كەشە الماتى قالاسىنىڭ اكىمى احمەتجان ەسىموۆ ءتىل مەرەكەسىنە وراي م. اۋەزوۆ اتىنداعى اكەدەميالىق تەاتردا  جۇرتشىلىقپەن جۇزدەسىپ تومەندەگىدەي بايانداما جاسادى. اكىمنىڭ بايانداماسىندا الماتى قالاسىندا قازاقى ورتانىڭ قانات جايىپ كەلە جاتقانى نازار اۋدارتادى. شولىپ شىعىڭىز:

بۇگىنگى كۇنى الماتىداعى 216 بالاباقشانىڭ 81-ءى قازاق تىلىندە، 82-ءسى ارالاس. ولاردا تاربيەلەنۋشىلەردىڭ 15 مىڭى قازاق، 7 مىڭى ورىسشا ءتالىم الۋدا. بۇعان قوسا، 18 مىڭ ءسابي ارالاس توپتارعا بارىپ ءجۇر. ءبىر قۋانارلىعى وزگە ۇلت وكىلدەرىنىڭ قازاقشا تاربيە بەرۋگە دەگەن ىقىلاسى جىل سايىن ارتىپ كەلەدى. قالامىزدا 3692 وزگە ۇلت وكىلدەرى قازاقشا تاربيەلەنۋدە. سونىڭ 2266-سى ورىس، 1426-سى وزگە ۇلت بۇلدىرشىندەرى. تۇتاستاي العاندا، قازىر الماتى قالاسى بويىنشا قازاق بالاباقشالارىنداعى بالالار سانى 60 پايىزدان استى. بۇل - ەلباسىنىڭ «قازاقستاننىڭ بولاشاعى - قازاق تىلىندە» دەگەن ءسوزىنىڭ دالەلى.

مەكتەپكە دەيىنگى مەكەمەلەردى وقۋ-ادىستەمەلىك قۇرالدارمەن جابدىقتاۋ دا زامان تالابىنا لايىق جولعا ءتۇستى. جەرگىلىكتى بيۋدجەت ەسەبىنەن وتكەن جىلى 30, بيىلعى جىلى 50 سەريالى انيماتسيالىق فيلمدەر ازىرلەنىپ، تەگىن تاراتىلدى. بۇل جۇمىس ءالى دە جۇيەلى جالعاسادى.

ەكىنشىدەن، ءتىل بولاشاعىنىڭ باستى بۋىنى مەكتەپ ەكەندىگىن بىلەسىزدەر.

كەشە الماتى قالاسىنىڭ اكىمى احمەتجان ەسىموۆ ءتىل مەرەكەسىنە وراي م. اۋەزوۆ اتىنداعى اكەدەميالىق تەاتردا  جۇرتشىلىقپەن جۇزدەسىپ تومەندەگىدەي بايانداما جاسادى. اكىمنىڭ بايانداماسىندا الماتى قالاسىندا قازاقى ورتانىڭ قانات جايىپ كەلە جاتقانى نازار اۋدارتادى. شولىپ شىعىڭىز:

بۇگىنگى كۇنى الماتىداعى 216 بالاباقشانىڭ 81-ءى قازاق تىلىندە، 82-ءسى ارالاس. ولاردا تاربيەلەنۋشىلەردىڭ 15 مىڭى قازاق، 7 مىڭى ورىسشا ءتالىم الۋدا. بۇعان قوسا، 18 مىڭ ءسابي ارالاس توپتارعا بارىپ ءجۇر. ءبىر قۋانارلىعى وزگە ۇلت وكىلدەرىنىڭ قازاقشا تاربيە بەرۋگە دەگەن ىقىلاسى جىل سايىن ارتىپ كەلەدى. قالامىزدا 3692 وزگە ۇلت وكىلدەرى قازاقشا تاربيەلەنۋدە. سونىڭ 2266-سى ورىس، 1426-سى وزگە ۇلت بۇلدىرشىندەرى. تۇتاستاي العاندا، قازىر الماتى قالاسى بويىنشا قازاق بالاباقشالارىنداعى بالالار سانى 60 پايىزدان استى. بۇل - ەلباسىنىڭ «قازاقستاننىڭ بولاشاعى - قازاق تىلىندە» دەگەن ءسوزىنىڭ دالەلى.

مەكتەپكە دەيىنگى مەكەمەلەردى وقۋ-ادىستەمەلىك قۇرالدارمەن جابدىقتاۋ دا زامان تالابىنا لايىق جولعا ءتۇستى. جەرگىلىكتى بيۋدجەت ەسەبىنەن وتكەن جىلى 30, بيىلعى جىلى 50 سەريالى انيماتسيالىق فيلمدەر ازىرلەنىپ، تەگىن تاراتىلدى. بۇل جۇمىس ءالى دە جۇيەلى جالعاسادى.

ەكىنشىدەن، ءتىل بولاشاعىنىڭ باستى بۋىنى مەكتەپ ەكەندىگىن بىلەسىزدەر.

