قازاقستاننىڭ كەي وڭىرلەرىندە اۋرۋحانالارعا ادام سىيماي، اۋرۋحانالار پاتسيەنتتەردى قابىلداۋدان باس تارتىپ جاتقانى اقپاراتتا ايتىلدى، جازىلدى. رەسمي ستاتيستيكا كوۆيد ناۋقاستارىنىڭ 80%-عا جۋىعى جەڭىل تۇردە اۋىرىپ جاتقاندار دەيدى. سوندىقتان دا دارىگەرلەر كەڭەس بەرىپ، قازىر كوروناۆيرۋسپەن اۋىرعان ادامداردىڭ دەنى ۇيدە ەمدەلىپ جاتىر، بىلەسىزدەر.

كوروناۆيرۋس ناۋقاستارىنىڭ جەڭىل تۇردەگىلەرىن جۇقپالى اۋرۋلار ستاتسيونارىنا جاتقىزۋ تالاپ ەتىلمەيتىنى جانە ءۇي جاعدايىندا ەمدەلۋگە بولاتىنى دا اقپاراتتا ايتىلدى. دەگەنمەن، ناۋقاس جاعدايىنىڭ ودان ءارى ناشارلاۋىنا جول بەرمەۋ ءۇشىن ءۇي جاعدايىندا ەمدەلىپ جاتقان ادام نە ىستەۋ كەرەك؟ كوروناۆيرۋستان ۇيدە قالاي ەمدەلۋگە بولادى؟

قر دسم قوعامدىق دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇلتتىق ورتالىعىنىڭ وكىلى جازيرا ەمبەرديەۆا ايتقان كەڭەستەردى نازارلارىڭىزعا ۇسىنعاندى ءجون كوردىك. رەت-رەتىمەن:

- ەگەر سىزدە كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسىنىڭ العاشقى بەلگىلەرى بايقالسا، بىردەن قورقىنىشقا بوي الدىرماڭىز. ۇيدە قالىپ، باسشىڭىزعا حابارلاڭىز، وتباسى مۇشەلەرىنەن وقشاۋلانىڭىز، تۇرعىلىقتى مەكەنجايىڭىزداعى ەمحانا نەمەسە 1406 نومىرىنە Call-ورتالىققا حابارلاسىڭىز. سونىمەن قاتار ۋچاسكەلىك دارىگەرگە وزىڭىزدەگى  كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسىنىڭ سيمپتومدارى تۋرالى ايتىڭىز.

- اۋرۋدىڭ ەڭ ءجيى بايقالاتىن بەلگىلەرى: جالپى السىزدىك، تاماقتىڭ جىبىرلاۋى، قۇرعاق جوتەل، ءيىستى، ءدامدى سەزبەۋ، دەنە قىزۋىنىڭ 38-39 گرادۋسقا دەيىن جانە ودان دا جوعارى كوتەرىلۋى، دەنەنىڭ قالتىراۋى، باستىڭ قاتتى اۋىرۋى، بۇلشىق ەتتىڭ اۋىرۋى. كەيدە  اۋرۋ اس قورىتۋدىڭ بۇزىلۋىمەن – قۇسىپ، ءىشتىڭ وتۋىمەن دە جالعاسادى. كەيدە 4-8 كۇندەردە كەۋدە قۋىسى اۋىرىپ، دەمىكپەگە ۇلاسادى. تىنىس الۋ قيىندايدى. مۇنداي كەزدە ۋچاسكەلىك دارىگەردى شاقىرىپ، جەدەل جاردەم قىزمەتىنە حابارلاسقان ءجون.

- ۆيرۋستىڭ سيمپتومدارى ۇيرەنشىكتى سۋىق تيۋگە نەمەسە تۇماۋعا قاراعاندا، ايتارلىقتاي ۇزاق (اۋرۋدىڭ جەڭىل تۇردە ءوتۋى كەزىندە 10-14 كۇننەن باستاپ كۇردەلى جاعداي كەزىندەگى بىرنەشە اپتاعا دەيىن) بولادى. جرۆي، تۇماۋ كەزىندە اۋرۋ 5-7 كۇنگە دەيىن ورتاشا دەڭگەيدە وتەدى.

- كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسىنا كۇدىگىڭىزدى راستاۋ ءۇشىن ۋچاسكەلىك دارىگەرگە قارالىڭىز. دارىگەر سيمپتومداردى ايقىنداپ، سىلەمەيلى قابىقشادا ۆيرۋس بولشەكتەرىن پتر ادىسىمەن انىقتاۋ ءۇشىن مۇرىننان جانە اڭقادان الىنعان جاعىندىنى COVID-19-عا تەكسەرۋگە جىبەرەدى.

- وقشاۋلاۋ ورنىن دارىگەر بەلگىلەيدى. ەمحانا دارىگەرى كلينيكالىق كارتينانىڭ نەگىزىندە شەشىم قابىلدايدى — ەگەر ءسىزدىڭ حال- جاعدايىڭىز سۋبەكتيۆتى تۇردە ناشارلاي باستاسا، اۋىر دەم الساڭىز، كەۋدە تۇسىڭىز اۋىرسا، توسەكتەن تۇرا الماساڭىز جانە السىرەي باستاساڭىز، وندا ءسىزدىڭ اۋرۋحانادا ەمدەلگەنىڭىز دۇرىس.

