زەينەتكەردى بەينەتكە سالۋعا بولمايدى!
قر ەڭبەك جانە حالىقتى
الەۋمەتتىك قورعاۋ ءمينيسترى
ب.ب. نۇرىمبەتوۆكە!
قۇرمەتتى ءبىرجان بيدايبەكۇلى!
بيىل «قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا زەينەتاقىمەن قامسىزداندىرۋ تۋرالى» زاڭىنىڭ «جاسىنا بايلانىستى زەينەتاقى تولەمدەرىن تاعايىنداۋ ءۇشiن ەڭبەك ءوتىلىن ەسەپتەۋ» دەگەن 13-بابىنا جاڭا تارماق قوسىلىپ، زەينەتاقى تاعايىنداۋ كەزىندە «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنا تاريحي وتانىندا تۇراقتى تۇرۋ ماقساتىندا كەلگەن ەتنوستىق قازاقتاردىڭ شىعۋ ەلىندەگى ەڭبەك قىزمەتى» ەسەپكە الىناتىن بولدى.
ءسويتىپ، 28 جىلدا شەشىلمەگەن ءتۇيىن تارقاتىلىپ، زەينەت جاسىنداعى قازاقستان ازاماتتىعىن العان قانداستارىمىزدىڭ زەينەتاقىسى بەلگىلى مولشەردە كوبەيتىلىپ بەرىلۋدە.
بۇل – ءوز كەزەگىندە، ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ تىكەلەي پارمەنىمەن ۇكىمەتىمىزدىڭ شەتتەن ورالعان قانداستارىمىز ءۇشىن جاسالعان تاعى ءبىر زور قامقورلىعى دەپ ەسەپتەيمىن!
بىراق، وسى تارماقتىڭ اتقارىلۋى بارىسىندا تۋىنداعان ەكى ماسەلەنى ءسىزدىڭ نازارىڭىزعا سالىپ، زەينەتكەرلەردىڭ زەنەتاقى راسىمدەۋدەگى قيىنشىلىعىن شەشىپ بەرۋىڭىزدى وتىنۋىمە تۋرا كەلىپ وتىر.
بار ماسەلە – اۋداندىق جۇمىسپەن قامتۋ ورتالىعى شەتتەن ورالعان قانداستارىمىزدىڭ ەڭبەك ءوتىلىن دالەلدەيتىن قۇجات تالاپ ەتكەندە تۋىنداپ وتىر.
وكىنىشكە وراي، قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنان ورالعان زەينەت جاسىنداعى قانداستارىمىزدا ونداي قۇجات جوق.
بار بولعانى، قىتايدا ۇكىمەت قىزمەتىندە بولىپ، زەينەتكە شىققان ازاماتتاردا «زەينەتكەرلىك كۋالىك» بار. تەك قانا مەملەكەتتىك قىزمەتتەن زەينەتكە شىققانداردا عانا!
ال، بىلايعى مالشى-ديحانداردا «ەڭبەك كىتاپشاسى» نەمەسە «زەينەتكەرلىك كۋالىك» دەگەنىڭىز اتىمەن جوق. سەبەبى، قىتايدا ولارعا زەينەتاقى تاعايىندالمايدى. سوڭعى جىلدارى جاردەماقى عانا بەرىلىپ جاتقان كورىنەدى. جالپى، قىتايداعى ءتارتىپ سولاي.
سول سەبەپتى، مالشى-ديحان، زاۋىت جۇمىسشىلارى، ءبىر سوزبەن ايتقاندا قاراپايىم اۋىل ادامدارى ءوزىنىڭ بۇرىنعى تۇرعىلىقتى جەرىنەن ەڭبەككە قاتىسقان جىلىن دالەلدەيتىن «انىقتاما» عانا اكەلە الادى.
ەلىمىزدىڭ وڭىرلەردەگى اۋداندىق جۇمىسپەن قامتۋ ورتالىعى قىزمەتكەرلەرى اۋىلدا قارا ەڭبەكپەن جانىن باعىپ، سوسىن قازاقستانعا ورالعان زەينەتكەرلەردەن قازاقستانداعى ستاندارتتالعان «ەڭبەك كىتاپشاسى» سەكىلدى قۇجات نەمەسە «زەينەتكەرلىك كۋالىك» تالاپ ەتىپ جاتىر ەكەن.
وسىعان بايلانىستى، بۇگىنگى تاڭدا قىتايدان ورالعان اتا-اپالارىمىز ءالى كۇنگە دەيىن زەينەتاقىسىن راسىمدەي الماي، ۇكىمەتتىڭ زاڭداستىرىلعان قامقورلىعىنان قاعىلۋدا.
