اۆتوردىڭ ءوزىنىڭ تاقىرىبى: زەينوللا سانىكتى قارالاعان تارباعاتايدان «ەل كوشىرگەن- يدەولوگ» قابدەشتىڭ ءوزى قانداي!

«شىداي الماعان - بۋاز ءيتىن اڭعا قوسادى» دەگەندەي، قابدەش ەندى اسقار يگەن دەگەن بىرەۋگە قولقا سالىپتى. ول قابدەشكە ارا تۇسەمىن دەپ، سول جاقتاسىنا جانات ءاحماديدىڭ سوققى بولارلىق كوپ سويلەمدەرىن قايتالاپ ايتىپ، وزدەرىن-وزدەرى ماسقارالاعان. ج.ءاحماديدى «ءار ءشوپتىڭ باسىن ءبىر شالىپ...» دەگەنى - جاقتاسىنا شوقپار بوپ تيگەن دالەلدى سوزدەردى ەتەگىمەن زورلاپ جاۋىپ، جوققا شىعارعىسى كەلگەنى. جۇرتقا ءبىلىنىپ بولعان نارسە: «ەل كوشىرگەنى»، «يدەولوگ» بولعانى ز.سانىكتىڭ كىتابىن ولاي تىقپالاپ، بۇلاي تىقپالاپ ۇرلاپ كوشىرگەنى ءتارىزدى باسى اشىق شىندىقتى اسقار يگەن مىسىقتىڭ تەزەگىن كومگەندەي كومىپ اۋرەلەنگەن. ال قابدەش ءوزى جاۋاپ جازارلىق بەتى بولماي، بارلىق وتىرىگى اشىلىپ، ۇرلىعى اشكەرەلەنگەن سوڭ، جاقتاس ىزدەگەن. بىراق ەلگە ءمالىم قابدەش ءبۇيتىپ داۋ قوزدىرعان سايىن ءوزىنىڭ بەت پەردەسى جىرتىلىپ، ابىرويدان ايىرىلا بەرەدى. اسقار مەن قابدەش ج.ءاحماديدىڭ جاندى دالەلدەرىن ازىرقانسا، وندا مەن ايتايىن.

2002 جىلدىڭ كۇزىندە ز.سانىك الماتىعا كوشىپ كەلگەندە قابدەش جازعان «دارابوزدى» وقىپ، جاعاسىن ۇستادى. «مەنىڭ جازعاندارىم تاراۋلارىندا سوقتا-سوقتاسىمەن ءجۇر. تەك تونىن تەرىس اۋدارىپ، ءوز ويى عىپ جازا بەرگەن» دەپ ءجۇردى. الماتىدا جاعدا اعانىڭ ەرتەرەكتە قىتايدان كەلگەن تانىسى، ءبىر اقساقال زەينوللا اعانى قوناققا شاقىرعان ەكەن، مەن زەكەڭنىڭ قازىرگى ۇلكەن كاسىپكەر بالاسى قانات ەكەۋىن ماشينامەن الىپ باردىم. قابدەش پەن جاعدا اعا جانە قالدىباي اقساقالدان وزگەلەرىن تانىمايمىن. ز.سانىك قابدەشكە ونشا ءىش بەرمەي جۇرەتىن. سول جەردە «بىردەمە» ۇرتتاسا كوڭىلدەنىپ شىعا كەلەتىن قابدەش وتىرىستى ءوزى باسا بيلەپ، اعىنان جارىلعان ەدى. «زەكە اعا، ءسىزدىڭ «قابانباي باتىر» كىتابىڭىز مەنىڭ ەكى تومدىق «دارابوز» رومانىما جاقسى ارقاۋ بولدى» دەگەنىن سول جەردە وتىرعان ءبارىمىز ەستىدىك. اسىرەسە سول وتىرىستى بەينە كورىنىسكە ءتۇسىرىپ العان زەينوللاۇلى قاناتتىڭ ۇيىندە كۇنى بۇگىن ساقتاۋلى. ال اۋزى-مۇرنى قيسايماي اعىنان اقتارىلىپ، الگى ءسوزدى ايتقان قابدەش ز.