنا جانى اۋىرىپ، وكىنىش بىلدىرسە، زاقاش بۇل جولداردان ۇلتشىلدىقتىڭ نىشانىن كورىپتى.

...حاتشىمىز تەك نۇرشايىقوۆپەن عانا وشىككەن جوق، بەلگىلى جازۋشىلارىمىز ءى.ەسەنبەرلين، و.سۇلەيمەنوۆ، س.شايمەردەنوۆ، س.مۇراتبەكوۆ، م.ماعاۋيندەرمەن دە ۇستاسىپ، سوڭدارىنا ءتۇستى.

(بەكەجان تىلەگەنوۆ، "تۇيىق ءومىردىڭ قۇپياسى" رومانى)

داۋرەن بەرىكقاجىۇلىنىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى پاراقشاسىنان

Abai.kz