نەگىزى، ونتولوگيالىق تۇرعىدا سۇراق دۇرىس قويىلماعان... ادام دىنگە سەنبەيدى.

ادام تەك اسا قۇدىرەتتى ءبىر جاراتۋشىنى بار ەكەنىن مويىندايدى: سەنسە - سوعان سەنەدى، سيىنسا - سوعان سيىنادى....

ۇلى جاراتۋشىنىڭ بار ەكەنىن ءار حالىقتار ارقالاي تۇسىندىرەتىندىكتەن - ول حالىقتىڭ ول تۇسىنىگى ءدىن دەپ اتالادى.

سول سەبەپتى، ءار حالىقتاردا ءارتۇرلى دىندەر پايدا بولىپ، ولار تەك ءوز جولىمەن، "قۇداي بولمىسىن" ءوز مادەني دامۋ دەڭگەيىمەن، ادەت-عۇرىپ، سالت-داستۇرىمەن بايلانىستى تۇسىندىرەدى.

ارابتار ونى اللادان تاپتى، كونە تۇركىلەر وعان دەيىن كوپ عاسىر بۇرىن ءتاڭىرىن تاپقان...

سول سياقتى بارلىق وزگە حالىقتار ء"وز قۇدايلارىن" جاساپ شىقتى...

.....ارابتىڭ "قۇدايى" بۇگىندە قازاقتىڭ دا قۇدايىنا اينالدى...

بىراق، ولاردىڭ "دۇنيە جاراتىلىسى مەن بولمىسىن" ءتۇسىندىرۋى قازاقتىڭ "قۇلدىق" دەگەندى قالامايتىن ءداستۇرى مەن ساناسىنا، قازاق حالقىنىڭ نومادتىق ەركىن (ازات) بولمىسىنا ساي كەلمەي - بۇگىندە قازاق وسى ماسەلەدە ءارى-ءسارى كۇي كەشۋدە...

قازاق جانى ءاربىر باسقان قادامىن "اڭدىپ وتىراتىن", ىشكەن ءبىر تامشى سۋىنا دەيىن "ولشەپ بەرەتىن" ول قۇدايدىڭ "مىنەزىن" قابىلداي الماي، ونى "تۇركىلىك قالىپقا كەلتىرىپ الامىز" دەپ اۋرەگە تۇسۋدە...

الايدا، ونىڭ ورىنا ول ءدىن "قازاقتىڭ ءوزىن باسقا قالىپقا بۇرۋدى" كۇشەيتىپ بارادى... - ء"تاڭىردىڭ ءبىر اتى اللا" دەپ ەمەس، "اللانىڭ ءبىر اتى ءتاڭىر"" دەپ.

.....ءيا، حالىق ءوزىنىڭ بۇرىنعى تابيعي تۇردە ءوز داستۇرىمەن بىتە قايناسىپ تانىلعان ءتاڭىرىن ۇمىتقان سوڭ سولاي بولادى دا!

ءابدىراشيت باكىردىڭ جازباسى

Abai.kz