وبلىس ورتالىعىنداعى «دوستىق ۇيىندە» «ۇلىق يمام اعزام ءابۋ حانيفا مازھابى جانە ءداستۇرلى ءدىن» اتتى عىلىمي-تاجىريبەلىك كونفەرەنتسيا ءوتتى.
كونفەرەنتسياعا وبلىستىق، قالالىق جانە اۋداندىق اكىم-شىلىكتىڭ، وبلىستىق ادىلەت جانە  ىشكى ىستەر دەپارتامەنتتەرىنىڭ جاۋاپتى ادامدارى، قوعامدىق ۇيىم وكىلدەرى، كىشى اسسامبلەيا مادەني ورتالىقتارىنىڭ باسشىلارى، زيالى قاۋىم وكىلدەرى، قاجىلار  مەن اۋدان يمامدارى، اۋىل مولدالارى جانە ماناش قوزىباەۆ اتىنداعى سولتۇستىك قازاقستان وبلىستىق مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ وقىتۋشىلارى قاتىستى.
كونفەرەنتسيانى قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقار-ماسىنىڭ وبلىستاعى وكىل يمامى جاقيا قاجى  ابدوللاۇلى كىرىسپە سوزبەن اشقاننان كەيىن قۇران وقىلدى جانە قۇتتىقتاۋ سوزدەر ايتىلدى.
كونفەرەنتسيادا وكىل يمام جاقيا قاجى ابدوللاۇلى «يمام اعزام ءابۋ حانيفا مازھابى - مازھابتاردىڭ ابزالى» اتتى تاقىرىپتا نەگىزگى باياندامانى نۇر-مۇباراك يسلام مادەنيەتى ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ۇستازى ريددا ادداقيقي «ءابۋ حانيفا - ۇلى ىستەرگە شاقىرۋشى» جانە «قىزىلجار» ورتالىق مەشىتىنىڭ نايب يمامى رامازان قانجىگىتوۆ «ءتورت مازھابتىڭ نەگىزىن سالۋشىلار - ءدىن تىرەگى» اتتى تاقىرىپتا قوسىمشا باياندامالار جاسالدى.
جاقيا قاجى ابدوللاۇلى ءوز بايانداماسىندا مۇسىلمان قاۋىمىنىڭ جارتىسىنا جۋىعى ۇستاناتىن حانافي مازھابى جايلى بايانداپ:

وبلىس ورتالىعىنداعى «دوستىق ۇيىندە» «ۇلىق يمام اعزام ءابۋ حانيفا مازھابى جانە ءداستۇرلى ءدىن» اتتى عىلىمي-تاجىريبەلىك كونفەرەنتسيا ءوتتى.
كونفەرەنتسياعا وبلىستىق، قالالىق جانە اۋداندىق اكىم-شىلىكتىڭ، وبلىستىق ادىلەت جانە  ىشكى ىستەر دەپارتامەنتتەرىنىڭ جاۋاپتى ادامدارى، قوعامدىق ۇيىم وكىلدەرى، كىشى اسسامبلەيا مادەني ورتالىقتارىنىڭ باسشىلارى، زيالى قاۋىم وكىلدەرى، قاجىلار  مەن اۋدان يمامدارى، اۋىل مولدالارى جانە ماناش قوزىباەۆ اتىنداعى سولتۇستىك قازاقستان وبلىستىق مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ وقىتۋشىلارى قاتىستى.
كونفەرەنتسيانى قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقار-ماسىنىڭ وبلىستاعى وكىل يمامى جاقيا قاجى  ابدوللاۇلى كىرىسپە سوزبەن اشقاننان كەيىن قۇران وقىلدى جانە قۇتتىقتاۋ سوزدەر ايتىلدى.
كونفەرەنتسيادا وكىل يمام جاقيا قاجى ابدوللاۇلى «يمام اعزام ءابۋ حانيفا مازھابى - مازھابتاردىڭ ابزالى» اتتى تاقىرىپتا نەگىزگى باياندامانى نۇر-مۇباراك يسلام مادەنيەتى ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ۇستازى ريددا ادداقيقي «ءابۋ حانيفا - ۇلى ىستەرگە شاقىرۋشى» جانە «قىزىلجار» ورتالىق مەشىتىنىڭ نايب يمامى رامازان قانجىگىتوۆ «ءتورت مازھابتىڭ نەگىزىن سالۋشىلار - ءدىن تىرەگى» اتتى تاقىرىپتا قوسىمشا باياندامالار جاسالدى.
