«تازيكتەن تۋعان وي̆». جەڭىل ونەركاسىپكە جاي قاراۋعا بولمايدى
بىرنەشە كۇننەن بەرى پرەزيدەنت ق.توقاەۆتىڭ سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنا ساپارلاي بارىپ، پەتروپاۆلداعى مەتال پلاستيك وندىرەتىن ءوندىرىس ورنى وندىرگەن تازيكتى كورىپ تۇرعان سۋرەتىن الەۋمەتتىك جەلىدەگى جازعىشتار سان-ساققا جۇگىرتىپ، جىردان قىزىق قىپ كەلەمەجدەپ، جەردەن جەتى قويان تاپقانداي جەلىنى جەلدەي ەستىردى.
سوندا بۇل جازعىشتاردىڭ ماقساتى نە؟ تۇسىنسەم بۇيىرماسىن!
ەگەر، سول جازعىشتار ونەركاسىپتەن تيتتەي حابارى بولعاندا، وسىنداي اقىماقتىققا بارماس ەدى. بىلسەڭىز، ونەركاسىپ مەملەكەتتى وركەندەتىپ، قۇدىرەتتى ەل قىلاتىن بىردەن ءبىر فاكتور. مەيلى، ول اۋىر ونەركاسىپ بولسىن، مەيلى جەڭىل ونەركاسىپ بولسىن، ۇلتتىق ەكونوميكانىڭ جان تامىرى. پرەزيدەنتتىڭ كورىپ تۇرعانى – كۇندەلىكتى نارەستەلەردى شومىلدىراتىن تازيك. بۇل – ونەركاسىپ ونىمدەرىنىڭ ىشىندە جەڭىل ونەركاسىپ ءونىمى بولىپ ەسەپتەلەدى.
ق. توقاەۆ نەگە اتىنىڭ باسىن ارناۋلى جەڭىل ونەركاسىپ وندىرۋشىگە بۇرىپ تۇر؟
بۇل سۇراققا جاۋاپ بەرۋ ءۇشىن، الدىمەن سىزدەرگە جەڭىل ونەركاسىپتىڭ بىرنەشە ماڭىزدى تۇستارىن ايتا كەتەيىن.
ءبىرىنشى، جەڭىل ونەركاسىپ ونىمدەرى - ادامداردىڭ كۇندەلىكتى نەگىزگى تۇرمىستىق تۇتىنۋ بۇيىمدارى بولىپ تابىلادى. ول ازاماتتاردىڭ ماتەريالدىق جانە مادەني-رۋحاني ءومىرىن جاقسارۋعا تىكەلەي ىقپال ەتەدى.
ەكىنشى، جەڭىل ونەركاسىپ – اۋىل شارۋاشىلىعىن، اۋىر ونەركاسىپتى جانە شارۋاشىلىقتىڭ باسقا دا سالالارىن وندىرىستىك جابدىقتارمەن جانە قوسالقى ونىمدەرمەن قامدايدى. سونداي-اق، وسى سالالاردىڭ تۇراقتى دامۋىنا قىزمەت ەتەدى.
ءۇشىنشى، جەڭىل ونەركاسىپ – ەكسپورتتى ارتتىرۋدىڭ جانە سول ارقىلى شەتەل ۆاليۋتاسىن تابۋدىڭ ماڭىزدى اسپەكتىسى بولىپ تابىلادى.
ءتورتىنشى، جەڭىل ونەركاسىپتى اشۋعا كوپ قارجى كەتپەيدى. قۇرىلىس كەزەڭى قىسقا، وعان سالىنعان قارجىنىڭ قايتارىلىمى تەز بولادى. سونىمەن بىرگە، ول بيۋدجەتتىك كىرىستىڭ ماڭىزدى كوزدەرىنىڭ ءبىرى بولىپ ەسەپتەلەدى.
بەسىنشى، جەڭىل ونەركاسىپتىڭ كوپ سالاسى – ەڭبەك كۇشتەرىن كوپ قاجەت ەتەتىن ونەركاسىپكە جاتادى. بۇل حالىقتى جۇمىسپەن قامتىلۋعا اسا ءتيىمدى.
سونداي-اق، مەملەكەتتىڭ ناعىز ونەركاسىپتى ەلگە اينالۋىندا كەم بولسا بولمايتىن سالا.
سوندىقتان پرەزيدەنت ق.توقاەۆتىڭ جەڭىل ونەركاسىپ سالاسىنا ءمان بەرىپ، ءوندىرۋشىنىڭ جۇمىسىمەن تانىسىپ، وعان دەم بەرۋى ايتا قالسىن كورەگەندىك.
