1994 جىل. 31-جەلتوقسان. گروزنىي قالاسى. رەسەي اسكەرى شەشەنستان استاناسىنا كىرىپ، ءبىر اي بۇرىن تۋىنداعان اسكەري كونفليكتi تۇبەگەيلى شەشپەك بولدى.

1994 جىلى 11 جەلتوقساندا «ءبىرىنشى شەشەن سوعىسى» باستالدى. ورىس اسكەرى شەشەنستانعا باسىپ كىردى. الايدا كيلىككەنگە يچكەريا يلىكپەدى.

«جاڭا جىلدىق شابۋىل» كەزىندە رەسەي اسكەرى ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستان كەيىنگى ەڭ ۇلكەن شىعىنعا ۇشىرادى. كەي دەرەكتەرگە سۇيەنەتىن بولساق، 1 قاڭتار رف قورعانىس ءمينيسترى پاۆەل گراچەۆتىڭ تۋعان كۇنى بولاتىن. سوندىقتان قولباسشىنىڭ تۋعان كۇنىنە گروزنىيدى سىيعا تارتۋعا بەيرەسمي بۇيرىق بەرىلگەن. گراچەۆتىڭ ءوزى بولسا «كىمدە-كىم پرەزيدەنت سارايىنا تۋدى ءبىرىنشى تىكسە، سول رەسەي باتىرى» اتاعىن الادى دەپ ۋادە بەردى. قالاعا باسىپ كىرەتىن 4 قولباسشىنىڭ بارلىعىنا 4 تۋ بەرىلدى. گراچەۆ جۋرناليستەرگە «گروزنىي جانە شەشەن ماسەلەسى تۇنگى 12-گە دەيىن تولىق شەشىلەدى» دەپ سۇحبات بەردى. الايدا گراچەۆكە سىيلىققا گروزنىي ەمەس، تابىتتار كەلىپ جاتتى.

باسىندا شابۋىل ءساتتى وتكەندەي كورىندى. تاڭ اتىسىمەن 31-جەلتوقساندا گروزنىيعا 15 مىڭ مۇزداي قارۋلانعان ورىس اسكەرى كىردى. ولار كىشىگىرىم قارسىلىقتاردى جويا وتىرىپ، قالا ورتالىعىنا جەتتى. «قالانى الدىق» دەگەن حابارلاما باسشىلىققا جەتىپ جاتقان بولاتىن. الايدا بۇل قالانى قورعاۋ تاپسىرىلعان اسلان ماسحادوۆ قۇرعان تاكتيكا ەدى.

كۇن ۇياسىنا كىردى. سول ساتتە رەسەي ساربازدارى ءۇشىن ناعىز توزاق باستالدى. قاراڭعىلىقپەن بىرگە قارا تۇنەك قوسا كەلدى. گروزنىيداعى ءار ءۇيدىڭ تەرەزەسىنەن، ءار كوشەنىڭ قيىلىسىنان، ءار اعاشتىڭ تۇبىنەن وق قارشا بورادى. گراناتومەتتەر تانكتەردى ورتەپ جاتتى. اتىس اراسىندا «جاڭا جىلىڭمەن رەسەي» دەگەن داۋىستار ەستىلىپ تۇردى. بۇل راسىمەن يچكەريانىڭ رەسەيگە «جاڭا جىلدىق سىيلىعى» بولاتىن. تۇنگى 12-دە سوعىستىڭ بىتكەنىن جاريالاماق بولعان گراچەۆ، «كومەك جىبەرىڭدەر» دەگەن حابارلامانى مينۋت سايىن الىپ وتىردى.

ءبىر كۇننىڭ ىشىندە رەسەي اسكەرى 26 ت-72 تانكىسىنىڭ 20-سىن، 120 بمپ-نىڭ 102-ءسىن، 6 زپرك «تۋنگۋسكا» زەنيتتىك قوندىرعىسىن تولىقتاي جوعالتتى. ادامي شىعىن 1000-نان استى. وسىلايشا 12-دە اياقتالۋعا ءتيىس سوعىس، 2 جىلعا سوزىلىپ كەتتى...

اسحات قاسەنعالي

Abai.kz