سانىككە نەعىپ وشتەسىپ الدى دەمەيسىز بە؟! ءوزى ءسال قارسى كەلگەن ەلدىڭ سىرتىنان بىلعاپ سويلەمەي، باسپاسوزدە ءبىر تيىسپەي قويمايتىن قابدەش: «زەينوللا دەگەن بىرەۋدىڭ «قابانبايى» وقۋعا كەلمەيدى، شاتپاق بىردەمە» دەپ قارالاپ جۇرگەنىن ەستىگەن زەكە اعاڭ ءبىر كەزدەسكەندە وعان: «سەنىڭ ونىڭ نە؟ ار-ۇياتتان بەزىپ، كىتابىمنان تۇتاسىمەن ۇرلاپ پايدالانعاندى بىلەسىڭ. ول كەزدە مەنى قىتايدان كەلە قويماس دەپ ويلاعانسىڭ. سونىڭ وزىندە مەن ساعان تيىسۋگە ەلدەن ۇيالىپ جۇرسەم، «قابدەش» باسىڭمەن سەنىڭ مۇنىڭ قالاي؟!» دەپ، تىيىم سالا سويلەگەن ەكەن. قابدەشكە سول دەرت بولىپ جابىسقان. سودان تارتىپ مەنىڭ تۋىسىم ز.سانىكتى «جاس الاش» گازەتىندە قاساقانا قارالاۋعا شىقتى. كوزى تىرىسىندەگىسىمەن قويماي، ءالى كۇنگە دەيىن ومىردەن كەتكەنىنە كوپ جىل وتكەن مارقۇمنىڭ ارۋاعىمەن كۇندەس بوپ الىسۋدا. بۇرىنعىلاردى قويا تۇرعاندا الگى 6 ناۋرىز 2020 جىلعى ماقالاسىندا دا سول باياعى تىنىش جاتقان ارۋاققا قايتا سوقتىعىپ، زەينوللانىڭ جازعانى «وقۋعا تۇرمايدى» دەگەن نەگىزدە تاعى جازعانى – ءىشىن تىرناعان وشتىكتىڭ الەگى. ز. سانىكتىڭ بالا-شاعاسى، وتباسى ازارلانىپ، نازالانىپ كۇڭىرەنۋدە. كوزى جوق ادام داۋلاسا المايدى دەگەنى شىعار. زەينوللاۇلى قانات اشىنعانىنان سوتقا بەرىپ وتىر. ءبىز دە كۋانىڭ ءبىرى بولامىز.

2008 جىلى 6 ماۋسىمدا مۇقانشىدا قابانبايعا ەسكەرتكىش ورناتىلعاندا ەسكەرتكىشتى سومداعان اۆتور بولات قۇسايىنوۆ قالىبىن الماتىدا دايىنداپ، تۇلعاسى بەجىن قالاسىندا قولادان قۇيىلعانىن، اتتىڭ ءتورت اياعى مۇقانشىدا قۇراستىرىلعانىن ايتقاندا، «مەن بەجىندە ءمۇسىن قۇيىلعاندا ارنايى باردىم» دەپ جۇرگەن قابدەشتىڭ اتى اتالمادى. «ءمۇسىندى قۇيعاندا قاسىندا بولعان ەدىم، جاقسى شىعىپتى» دەپ ماقتانعان ەدى. ءمۇسىنشى بولات قۇسايىنوۆ ونى اۋزىنا الماعانىنا قاراعاندا قابدەشتىڭ الگى ايتقانى كۇماندى كورىندى. جانە ودان بۇرىن قىتايعا بارعاندا كوپ كىدىرتپەي قايتارىپ جىبەرگەن قىتاي وكىمەتى ونى بەجىندە سايرانداتىپ قويمايتىنى ءمالىم. «ەل كوشىرگەن وتىرىگى» تاعى بار. وسى ورايدا ايتپاعىم، سول جولى ەسكەرتكىش ورناتۋ سالتاناتىنىڭ سوڭىندا جاربۇلاققا كول جاعاسىنا كاسىپكەر ۇلىقپان سىدىقوۆتار (ىنىسىمەن بىرگە) قوناقتاردى سىيلاعان داستارقان ۇستىندە قابدەش مەنىڭ كوزىمدى باقىرايتىپ قويىپ، اۋىرىپ كەلە الماي قالعان ز.