نەگە ەكەنى بەلگىسىز، ءبىزدىڭ ەلدە انا ءتىلىمىزدىڭ قازىرگى مۇشكىل جاعدايى جايلى اڭگىمە قوزعالا قالسا، ورىس ءتىلدى ءباسپاسوز مۇنى بىردەن تىكسىنە قابىلداپ، ۇلتارالىق قاقتىعىس باستالاتىنداي اتتانداي جونەلەدى. مۇنى وزدەرىنشە دايەكتەمەك بولىپ تىراشتاناتىن نەشە ءتۇرلى ساياساتكەرلەر مەن پوليتولوگتار تابىلا كەتەدى.

كۇنى كەشە عانا استانامىزدا وتكەن قوعامدىق سەنىم جونىنىدەگى ۇلتتىق كەڭەستە بەلگلى ساياساتكەر مۇحتار تايجان وسى انا ءتىلىمىزدىڭ مارتەبەسىن كوتەرۋدىڭ مەزگىلى جەتكەنى جايلى پىكىر بىلىرگەنى سول-اق ەدى «ۆرەميا» گازەتىنىڭ تۇراقتى «اقىلمانى» ءارى «كەڭەسشىسى» دانيار اشىمباەۆ دەگەن «بۇل قاۋىپتى ماسەلە» دەگەن باعىتتاعى «دەلەلسىماقتار» ايتىپ، بىردەن دۇرسە قويا بەردى. ياعني بۇل بىلگىشتىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، ءبىز ءتىل ماسەلەسىن ەشقاشان قوزعاماي، جىلى جاۋىپ قويۋىمىز كەرەك ەكەن. ول بولا قويار ما ەكەن. كەيبىرەۋلەردىڭ ويىنشا، ەگەر ءبىز انا ءتىلىمىزدىڭ توڭىرەگىندەگى قوردالانىپ قالعان پروبلەما جايلى جۇمعان اۋزىمىزدى اشپاساق، ەلىمىزدەگى ۇلتارالىق قاتىناس تاستاي بەكەم بولىپ، قوي ۇستىنە بوزتورعاي جۇمىرتقالايتىنداي زامان ورنايتىن كورىنەدى. ەگەر انا ءتىلىمىز قوعامدا وزىنە لايىقتى ورنىن الاتىن بولسا، مىنا اشىمباەۆ سەكىلدى ءاناتىلىن بىلمەيتىندەر وزدەرى ويلاپ تاپقان دارداي اتاعىنان عانا ەمەس، جەپ وتىرعان نادارىنان دا ايىرىلىپ قالۋى ابدەن مۇمكىن. سوندىقتان دا ولار انا ءتىلىمىزدىڭ سول باياعى جەتىم كۇيىنەن ارىلماۋى ءۇشىن جانتالاسىپ باعادى. ولار تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ بۇل تىرەگىنىڭ ۇنەمى السىرەي بەرۋىنە مۇددەلى.

جارايدى، مۇنداي جانداردىڭ سوڭعى تۇياق سەرپۋى سەكىلدى قارسىلىقتارىن تۇسىنۋگە دە بولار. الايدا كەي-كەيدە انا ءتىلىمىزدى وركەندەتۋگە وزگەلەر ەمەس، ءوزىمىزدىڭ كەدەرگى جاساپ جۇرگەنىمىزدى قالاي باعالايمىز؟ جالاڭ ءسوز بولماس ءۇشىن، فاكتىلەر كەلتىرە كەتەلىك. بىزدە كەيىنگى كەزدەرى ەلىمىزگە سوناۋ امەريكا قۇرلىعىنان ءتىل ۇيرەنۋگە كەلەتىن ستۋدەنتتەر قاتارى كوبەيگەن كورىنەدى. ال ەگەر ءسىز ولار بىزگە قاعاز جۇزىندە بولسا دا مەملەكەتتىك مارتەبە العان انا ءتىلىمىزدىڭ كاۋسار بۇلاعىنان سۋسىنداۋعا اسىققان جاندار دەسەڭىز، مۇلدەم قاتەلەسەسىز. ولار ءبىزدىڭ ەمەس، كورشىمىز - رەسەي ءتىلىن ۇيرەنۋگە قۇشتار كورىنەدى. سول ءۇشىن كورشىمىزگە ەمەس، وسىندا اعىلادى. تەگىن ەمەس، ارينە. ولاردى اقش-تىڭ «فلاگمان» اتتى باعدارماسىنىڭ نەگىزىندە وقيدى. قازاق وتباسىلارىندا تۇرىپ، ەلىمىزدىڭ تىنىس-تىرشىلىگىمەن تانىسادى. ورىس تىلىندە، ارينە. ال الگىندەي وتباسىلارعا بەلگىلى ءبىر كولەمدە اقى تولەنەدى. دەمەك، ەكى جاق تا ريزا. وسىنداي جاستاردىڭ ءبىرى ستەفاني حانزەبەلت دەگەن 22 جاستاعى جاپ-جاس قىز بالا. قازاقستانعا كەلگەنىنە وتە ريزا. تۇرىپ جاتقان وتباسىنداعى اپكەسىن «مانشۇك ماما» دەپ، ال وتاعاسىن «نۇرلان پاپا» دەپ اتايدى. ستەفاني سوڭعى بەس ايدا الماتىداعى ءال-فارابي اتىنداعى ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتەتىڭ فيلولوگيا فاكۋلتەتىندە ءبىلىمىن جەتىلدىرىپ جاتقان كورىنەدى. جالپى، بۇل جەردە اتالمىش باعادارلاما بويىنشا سوڭعى بەس جىلدا 80 ستۋدەنت ورىس ءتىلىن جەتە مەڭگەرىپ شىققان ەكەن. قالعاندارى ءالى كەلە جاتار، ارينە.