جاقيا قاجى ابدوللاۇلى ءوز بايانداماسىندا مۇسىلمان قاۋىمىنىڭ جارتىسىنا جۋىعى ۇستاناتىن حانافي مازھابى جايلى بايانداپ:
- الەم مۇسىلماندارىنىڭ 90 پايىزىن سۋننيتتەر، ال قالعان 10 پايىزىن شيتتەر قۇرايدى. سول سۋننا  جولىنداعى 4 مازھابتىڭ ىشىندەگى يمام اعزام مازھابىن جارتىسىنان كوبى (53 %)  ۇستانادى. ال حانافيلەردىڭ باسىم كوپشىلىگى يمام ءماتۋريدىڭ ءبىر جۇيەگە كەلتىرگەن سەنىم نەگىزدەرىن باسشىلىققا الادى. سونىمەن، ءاھلي سۇننەت فيقھتا حانافي مازھابىن سەنىمدى ءماتۋريديدىڭ يمان نەگىزدەرىن ورتا ازيا، تۇركيا، بالقان تۇبەگى، قىتاي، ءۇندىستان، پاكىستان جانە قازاقستان مۇسىلماندارى باسشىلىققا الادى. ال ءبىزدىڭ اتا-بابالارىمىز بۇل باعىتتا وزدەرىنىڭ دىنىنە، تۇرمىس-تىرشىلىگىنە جاقىن بولعاندىقتان ونى قابىلدادى.
بۇگىنگى تاڭدا قازاقستاندا حانافي مازھابىن دۇرىس ەمەس، ونى اداسۋشىلىق دەپ ساناپ، ءتىپتى، ونى «ءاھلي سۇننەت ۋال-جاماعات» قاتارىنا جاتپايدى دەپ ساناپ، جاڭساق پىكىر ايتاتىن توپتار بار. ولار - بۇيرەكتەن سيراق شىعارىپ جۇرگەن بولىنۋشىلەر. بۇگىندە قوعامىمىزدىڭ تىنىشتىعىن بۇ-زىپ، وتباسى بەرەكەسىن كەتىرۋدى ويلايتىن توپتار قازاقستاندى رۋحاني ازعىنداتۋدى ماقسات ەتەدى، ءسويتىپ ەلدىڭ بەرەكەسىن كەتىرۋ ارقىلى، وتباسىندا الاۋىزدىق تۋعىزۋدى كوزدەيدى، ياعني دىنارالىق قاقتىعىستاردىڭ بولۋىن ماقسات ەتەدى.
ال حانافي مازھابى وندايلارعا جول بەرمەۋدى كوزدەيدى. ءابۋ حاني-فا ۇنەمى ۇلى ىستەرگە شاقىرىپ وتىرعان. بۇل ۇلى ىستەردىڭ نەگىزى يسلام دىنىنەن باستاۋ الادى. ءابۋ حانيفا يسلامدى كەڭ تۇردە ءتۇسىنىپ، ونى حالىققا جەتكىزە بىلگەن،- دەدى.
ريددا ادداقيقي ءوز باياندا-ماسىندا بىلاي دەدى:
- دۇنيەجۇزىنىڭ مۇسىلماندارى قانداي مازھاب بولاتىن بولسا، سول جولعا بەرىك جانە ونىڭ تارتىبىمەن ءجۇرۋدى ۇندەپ ءجۇر. ەگەر ورتا ازيا ءابۋ حانيفانىڭ مازھابىن جىلدار بويى بەرىك ۇستانعان ايماق بولسا، سول جولدان ايرىلماۋدى كەز كەلگەن عالىم ۇندەيدى،- دەدى.
جارىسسوزگە شىققان يمامدار ءوز ويلارىن ورتاعا سالىپ، يمام اعزام ءابۋ حانيفانى ءار قىرىنان كورسەتۋگە ات سالىستى. سول سياقتى وسى جولداردىڭ اۆتورى ءوزى جازعان «وبلىستاعى يسلام ءدىنىنىڭ دامۋ تاريحى» اتتى كىتابى بويىنشا، مۇراعات ماتەريالدارى نەگىزىندە جازىلعان ءدىنىمىزدىڭ وبلىستاعى   دامۋىنا قىسقاشا شولۋ جاسادى.