بۇگىنگى تاڭدا الماتى قالاسىندا تازا قازاق تىلىندە وقىتاتىن مەكتەپتەردىڭ سانى 50-گە جەتتى.  وتكەن عاسىردىڭ 70-ءشى جىلدارى الماتىدا جالعىز عانا قازاق مەكتەبى بولعانىن بارشاڭىز بىلەسىز. ال، 1989 جىلى ولاردىڭ سانى - 7-ەۋ، 1999 جىلى - 32 بولعان. سوڭعى ءۇش جىلدىڭ ىشىندە عانا ونعا جۋىق قازاق مەكتەبى اشىلدى. ولاردىڭ بارلىعى جاڭادان سالىنعان، تيپتىك جوباداعى عيماراتتار. تاياۋ جىلدارى تاعى دا 7 قازاق مەكتەبى شاڭىراق كوتەرەدى. ارالاس مەكتەپتەردى جەكە ءبولىپ شىعارۋدىڭ دا جۇيەلى جوسپارى بار.

وسىدان جيىرما جىل بۇرىن الماتىدا قازاق مەكتەپتەرىندە وقيتىن بالالار سانى 8 مىڭداي عانا بولسا، بيىلعى وقۋ جىلىندا ولاردىڭ سانى 70 مىڭنان استى. ياعني، ون ەسەگە جۋىق وسكەن.

قازاق تىلىندە ءبىلىم بەرۋ ساندىق جاعىنان عانا ەمەس، ساپالىق جاعىنان دا جەتىلىپ كەلەدى. بيىل «التىن بەلگى» العان تۇلەكتەردىڭ 69,7 پايىزى قازاق مەكتەپتەرىن تامامداعان. حالىقارالىق وليمپيادالاردا جۇلدەلى ورىن الىپ، ءوز بىلىمدەرىن الەمدىك باسەكەدە تانىتا بىلگەندەردىڭ 73 پايىزى - قازاق مەكتەبىنىڭ وقۋشىلارى. بيىلعى ۇلتتىق بىرىڭعاي تەستىلەۋ بويىنشا ورتاشا كورسەتكىش - 87 بالل بولدى. قازاق ءتىلدى شاكىرتتەردىڭ ورتاشا كورسەتكىشى ورىس مەكتەپتەرىنە قاراعاندا ەكى بالعا جوعارى بولدى. دەمەك، «قازاق مەكتەپتەرىنىڭ ءبىلىم دەڭگەيى تومەن» دەگەن ءبىر كەزدەرى قالىپتاسقان قاعيدانىڭ بۇگىنگى تاڭدا تۇبىرىنەن وزگەرگەنىن كورۋگە بولادى.

قازىر قالاداعى قازاق مەكتەپتەرىندە 1533 ءتۇرلى ۇلت وكىلدەرىنىڭ بالالارى قازاقشا ءتالىم-تاربيە الۋدا. بۇل - بارىنشا قولداپ، ۇلگى-ونەگە ەتىپ كورسەتەتىن قۇبىلىس.

ۇشىنشىدەن، ەلىمىزدىڭ ەڭ بەلسەندى جاستارى وقيتىن جوعارى بىلىمدەگى جاعداي دا كوپ وزگەردى. الماتىداعى  53 جوعارى وقۋ ورنىنداعى 186 مىڭنان استام ستۋدەنتتىڭ  جارتىسىنان استامى انا تىلىمىزدە وقيدى. سالىستىرىپ كورەلىك. 1990-1991 وقۋ جىلدارى جوعارى وقۋ ورىندارىندا قازاق تىلىندە وقىتاتىن توپتار سانى 13,6 پايىز بولسا، 2000-2001 جىلدارى 30,1 پايىزدى قۇراعان. ال وتكەن وقۋ جىلىندا قازاقشا توپتاردىڭ سانى 51,6 پايىزعا جەتىپ وتىر. بۇل قۇبىلىس ءوزىنىڭ زاڭدى جالعاسىن تابادى دەپ ويلايمىن.

تورتىنشىدەن، ءتىل ساياساتىنداعى باسىم باعىتتىڭ ءبىرى - مەملەكەتتىك تىلدە ءىس جۇرگىزۋدىڭ ءورىسىن كەڭەيتۋ. سوڭعى جارتىجىلدىقتىڭ قورىتىندىسى بويىنشا، الماتى قالاسىنىڭ جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندارىندا مەملەكەتتىك تىلدە ءىس جۇرگىزۋدىڭ ۇلەس سالماعى 82 پايىزدان استى. قازىر الماتى قالاسىندا قازاق تىلىندەگى نۇسقاسى جوق ءىس قاعازدارى قابىلدانبايدى. اۋدان اكىمدەرى مەن باسقارما باسشىلارىنا بۇدان بىلاي دا قۇجاتتاردىڭ زاڭ اياسىندا راسىمدەلۋىن قاداعالاۋدى قاتاڭ تاپسىرامىن.

«اباي-اقپاپارت»