سىزدەن وسى ماسەلەنى ءوز نازارىڭىزعا الىپ، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنا تاريحي وتانىندا تۇراقتى تۇرۋ ماقساتىندا كەلگەن ەتنوستىق قازاقتارعا زەينەتاقى تاعايىنداۋ جانە جۇزەگە اسىرۋ قاعيدالارىن بەكىتۋ تۋرالى بۇيرىعىڭىزدى قايتا قاراپ، قىتايدان ورلعان زەينەت جاسىنداعى قانداستارىمىزدىڭ تەك «زەينەتكەرلىك كۋالىك» جانە ەڭبەك ءوتىلىن دالەلدەيتىن «انىقتاما» عانا ۇسىنا الاتىنىن باسا ەسكەرۋىڭىزدى سۇرايمىن.
بۇل – ءبىر!
ەكىنشى، اتالعان جاڭا تارماقشاداعى «ەڭبەك قىزمەتى» دەگەن ۇعىم قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭبەك كودەكسىندە پايدالانىلماعان. ەسەسىنە، ەڭبەك كودەكسىندە «ەڭبەك ءوتىلى» دەگەن ۇعىمعا زاڭدىق انىقتاما بەرىلگەن.
سول ءۇشىن، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنا تاريحي وتانىندا تۇراقتى تۇرۋ ماقساتىندا كەلگەن ەتنوستىق قازاقتاردىڭ شىعۋ ەلىندەگى «ەڭبەك قىزمەتى» دەگەن ءسوزدى «ەڭبەك ءوتىلى» دەپ وزگەرتۋ كەرەك دەپ ەسەپتەيمىن.
سونداي-اق، «قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا زەينەتاقىمەن قامسىزداندىرۋ تۋرالى» زاڭىنىڭ «جاسىنا بايلانىستى زەينەتاقى تولەمدەرىن تاعايىنداۋ ءۇشiن ەڭبەك ءوتىلىن ەسەپتەۋ» دەگەن 13-بابىنىڭ 15) تارماعىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اۋماعىنداعى جانە ودان تىس جەرلەردەگى جوعارى وقۋ ورىندارىندا، ونىڭ ىشىندە دايارلىق كۋرستارىندا، ارناۋلى ورتا وقۋ ورىندارىندا، ۋچيليششەلەردە، مەكتەپتەردە جانە كادرلار دايارلاۋ، بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋ جانە قايتا مامانداندىرۋ كۋرستارىندا، اسپيرانتۋرادا، دوكتورانتۋرادا جانە كلينيكالىق ورديناتۋرادا، سونداي-اق رۋحاني ء(دىني) ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىندا وقىعان جىلدارى دا ەڭبەك ءوتىلى بولىپ ەسەپتەلەدى ەكەن عوي؟!
ەندەشە، وسى تارماقشادا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنا تاريحي وتانىندا تۇراقتى تۇرۋ ماقساتىندا كەلگەن ەتنوستىق قازاقتاردىڭ دا شىعۋ ەلىندەگى جوعارىدا كورسەتىلگەن ساناتتاعى وقۋ ورىندارىندا وقىعان جىلدارى «ەڭبەك ءوتىلى» بولىپ قامتىلۋى كەرەك قوي?!
سول ءۇشىن، 13-بابىنىڭ 15) تارماعىن «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنا تاريحي وتانىندا تۇراقتى تۇرۋ ماقساتىندا كەلگەن ەتنوستىق قازاقتاردى قوسا ەسەپتەگەندە، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اۋماعىنداعى جانە ودان تىس جەرلەردەگى جوعارى وقۋ ورىندارىندا، ونىڭ ىشىندە دايارلىق كۋرستارىندا، ارناۋلى ورتا وقۋ ورىندارىندا، ۋچيليششەلەردە، مەكتەپتەردە جانە كادرلار دايارلاۋ، بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋ جانە قايتا مامانداندىرۋ كۋرستارىندا، اسپيرانتۋرادا، دوكتورانتۋرادا جانە كلينيكالىق ورديناتۋرادا، سونداي-اق رۋحاني ء(دىني) ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىندا وقۋ;» دەپ تولىقتىرۋ كەرەك!
قۇرمەتتى ءبىرجان بيدايبەكۇلى!
قازىرگى تاڭدا، ءوزىڭىز بىلەسىز، قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى ماجىلىسىندە «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە حالىقتىڭ جۇمىسپەن قامتىلۋى جانە كوش-قون ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» زاڭىنىڭ جوباسىنا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ جۇمىسى ءجۇرىپ جاتىر.
زەينەتكەردى بەينەتكە سالۋعا بولمايدى! زاڭدار مەن نورماتيۆتىك قۇجاتتار تەز تۇزەتىلۋى كەرەك!!
وسى ورايدا، اتالعان ەكى ماسەلەنى ماجىلىستەگى جۇمىس توبىنىڭ تالقىسىنا سالۋعا جانە زاڭداستىرۋعا ىقپال ەتۋىڭىزدى سۇرايمىن!
قۇرمەتپەن،
اۋىت مۇقيبەك،
قر پرەزيدەنتى جانىنداعى
ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسىنىڭ مۇشەسى.
Abai.kz