كونفەرەنتسيادا سويلەگەندەر:
- ءابۋ حانيفا جاڭادان ءبىر ءدىن اكەلگەن جوق.ول تەك  اللادان تۇسىرىلگەن قۇراندى لايىقتى تۇردە ادامداردىڭ ساناسىنا جەتەتىندەي ەتىپ ءتۇسىندىردى،- دەدى.
سويلەۋشىلەردىڭ سوزىنەن يمام اعزام ءابۋ حانيفا ءوزىنىڭ ءار قىرىنان كوپشىلىككە كورىندى.
عىلىمي كونفەرەنتسيا سوڭىندا قمدب-نىڭ وبلىستاعى وكىل يمامى جاقيا قاجى ابدوللاۇلى اۋىلداردا ءدىني قۇندىلىقتاردى ساقتاۋدا بەلسەندىلىك تانىتىپ جۇرگەن 18 ادامدى «قۇرمەت گراموتاسىمەن» جانە «العىس حاتپەن» ماراپاتتادى.
ارتىنشا ەكى كۇن اۋىل مولدالارىمەن سەمينار وتكىزىلىپ، تەوريالىق جانە پراكتيكالىق ساباقتار بەرىلدى، تاربيەلىك ءمانى بار بەينەفيلمدەر كورسەتىلدى.
اۋىل مولدالارىنىڭ ۇسىنىس تىلەكتەرىن ەسكەرىپ، ولارعا ارنايى ادىسكەرلىك كومەكشى قۇرالدار جيىنتىعى جاسالىپ، تاراتىلدى. ول كومەكشى قۇرالداردا: سابيگە ات قويۋ، نەكە قيۋ، جانازا ءپاتۋاسى (جاڭاسى), ناماز وقۋ ۇلگىسى، حالال مەن حارام جايىندا، ۇلكەن كۇنالار جايىندا ء(پاتۋا), ءابۋ حانيفانىڭ بالاسىنا ايتقان وسيەتتەرى، جۇما جانە ايت نامازدارىن وتكىزۋ (ەكى تىلدەگى حۇتپاسىمەن), ءساھۋ ساجدەسى، ءناپىل نامازدار جانە اۋىل مولدالارىنىڭ ءوز بەتىمەن ءبىلىم كوتەرۋ جوسپارىنىڭ ۇلگىسى، جات اعىمدار ءتىزىمى ت.ب. ماتەريالدار بار.
سەميناردا وبلىستىق ىشكى ىستەر دەپارتامەنتىنىڭ ەكسترەميزم جانە لاڭكەستىكپەن كۇرەس ءبولىمىنىڭ باستىعى، پوليتسيا پولكوۆنيگى ۋاليەۆ مىرزا جات اعىمدارمەن قالاي جۇمىس جۇرگىزۋ كەرەكتىگى جايىندا ايتتى.
اۋدان يمامدارى مەن اۋىل مولدالارى وبلىستىق تاريحي ءول-كەتانۋ مۇراجايى مەن ابىلاي حان كەسەنەسىن تەگىن ارالاپ، تانىستى.
سەميناردىڭ سوڭعى كۇنى اۋدان يمامدارى مەن اۋىل مولدالارى ساياسي قۋعىن-سۇرگىنگە ۇشىراعاندارعا ارنالىپ قويىلعان ەسكەرتكىشتە، ماعجان جۇماباەۆ ەسكەرتكىشىندە جانە ماعجاننىڭ اكەسى بەكەن جۇماباەۆتىڭ زيراتىندا بولىپ، قۇران وقىدى.
سول كۇنى يمامداردىڭ دا جي-نالىسى بولىپ، مۇنداي شارانى اۋدانداردا دا وتكىزۋ تۋرالى ءبىر اۋىزدان كەلىستى.
كونفەرەنتسيا سوڭىندا جينال-عاندارعا اس بەرىلىپ، 1930-1937 جىلدارى ساياسي قۋعىن-سۇرگىنگە ۇشىراپ، اتىلىپ كەتكەن 23 مولدا، يمامدارعا جانە سوتتالعان 12 ءدىن قىزمەتكەرلەرىنىڭ رۋحتارىنا ارنالىپ قۇران وقىلدى.

بايكەن قاجى كادىربايۇلى، قمدب-نىڭ سقو بويىنشا وكىلدىگىنىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى
www.muftyat.kz