سانىك تۋرالى ءسوز بولا قالعاندا،: «زەينوللا دەگەن بىرەۋ قىتايدان كەلىپ، كەتىپ ءجۇر دەيدى... ولاردان اياق تارتپاسا بولمايدى!.. قىتايدىڭ تىڭشى-شپيونى ەمەستىگىنە كىمنىڭ كوزى جەتەدى» دەپ، جازىقسىز ادامنىڭ ارىنا داق سالا سويلەدى. ءوز قۇلاعىممەن ەستىگەن مەن مىنە ءتىرىمىن. ءدال سول سياقتى 2008 جىلى قازان ايىنىڭ 24-كۇنى جاڭاقورعانداعى تولەك اتانىڭ كەسەنەسى باسىندا وعان دا جەكە ءوزى يە بولا سويلەگەن قابدەش ءورلى-قىرلى شالىقتاپ، بوسە سىلتەپ، وسى جاقتاعى بۇكىل نايماندارعا قاتتى ءمىن تاعىپ، باياعى (بەتپاق) قابدەش ەكەنىن كورسەتكەنىن حالىق جاقتىرماي: «مىناۋ قانداي ادام ءوزى؟!» دەسىپ تۇرعاندارى انىق ەستىلدى. جانە «مۇنان كەيىن بۇنى شاقىرتپاۋ كەرەك» دەسىپ جاتتى. ونى قويعاندا تاعى ەڭ ورەسكەل بولعان قياناتى باسقارۋشىلارعا قابدەش الدىن الا ز.سانىك تۋرالى «بۇنى قىتايدىڭ جىبەرىپ وتىراتىن شپيوندىعىنان ساۋ ەمەس» دەسىپ جۇرگەندەر بار... مۇنداي رۋحاني قاسيەتتى ورىندا سويلەتكىزبەڭدەر» دەگەنىن سونداعى باسشى نايمانداردىڭ ءبىرى ساپارباي ولجاباەۆ زەينوللا اعاعا ءوز اۋزىمەن ايتىپ بەرىپ اقتالعان. ءسوزىم وتەدى دەپ ادام قۇقىعىن وسىنشا اياققا باسىپ قورلاۋ - ادامشىلىق پا؟! قانداي قارا نيەتتىك دەسەڭشى! ء(يا، قابدەكە، سول جولى زەينوللانى سوزگە شىعۋ تىزىمىنەن ءوشىرتىپ تاستاعانىڭ ءالى ەسىڭنەن شىقپاعان شىعار؟)  قابدەشتىڭ مۇنداعى قىزعانىشى نە دەسەڭىز – وسىنىڭ الدىندا ءبىر كۇن بۇرىن، ياعني 25 قازاندا تۇركىستاندا وتكەن ەسكەرتكىشتىڭ اشىلۋ سالتاناتىنان سوڭعى استا زەينوللانىڭ تاريحي دالەلدى سوزدەرىنە حالىق وتە ريزا بولىپ، قابدەش شەت قالعان. ز.سانىك ەگىنىنە تۇسكەندەي بولعان.

2009 جىلى قىركۇيەكتە تالدىقورعانداعى قابانباي ەسكەرتكىشىنىڭ اشىلۋ سالتاناتىنا سەيداقىمەت شورەگەەۆتىڭ شاقىرتۋى بويىنشا مەن ارنايى ءبىر كۇن بۇرىن باردىم. سەيداقىمەت ماعان: «الماتىدان كەلگەن قوناقتاردى تانيسىڭ، سولاردى كۇتەسىڭ» دەپ اتتارىن جازىپ بەردى. بىلەتىندەرىم سوۆەتحان عابباسوۆ، قابدەش قانا. داستارقان باسقارىپ ءسوز بەرۋ قابانباي كەسەنەسىنىڭ شىراقشىسى كامال ابدىراحمانوۆقا ءتيدى. وشتەسكەن ادامىن «ول نەگە ساۋ ءجۇر» دەپ ءوزى اۋىراتىن قابدەش قوي... ونىمەن باياعىدان جاۋلاسىپ جۇرەتىن قابدەش كوكيگەننەن كوكيىپ قالدى. العاشقى ءسوز قابدەشتەن بۇرىن س.