ستەفانيمەن بىرگە ەكىنشى ءبىر جاس - فلويد پالمەر دە وسىندا ورىس ءتىلىن جەتە مەڭگەرۋگە بار كۇش-جىگەرىن جۇمساپ جاتىر ەكەن. ول دا بىرگە تىرشىلدىك ەتىپ جاتقان قازاق وتباسىنا دەگەن ىقىلاسى ەرەكشە. ول دا ءۇي يەلەرىن «اپا»، «اعا» دەپ اتاپ، ەرەكشە قۇرمەت تۇتاتىن كورىنەدى. قىسقاسى، ءبارى دە تاماشا. مۇنى جەردەن جەتى قويان تاپقانداي، وتاندىق اقپارات قۇرالدارى جازىپ جاتىر.

بۇل جەردە بىرەۋلەر «وندا تۇرعان نە بار، ۇيرەنسە ۇيرەنە بەرسىن» دەپ جايباراقاتتىق تانىتۋى دا مۇمكىن. ال بىزدىڭشە، بۇل - شىن مانىندە اسا قاۋىپتى قۇبىلىس. ءوزىمىزدىڭ انا ءتىلىمىزدىڭ تىنىسى تارىلىپ تۇرعاندا، ونسىز دا ەلىمىزدە باسىمدىلىققا يە وزگە ءتىلدى ۇيرەتۋگە ۇمتىلۋ دەگەن اينالىپ كەلگەندە سول انا ءتىلىمىزدىڭ اياعىنا سالىنعان تۇساۋدى ودان سايىن تارىلتا ءتۇسۋ دەگەن ءسوز. قاجەت بولسا، ولار نەگە سول ءتىلدىڭ وتانى - رەسەيگە بارىپ ۇيرەنبەيدى؟ «باقساق - باقا ەكەن» دەگەندەي كورشىمىز اناۋ-مىناۋعا الدانباپتى. ولاردىڭ ورىس ءتىلىن ۇيرەنۋىنە ونشا پەيىلدى ەمەس ەكەن. ايتاتىن ءۋاجى دە مىقتى. «ەگەر امەريكا بىزگە دوستىق پەيىل تانىتپاي، سانكتسيا سالادى ەكەن، دەمەك ولار ءبىزدىڭ ءتىلىمىزدى ۇيرەنبەي-اق قويسىن». نەسى بار، قيسىندى جاۋاپ.

 ال ءبىز بولساق، ورىستاردىڭ وزدەرى سىرت اينالعان دۇنيەنى قۋانا قابىل الىپ جاتىرمىز. ءسويتىپ، ءبىلىپ ىستەيىك، بىلمەي ىستەيىك، ەلىمىزدەگى وزگە ءتىلدى شەتەلدىكتەردىڭ جاپپاي ۇيرەنۋىنە ەرەكشە اتسالىسىپ جاتقان جايىمىز بار. ال انا ءتىلىمىزدى قايتتىك؟ ويباي، ول اسا قاۋىپتى ماسەلە، ازىرشە ۇندەمەي-اق قويالىق. ويتكەنى، بۇل باعدارلاما ۇكىمەتىمىزدىڭ تىكەلەي قولداۋىمەن جۇزەگە اسىرىلىپ جاتىر ەمەس پە؟ ال ءبىزدىڭ ۇكىمەتىمىز ەش ۋاقىتتا قاتەلەسپەيدى.

جايبەرگەن بولاتوۆ

Abai.kz