- امبۋلاتوريالىق جاعدايدا كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسى تەك قانا قولداۋشى تەراپيانى تالاپ ەتەدى. بۇل ۆيرۋستىڭ وزىنە اسەر ەتە الاتىنى دالەلدەنگەن مەديكامەنتتەر ازىرشە جوق دەگەندى بىلدىرەدى. سوندىقتان، COVID-19 كەزىندە ەڭ ماڭىزدىسى – ورگانيزمگە اۋرۋمەن وزدىگىمەن توتەپ بەرۋگە كومەكتەسۋ. سۇيىقتىقتاردى – سۋدى، ءشايدى، مورستى كوپ مولشەردە ءىشۋ، جوعارى (38,5 ℃-تان جوعارى) تەمپەراتۋرانى ءتۇسىرۋ، جەكە بولمەدە وقشاۋلانۋ كەرەك.

دارىگەرمەن كەلىسكەن جاعدايدا مىنا دارىلەردى قابىلداۋعا بولادى:

1. پاراتسەتامول، اسپيرين، نيمەسۋليد تابل.- تەمپەراتۋرانى ءتۇسىرۋ ءۇشىن;

2. ينگاۆيرين 90 مگ كۇنىنە 1 كاپسۋلا – 5 كۇن نەمەسە

3. تاميفليۋ 75 مگ-نان كۇنىنە 2 رەت، 5 كۇن;

4. اتستس 600مگ-نان كۇنىنە 2 رەت، 5 كۇن;

5. تاماقتى فۋراتسيلين ەرىتىندىسىمەن كۇنىنە 4-5 رەت شايۋ.

- ەگەر سىزدە قاتار جۇرەتىن سوزىلمالى اۋرۋلار بولسا، ءبازيستى تەراپيانى جالعاستىرىڭىز.

- كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسىنىڭ سيمپتومدارى باسقا جرۆي كەزىندەگىدەي ەمەس، 2 ەسە سوزىلۋى مۇمكىن. پاتسيەنتتەر تاعامنىڭ ءيىسىن جانە ءدامىن سەزبەگەن كەزدە، قۋات الۋ ءۇشىن تاماق جەۋگە ءوزىڭدى كوندىرۋ قانشالىقتى قيىن ەكەنىن ايتادى. ناتيجەسىندە جاعدايى ناشارلاعان كەزدە ولار سۋسىزدانعان جانە السىرەگەن كۇيدە اۋرۋحاناعا تۇسكەن. سوندىقتان ۇيدە دۇرىس تاماقتانۋ كەرەك، نەگىزىنەن، بوتقا، قىشقىل ءسۇت ونىمدەرى، بالىق، جەمىس-جيدەك جانە كوكونىس سياقتى جەڭىل قورىتىلاتىن كالوريالى تاعام جەۋ قاجەت. دەنە بەلسەندىلىگىن شەكتەۋ كەرەك، جاقسىلاپ  ۇيقىنى قاندىرۋدىڭ دا ماڭىزى زور.

- ەگەر ءسىز اۋىر دەم الساڭىز، وندا ىشىڭىزبەن جاتقانىڭىز ابزال. ءىش قۋىسىنداعىلاردىڭ ديافراگمانى قىسپاۋى جانە وكپەنىڭ اۋامەن، قانمەن قانىعۋىنا كەدەرگى كەلتىرمەۋى ءۇشىن كەۋدە قۋىسىڭىزعا جانە جامباسىڭىزعا جاستىقشا توسەڭىز. بۇل تىنىس الۋدى جەڭىلدەتىپ، كەۋدە قۋىسىڭىزدىڭ اۋىرۋىن ازداپ باسادى.

- ەگەر ءسىز ۇيدە ەمدەلسەڭىز، ءوزىڭىز تىركەلگەن مەكەنجايداعى اۋماقتىق ەمحانانىڭ باقىلاۋىندا بولاسىز. سىزبەن ۋچاسكەلىك دارىگەر نەمەسە مەيىرگەر حابارلاسادى. ولار ءحالىڭىزدى باقىلايدى، تەمپەراتۋراڭىزدى تەكسەرەدى، جالپى كوڭىل-كۇيىڭىزدى قاداعالاپ، ۇسىنىمدار بەرەدى.

- ەگەر دەمىكپەدەن ادەتتەگى ءۇي جۇمىسىن اتقارۋ (مىسالى، تاماق دايىنداۋ), سويلەۋ قيىندىق كەلتىرسە جانە قاراپايىم گيگيەنالىق پروتسەدۋرالاردى جاساي الماساڭىز، تەز ارادا ەمدەۋشى دارىگەرگە حابارلاسۋ كەرەك نەمەسە مەديتسينالىق جەدەل جاردەمدى شاقىرىڭىز.

سۇيىقتىق كوپ ءىشىپ، ۋاقىتىمەن تاماقتانۋدى ۇمىتپاڭىز. كۇنىنە ەكى رەت دەنە قىزۋىن، پۋلس، تىنىس الۋ جيىلىگىن، ارتەريالدى قىسىمدى جانە ءزار ءبولۋ جيىلىگىن تەكسەرىڭىز. ەمحانا دارىگەرىمەن ۇنەمى حابارلاسىپ تۇرىڭىز. حال-جاعدايىڭىز ناشارلاعان كەزدە جانە دەمىكپە سيمپتومدارى ارتسا جانە تىنىس الۋ قيىنداسا – ستاتسيونارعا جاتۋ ءۇشىن جەدەل جاردەم شاقىرۋ كەرەك.

دەنساۋلىعىڭىز مىقتى بولسىن، كۇش-قايراتىڭىز تاۋسىلماسىن!

Abai.kz