عابباسوۆقا بەرىلدى. ەڭ سوراقىسى، عابباسوۆ تاريحي دەرەكتەردى قوزعاپ سويلەي باستاعاندا-اق، قابدەش مىنا جاقتان قاپ-قارا بوپ ءبۇلىنىپ، ونىڭ ءسوزىن بولە كەتتى: «سەن دارىگەرسىڭ بە، تاريحشىسىڭ با؟» دەپ، ايتىپ تۇرعان ءسوزىن بۇزدى. سوۆەتحان ەل الدىندا قاتتى ىڭعايسىزدانىپ توقتاپ قالعاندا، قابدەش ونان ارى ءتيىسىپ سويلەدى. سول ارقىلى وعان الدىمەن ءسوز بەرگەن كامال ءابدىراحماننان دا ءوشىن وسىلاي الماق بولعان. ك. ءابدىراحمان دا قابدەشكە نە ىستەرىن بىلمەي ءۇنسىز تۇرىپ قالدى. سول ساتتە تىنىشتىقتى مەن بۇزىپ: «سىزدەر ءبىلىم سالىستىرىپ; تالاس-تارتىسقا سالۋ ءۇشىن كەلگەن جوقسىزدار. ءار سويلەۋشى ءوزىنىڭ بىلگەنىن ايتۋعا قۇقىلى ەمەس پە» دەپ ەدىم، قابدەش مەنى اتارعا وعى بولماي سىلەيىپ قالدى. جيىننىڭ سىيقى بۇزىلدى. قابدەشتىڭ جاڭاعى قىلىعىنا اشۋلانىپ كەتكەن سوۆەتان عابباسوۆ ءوزىن ۇستاۋعا مۇمكىندىگى بولماي جۇدىرىعىن ءتۇيىپ، قاسىنداعى ونى سالىپ كەتۋگە وڭتايلانا بەرگەندە، ابىروي بولعانى ءبىر جىگىت جۇگىرىپ جەتىپ اراشاعا ءتۇستى. قابدەشكە سودان كەيىن ءسوز بەرىلگەن ەدى. تۇلان تۇتىپ قاپ-قارا بوپ قانتۇلەنىپ العان بويى سويلەمەي قويدى. بۇل جيىندا وبلىس باسشىلارى بار ەدى. قابدەشتىڭ قىلىعى سولاردان وتە ىڭعايسىز بولدى. قابدەش كەشكى بانكەتكە كەلمەي قالدى. الدىڭعى بۇلىگىمەن سىيى بىتكەن سياقتى. (ەل الدىنداعى بەينەسى وسى بولدى).

2010 جىلى جاعدا اعا قايتىس بولدى. اقىن قاسىمحان بەگمانوۆتىڭ ج.بابالىقوۆقا ارنالعان «ەتنوگراف اعامەن سۇحبات» كىتابىنىڭ تۇساۋكەسەرى ۇلتتىق كىتاپحانادا ءوتتى. قابدەشكە ءسوز بەرىلمەي تۇرىپ، حالىققا ابىرويلى عالىم تۇرسىنبەك كاكىشەۆ سويلەدى. باياعى (كوكدولى) قابدەش سۇيەگىنە بىتكەن سۇيكىمسىزدىگىمەن تۇرسىنبەكتىڭ ءسوزىن قايتا-قايتا بۇزىپ، قارسى سويلەپ اۋزىن قاعا بەردى. مادەنيەتتى تۇرسەكەڭ كورگەندىلىگىنە سالىپ ۇندەمەي ءوز ءسوزىن جالعاستىرا بەرگەن. بىراق زالدا وتىرعان مەن تانىمايتىن ءبىر ازامات: «ەي، قابدەش، اۋزىڭدى جاۋىپ وتىرمايسىڭ با!» دەپ تاستاپ ەدى. قابدەش تۇرسەكەڭنىڭ بايانداما ءسوزىن ونان ارى بۇزىپ، الگى جىگىتكە دە شاپتىعىپ، نامىسىنا تيەتىن ءبىرتالاي اۋىر ءسوز ايتىپ، جينالىستىڭ تىنىشتىعىن بۇزىپ بولدى. سوڭىنان جاعدا اعانىڭ قىزى روزا سول جەردە داستارقان جايعاندا حالىق جازۋشىسى حالىقتىڭ كوزىنشە تاعى بىرەۋمەن شارماياقتاسىپ كەتكەن ەدى. وعان قارسى سويلەگەن بىرەۋدىڭ ءزىلدى داۋىسى شىعىپ جاتتى. قابدەش امالسىز باسىلىپ قالدى. مەن قاسىمحاننان كىتابىنا