بۇكىل الەمدە ەكىنشى ەكونوميكالىق تۇلعا بولىپ، الەمدى تىكسىندىرىپ وتىرعان قىتاي ەلى دە رەفورمانىڭ العاشقى كەزەڭىن وسىنداي ۇساق-تۇيەك جەڭىل ونەركاسىپ تاۋارلارىمەن باستاپ، ارى قاراي الەمدى جاۋلاعان جوق پا؟! ال، قىتاي ەكونوميكالىق رەفورماسىنىڭ وسى سالاداعى قىرىق جىلدىق ناتيجەسى قازىرگى كۇندە ازۋى التى قارىس كارى يمپەريالاردىڭ وزىنە ەكونوميكالىق ەكسپانسياسىن جۇرگىزىپ وتىر. كەزىندە مۇزداي قارۋلانعان كەڭەس وداعىندا وسىنداي «ۇساق-تۇيەك» شىعاراتىن ونەركاسىپ جەلىسى بولماعاننان كەيىن، اقش سانكتسيا سالعاندا، دۇكەندەردىڭ سورەسى قاڭىراپ بوس قالىپ، ەكونوميكالىق داعدارىستان كوز اشا الماي، سوڭىندا قۇلاپ تىندى.
«اقشا تيىننان، جىلقى قۇلىننان قۇرالادى». مەن پرەزيدەنت ق.توقاەۆتىڭ بۇل كورىنىسىن «ەلىمىزدىڭ دۇرىس جولعا اياق باسۋى» دەپ باعالايمىن. ول الدىمەن قاراپايىم حالىقتىڭ تىرشىلىك جولىن قاراستىرىپ وتىر. سوندىقتان، قوس قولمەن ەڭبەكتەنىپ، ءونىم شىعارىپ جاتقاندارعا شابىت بەرۋ ءۇشىن ءوندىرىس ورنىنا باردى. بۇل – بىلە-بىلسەڭىز، ءوز پوتەنتسيالىمىزدى دۇرىس تانۋ.
«قازاقستاندا ەشتەمە وندىرىلمەيدى» دەپ ۇلار شۋ بولىپ جاتاتىندار از ەمەس. كورمەس تۇيەنى دە كورمەس! قۇدايعا شۇكىر، ءبىراز نارسەلەر ءوندىرىلىپ جاتىر. ەگەر، شىنىمەن پاتريوت بولساڭىز، سول قازاقستاندا ءوندىرىلىپ جاتقان تاۋاردى ساتىپ الىڭىز! وعان قولداۋ كورسەتىڭىز! پرەزيدەنت ق.توقاەۆتىڭ جانە دە وسىنداي وندىرۋشىلەرگە بارىپ، قولداۋ كورسەتىپ شابىت بەرۋىنە مۇرىندىق بولىڭىز!
ءونىم شىعارۋدىڭ مەيلى كىشكەنەسى بولسىن، مەيلى ۇلكەنى بولسىن، ونىڭ ءپرينتسيپى بىردەي. بارلىعى دا ءبىردى بىرگە جالعاعان قاجىرلى ەڭبەكتەن كەلەدى. نارىقتىق زاماندا ءونىمدى مەملەكەت وندىرمەيدى. ءسىز بەن ءبىز سياقتى كاسىپكەرلەر شىعارادى. ناعىز ءبىلىمدى، بىلگىش، وتانسۇيگىش بولساڭىز، بەكەر قاراپ جاتپاي، ساۋدا ىستەڭىز! ءونىم ءوندىرىڭىز! مەملەكەتتى قۇرعاق ءسوز قۇتقارمايدى، قاجىرلى ەڭبەك قۇتقارادى. ءبىزدىڭ ەلدى ماڭگى بودان بولىپ كورمەگەن، بۇكىل جارتى الەمگە بيلىك جۇرگىزگەن يمپەريا – تۇركيامەن سالىستىرۋعا كەلمەيدى. ولار تاريحتا ءبىز باسقان جولدى الدە قاشان باسىپ وتكەن. ءبىز ەندى عانا سولار ءجۇرىپ وتكەن سۇردەكپەن ءبىر جىعىلىپ، ءبىر تۇرىپ زورعا كەلە جاتىرمىز. وتىز جىلدا وردا بۇزىپ، ەر بولاتىن جىگىت بولادى دا، قىرىعىندا قىردان اسا الماعان ەز دە بولادى. ءبىز سول وتىزعا ەندى كەلىپ جاتقان ەلمىز. الداعى ون جىل قازاق ەلى ءۇشىن اسا ماڭىزدى ۋاقىت.
ەڭ الدىمەن سانانى جاڭعىرتايىق.
سول ءۇشىن، «باس-باسىنا بي بولعان وڭكەي قيقىم» بولماي، مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت كەمەلۇلىنىڭ قىزمەتىن قولداپ، ءبىر جاعادان باس، ءبىر جەڭنەن قول شىعارىپ، باي-قۋاتتى ەل بولۋعا تىرىسايىق!
ەربوسىن نۇرمۇحانۇلى
Abai.kz
