رۋزۆەلت ۇسىنعان "جاڭا باعىت" باعدارلاماسى
قازىر حالىقتىڭ جاعدايى كەدەيلەنىپ كەتتى. كريزيس كەزىندە كەمىندە 2-3 جىلدا جاعداي بۇدان دا اۋىر بولا باستايدى. ماسەلەنى ودان ارمەن قيىنداتا بەرمەي قاراپايىم تۇرعىن ءۇي، جۇمىس ورنى سىندى وزەكتى تاقىرىپتاردى شەشكەن دۇرىس دەپ ويلايمىن.
1929-1933 جىلدارى بولعان "ۇلى دەپرەسسيا" زامانىندا رۋزۆەلت اقش حالقىنا كەرەمەت "جاڭا باعىت" اتتى باعدارلاما ۇسىندى. ول بويىنشا:
1. جۇمىسسىز قالعان ازاماتتاردى جول قۇرىلىسى، اۋرۋحانا مەن مەكتەپ سالۋ، كوگالداندىرۋ سىندى جاڭا جۇمىس ورىندارى اشىلىپ ءىسكە الدى. جاستار ءۇشىن جەڭىلدىكتەر جاسالدى.
2. اۋىل شارۋاشىلىعىنداعى فەرمەرلەرگە نەسيەلەرىن تولەۋدى كەيىنگە قالدىرىپ كەڭ سۋبسيديالار بەرىلە باستادى.
3. تۇرعىن ءۇي سالۋدىڭ جاڭا باعدارلاماسى قابىلدانىپ، حالىققا يپوتەكاسىن تولەي الۋى ءۇشىن مەملەكەت تاراپىنان ستيمۋل بەرەتىن كومەكتەر كورسەتىلدى. ناتيجەسىندە باسپاناسى بار ازاماتتاردىڭ سانى ءوستى.
4. بانكتەر رەفورماعا ءتۇستى. ەلدەن التىن شىعارۋعا شەكتەۋ قويىلدى.
5. مادەنيەت ۇيلەرى سالىنىپ، رۋحاني قۇندىلىقتاردى كوتەرەتىن مەملەكەتتىك باعدارلامالار قولعا الىندى.
6. بيرجا مەن فوند سالاسى رەفورماعا ءتۇستى.
7. زەينەتاقى سالاسى تۇگەل وزگەرتىلىپ قارتايعان ازاماتتاردىڭ جاعدايىنا ۇكىمەت قارايلاستى.
دەر كەزىندە قابىلدانعان شارالار ناتيجەسىندە اقش ەكونوميكاسى اياقتان تۇردى. رۋزۆەلتتىڭ جاساپ كەتكەن كەيبىر رەفورمالارى اقش-تا ءالى كۇنگە دەيىن قولدانىستا.
قازىرگى تاڭدا الەمنىڭ ەكونوميكاسى تۇرالاعان زاماندا بىزگە دە تىڭ، مۇلدەم جاڭا ساياسات پەن ەكونوميكالىق جۇيەلى رەفورمالار قاجەت. بۇرىنعى سۇرلەۋدەن كەتىپ، جاڭاشىل دا باتىل قادامدارعا بارماساق جاعداي قيىنداي بەرەدى. مۇنى جاساي الار ءبىلىمدى جاستار مەن كادرلار ءبىزدىڭ ەلدە جەتەرلىك نەگىزى. بۇل پوتەنتسيالدى قولدانۋ قاجەت. الدا قيىن زامان كۇتىپ تۇرعانى اقيقات. ۇلتقا قىزمەت ەتەتىن، ۋ ىشسە دە ەلىمەن ءىشىپ، قيىندىقتان بىرگە شىعاتىن زامان كەلدى ءبىزدىڭ حالىقتىڭ باسىنا.
باۋىرجان سەرىكبايدىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى جازباسى
Abai.kz