قولتاڭبا العالى جاتىپ، قاباڭنىڭ كىممەن ۇرىسقانىن بايقاماي قالدىم. ەل ۇدىرەيىسىپ قالعان. سونىڭ دولىعىنان قابدەش شارۋانى ۇيىمداستىرىپ جۇرگەن قاسىمحانعا سول جەردە قاتتى دىكىلدەپ سويلەپ: «مەنى ۇيىمە اپارىپ تاستا» دەدى دە، تۇساۋكەسەر يەسىن ەلدەن ءبولىپ، ەرتىپ شىعىپ بارا جاتتى. (قابدەش كەتىپ قالسا اسپان جەرگە قۇلايتىن سياقتى). ەسەسىنە زال تولى زيالى قاۋىمنىڭ نارازىلىعىنا ۇشىراعانىن ءبىلدى مە ەكەن. وسى ارەكەتتىڭ بارلىعى «قابانبايدىڭ يەسى جالعىز مەن، وزگەلەر ماعان قۇرداي جورعالاپ تۇرۋى كەرەك» دەگەن وزىمشىلدىكتەن شىعاتىنى ءمالىم. «اسقان وزىمشىلدىكتەن بۇزاقىلىق تۋادى» دەگەندەي، سول ءوزى «جەكەمەنشىكتەپ» يەلەنىپ العان «دارابوزدى» قالاي جازعانى ەسىندە جوق...

06.03.2020 جىلى «جاس الاش» گازەتىنىڭ بەتىندە داۋكەستىگىمەن «داڭقى» شىققان قابدەش ءجۇمادىلوۆتىڭ «ادەبيەتتە وقيعا ۇرلاۋشى...» دەگەن ماقالاسى شىقتى. وندا ءوزى ءتىس باسىپ جۇرەتىن وزگەلەرمەن قاتار قايتىس بولعانىنا تالاي جىل وتكەن مەنىڭ اعايىم، جازۋشى زەينوللا سانىككە دە ءۇشىنشى رەت باياعى ءبىر وشتىك جالاسىمەن تاعى ءتيىسىپ وتىر. ول از بولعانداي، «اباي» پورتالىندا ءوزىنىڭ ءبىر «جاناشىرىنا» زەكەڭدى تاعى قارادۇرسىن دولبار سوزبەن قارالاتىپ وتىر. قابدەش ءوزى مەزى عىپ بولعان الماتىدان ەشبىر ءسوز سويلەر «قامقور» تابا الماي، استاناداعى اسقار يگەن دەگەن وزىنشە دىلمارسىنعان ءبىر رۋلاسىنا ء(دورتۋىل) «قولقا» سالعان كورىنەدى. (دۇرىس، شاريعاتتا دا «تۋىسىڭا قامقور بول» دەيدى... شايتانعا شارىق كيگىزگەندەي مىڭداعان شاقىرىمنان «كىسىنەسىپ» ءۇن قوسقان). سول اسقار يگەن جانات ءاحماديدىڭ مەن كۋا بوپ قول قويعان ناقتى دالەلدى ماقالاسىنان ولاي اتتاپ، بۇلاي اتتاپ، شىندىقتى ەتەگىمەن جاپپاق بولىپتى. بويىنداعى ونەرىنىڭ بارىنشا شەشەنسىگەن اسقار يگەن «كەرەمەت» تەڭەۋىمەن: «جانات احمادي ەر باتقان اتتاي قايقاڭداپ، شوگىر باسقانداي شومشەڭدەپ...» دەيدى. ءپو!.. نە-دە-گەن وتاۋىز، وراق ءتىلدى ەدى. ءوزىنىڭ جازعانى بويىنشا 30 جىل اۋىز ادەبيەتىن جيناعان فولكلورشى-ءتىل مامانى «شوگىر باسقانداي «شومشەڭدەبىن» وزىنشە التىن ورنىندا ايتىپ تۇرعانداي. «تەڭىزدىڭ ءدامى تامشىدان» سوزگەرسىگەن ا.يگەن قانداي فولكلورشى ەكەنىن ءوزى شامالاتا باستادى. ماقالا اۆتورىن مۇقاتپاق بولعانداعى تاعى ءبىر سويلەمى: «جانات احمادي كوشىن توقتاتىپ قويىپ قونىس قاراپ...» دەپ ءوزى بىلەتىن ءبىر ءدويدالا ماقالىن قولدانا سالادى. جانە اسىرەسە كىتابي ەسىم «احمادي» دەگەندى «اق»، «قارا» تۇسكە ءبولىپ «اقمادي» دەپ جازعانى قابىلەتىنىڭ قانشالىق ەكەنىن اشىپ تۇر. ءارى ج.ءاحماديدىڭ كىتاپتارىنىڭ مۇحاباسىنداعى فاميليانى وقىپ كورمەي «اقمادي» دەپ جۇرگەن ادام جاناتتىڭ جازعاندارى تۋرالى شىمىرىكپەي «ءسوز قوزعاپ»، ونى قابدەشتىڭ كىتاپتارىمەن «سالعاستىرماق» بولادى. (بىرەۋ تۋرالى ءبىر نارسە ايتۋ ءۇشىن الدىمەن سوعان قاتىستى بىردەڭە ءبىلۋ كەرەك قوي). ول عانا ەمەس، وزىنە ۇناپ كەتسە كەرەك، ءوزى قارسى جاۋاپ جازىپ وتىرعان جانات ءاحماديدىڭ ماقالاسىنداعى ءبىر-ەكى ماقالىن جاناتتىڭ وزىنە قارسى قولدانىپ تا جىبەرىپتى... سول ارقىلى جۇرتتى وزىنە اسقار يگەن دەگەن مىقتىعا جالت قاراتقىسى كەلگەن. ءيا، بىراق «سۇيەۋشىسى مىقتى سۇيەك جۇتسا دا قاقالمايدى» دەگەندەي، قابدەشتەي «سۇيەنىشى» بار ادام قۇرعاق تالقان جەپ وتىرىپ، سىبىزعى تارتسا دا قاقالا قويماۋ كەرەك قوي... اپتىعىپ تاۋىپ، القىنىپ ۇيلەسكەن. بىراق «اپتىققان قىران اڭ ىلمەيدى، اسىقساڭ دا اپتىقپاي اسىق» دەگەندى ويلاماي، ءوزىن ۇستاپ بەرگەن ا.يگەن ز.سانىكتىڭ بالاسى تاسپاعا ءتۇسىرىپ العان قابدەشتىڭ ءسوزى تۋرالى: «ق.ءجۇمادىلوۆ باسقانى ايتسا ايتار، «زەكە، ءسىزدىڭ كىتابىڭىز مەن «دارابوزدى» جازعاندا ۇلكەن كومەك جاسادى» دەپ ايتپاسى انىق» دەيدى. تاسپاداعى بەينەلەرىمەن سول وتىرىس تۇتاس تۇسىرىلگەن ءسوزدى زاڭ الدىندا كورسەتسەك، نە بەتتەرىڭدى ايتاسىڭدار؟! اسقار يگەن دەگەن كىم دەپ سۇراستىرعانىمىزدا، ونى قىتايدا جۇرگەننەن تانيتىندار: «قوڭىراۋى قاقپاي جاتىپ سىلدىرلايتىن، تىنىش جۇرمەيتىن، جەڭىل اۋىز، جەر تاۋىسقان بىرەۋ بولاتىن» دەس-ءتى. «ءبىر ەلدىڭ كۇرەسىنىن شوقىعان قارعا وزگە ءبىر ەلگە بارىپ «سۇڭقار» اتانعىسى كەلىپتى» دەگەندەي، اسقار «شەشەن» ءوزىن بىلاي قويا تۇرىپ، الاشقا ايگىلى داۋكەس قابدەشكە «قايران رۋلاسى» رەتىندە جاقتاسقىسى كەلىپتى. اسقاردىڭ بۇنىسى ونسىزدا 6 ناۋرىز 2020 جىلعى («جاس الاشتاعى») ماقالاسىمەن تىپ-تىنىش جاتقان ەلدى دۇرلىكتىرىپ، باسى بالەگە قالعان قابدەكەڭنىڭ قوتىرىنىڭ اۋزىن ونان ارى تىرناتىپ، تۇز سەپتىرگەننەن باسقا پايداسى بولمايتىنىن ويلاماعان. ەندىگى ءىس زاڭ ورنى ارقىلى شەشىلەدى. ولاي بولسا، ەندى قابدەشتىڭ ەڭ سوراقى ۇرلىعىن اشايىن.

1987 جىلى اعام ماۋكەن قىتايداعى ز.سانىكتەن قابانباي باتىردى زەرتتەپ جازعان ءۇش دانا كىتاپ اكەلگەن ەدى. ز.سانىك ءوز قولتاڭباسىمەن ءبىرىن «ءىنىم توكەن شوتانبەكوۆكە» دەپ ماعان، ەكىنشىسىن دە ارابشا قولتاڭباسىمەن جاعدا اعاعا، ءۇشىنشىسىن جەرلەسى ماقسۇت شافيعيعا جىبەرگەن ەكەن. ايتقان ادامدارىنا تابىس ەتتىم. كوپ ۇزاماي جاعدا اعا ماعان تەلەفونداپ: «توكەن، سەن قولىڭداعى كىتاپتى ماعان وقۋعا اكەپ بەرشى... مەنىڭ قولىمداعىنى قابدەش سۇراپ الدى» دەگەن سوڭ، اپارىپ بەردىم. ءبىراز ۋاقىت وتكەندە ج.بابالىقوۆتان ءوزىم ءالى وقىماعان  كىتابىمدى سۇراعان ەدىم. «قابدەش مەنەن قويماي سۇراپ الدى. وزىندەگىسىن بىرەۋ العان ەكەن، كىمگە بەرگەنىن «ۇمىتىپ» قالىپتى» دەدى. تاڭىرقاپ، ىشىمنەن تىندىم دا قويدىم. سودان 1989 جىلى وتباسىممەن قىتايعا ءوزىم بارعانىمدا سۇلتان شاكەنتايۇلى دەگەن اعايىمنان الگى «قاراكەرەي قابانباي باتىر» اتتى كىتاپتان بىرەۋىن الىپ كەلدىم. ەڭ عاجابى، بۇل كىتاپ ەندى تاعى قابدەشكە كەرەك بولا قاپتى... باياعى جۇرتقا ءسوزى وتەتىن جاعدا اعا 1990 جىلى ماعان تەلەفون شالىپ ۇيىنە شاقىردى. بارسام: «توكەن، انا قابدەش جازۋشىلاردىڭ گورنىي گيگانتتاعى دەمالىس ۇيىندە قابانباي تۋرالى كىتاپ جازىپ جاتىر ەكەن. سەنىڭ كىتاپ اكەلگەنىڭدى بىرەۋدەن ەستىپتى. سونى ماعان ايتىپ، ات-تۇيەدەي قالاپ وتىر. سەنى سوعان شاقىرعان ەدىم، ماعان اكەپ بەرشى» دەدى. جاعدا اعانىڭ كوڭىلىن قيمادىم. ىشىمنەن: «اپىر-اي، ءا» دەپ، وزىمە قۇتايماي قويعان كىتاپتان ءۇشىنشى رەت تاعى ايىرىلدىم. كەيىن جاعدا اعادان سۇراسام، قابدەش: «وي، قايدا قالعانىن بىلمەيمىن» دەپتى. سويتسەم، مەن «قويىن الدىرىپ، قوراسىن بەكىتكەن» دەگەننىڭ ءوزى بولىپپىن. كەيىن ويلاسام، ز.سانىكتىڭ كىتابىنان ۇرلاپ كىتاپ جازعىسى كەلگەن قابدەشتىڭ سۇمدىعىن وزىنەن باسقا ەشكىم بىلمەۋى كەرەك بولعان ەكەن. ز.سانىكتى ول كەزدە الماتىعا كەلمەس دەپ ويلاعان. «ۋ جاساۋدى قويماعان ۋدان ولەدى»، «جىلان ارباۋدى قويماعان جىلاننان ولەدى» دەگەن بار. زاڭ الدىندا كەزدەسكەنشە...

دۇعايى سالەممەن توكەن شوتانبەكوۆ

قوسىمشا: Abai.kz اقپاراتتىق پورتالى ەركىن اقپارات الاڭى. مۇندا وي جارىستىرىپ، پىكىر الماستىرۋعا اركىم قۇقىلى. جوعارىداعى سپيكەردىڭ پىكىرى رەداكتسيا ۇستانىمىن بىلدىرمەيدى. الداعى ۋاقىتتا ماقالادا ەسىم-سويلارى اتالعان جەكەلەگەن ازاماتتار رەداكتسيامىزعا جاۋاپ بەرۋگە نيەتتى بولسا، ولاردىڭ دا پىكىرىن بەرۋگە ءازىرمىز. 

Abai.kz