تۇمانباي مولداعاليەۆ. جىگىتتەر، قازاقستانعا قايتپايسىڭدار ما؟
بۇگىن - ايگىلى اقىن، مارقۇم تۇمانباي مولداعاليەۆتىڭ تۋعان كۇنى. ءدال وسى كۇنى تۇما جىردىڭ تۋىن قولىنان تۇسىرمەي ۇستاعان عاجاپ شايىر دۇنيەگە ىڭگالاپ كەلىپ جاتىپتى. تۇماعامىزدى جۇرت «ليريك اقىن»، «ماحاببات جىرشىسى» دەسەدى. الايدا، اقىننىڭ سەزىمتال جۇرەگى ۇلت ماسەلەسىندە، الىستاعى باۋىرلاردى اڭساپ، ۋايىمداعان ساتتەردە، قازاقتىڭ ۇلى تۇتاستىعىن قامىعا ويلاعاندا ءۇنسىز قالا الماپتى. تومەندەگى ولەڭ جولدارىنان سونى بەك اڭعاراسىزدار.
«اباي-اقپارات»
امەريكاندىق قازاقتىڭ جىرلارى
ء(بىرىنشى جىر)
قازاقستانداعى ساعىنامىن مەن ءبىر جەردى،
سول جەردە وتكەن جۇلدىزدى، جىلى تۇندەردى.
قۇلا تاي ءمىنىپ، قۇلدىراي شاپقان بالالىق،
باقىتتى كەزىن، جاقۇتتى كەزىن كىم كوردى.
قازاقستانداعى ساعىنامىن مەن ءبىر ءۇيدى،
ەسكە السام ونى جۇرەگىم جايلاپ جىليدى.
سول ۇيدە ماعان اناشىم بايقۇس ءتىل قاتىپ،
دالادان كەلسەم، قۇشاعىن جايىپ جىميدى.
سول ۇيدە ماعان اكەم دە كەلىپ قاسىما،
الداعى كۇنگە اقىلىن ايتقان اسىعا.
سول ۇيدەن كەتتىم قاندى سوعىسقا اتتانىپ،
قوشتاسىپ ءۇنسىز سۇيىكتى قارىنداسىما.
مەن كەتە باردىم، جولىما قاراپ ول قالدى،
ۇزاتقان ۇيدەن ۇمىتام قايتىپ جولدى الگى.
ۇمىتام قايتىپ انام مەن قامقور اكەمدى،
بۇگىن - ايگىلى اقىن، مارقۇم تۇمانباي مولداعاليەۆتىڭ تۋعان كۇنى. ءدال وسى كۇنى تۇما جىردىڭ تۋىن قولىنان تۇسىرمەي ۇستاعان عاجاپ شايىر دۇنيەگە ىڭگالاپ كەلىپ جاتىپتى. تۇماعامىزدى جۇرت «ليريك اقىن»، «ماحاببات جىرشىسى» دەسەدى. الايدا، اقىننىڭ سەزىمتال جۇرەگى ۇلت ماسەلەسىندە، الىستاعى باۋىرلاردى اڭساپ، ۋايىمداعان ساتتەردە، قازاقتىڭ ۇلى تۇتاستىعىن قامىعا ويلاعاندا ءۇنسىز قالا الماپتى. تومەندەگى ولەڭ جولدارىنان سونى بەك اڭعاراسىزدار.
«اباي-اقپارات»
امەريكاندىق قازاقتىڭ جىرلارى
ء(بىرىنشى جىر)
قازاقستانداعى ساعىنامىن مەن ءبىر جەردى،
سول جەردە وتكەن جۇلدىزدى، جىلى تۇندەردى.
قۇلا تاي ءمىنىپ، قۇلدىراي شاپقان بالالىق،
باقىتتى كەزىن، جاقۇتتى كەزىن كىم كوردى.
قازاقستانداعى ساعىنامىن مەن ءبىر ءۇيدى،
ەسكە السام ونى جۇرەگىم جايلاپ جىليدى.
سول ۇيدە ماعان اناشىم بايقۇس ءتىل قاتىپ،
دالادان كەلسەم، قۇشاعىن جايىپ جىميدى.
سول ۇيدە ماعان اكەم دە كەلىپ قاسىما،
الداعى كۇنگە اقىلىن ايتقان اسىعا.
سول ۇيدەن كەتتىم قاندى سوعىسقا اتتانىپ،
قوشتاسىپ ءۇنسىز سۇيىكتى قارىنداسىما.
مەن كەتە باردىم، جولىما قاراپ ول قالدى،
ۇزاتقان ۇيدەن ۇمىتام قايتىپ جولدى الگى.
ۇمىتام قايتىپ انام مەن قامقور اكەمدى،
ۇمىتام قايتىپ باتاگوي اسقاق شالداردى.
قازاقستانداعى ساعىنامىن ۇزاق ءبىر باقتى،
جار ءسوزىن ەستىپ،
جانىما مەنىڭ قىمباتتى
شاپاعات ماعان سول جەردە جاۋدى كوگىمنەن،
ماحاببات العاش ۇيالىپ ماعان ءتىل قاتتى.
قازاقستانداعى ساعىنامىن مەن ءبىر سۋدى،
بىلمەۋشى ەم وندا رەنجۋ مەنەن ۇرسۋدى.
ءومىرىم العا جىلجىعان سايىن اقىرىن،
سول سۋدى ويلاپ، ىشىمنەن ءۇنسىز كۇرسىندىم.
قازاقستانداعى كەتپەيدى ەستەن ءبىر تۇمان،
كەتپەيدى جانە كوندىرگەن ءبىر قىز ىرقىنا.
قايتادان كەرى قايتام دەپ ويلامايمىن مەن،
ءبىر جەتسەم امان، ءوزىمنىڭ تۋعان جۇرتىما.
ەكىنشى جىر
جول ءتۇسىپ دۇنيەنى ارالادىم،
ۇيرەندىم جۇرگىنشىنىڭ بار امالىن.
تەك قانا تۋعان جەرگە بارا المادىم،
ساعىندىم اناشىمنىڭ ورامالىن.
ساعىنىپ اناشىما جەتە المادىم،
قايتەيىن، نار تاۋەكەل ەتە المادىم.
الدىمدا اجال دەگەن ۇكىم تۇردى،
اينالىپ سول ۇكىمنەن وتە المادىم.
دۇنيەدەن ارمان بار ما كۇلىپ وتسەڭ،
تۋعان جەر، كوپ شاقىرعان قۇدىرەت سەن.
كەپ ءجۇردىم تۇركىستاننىڭ ماڭايىنا،
دەپ ءجۇردىم اناشىما ءتىرى جەتسەم.
شاي ءىشتىم ريمنەن دە، توكيودان،
ءدام تاتتىم نەلەر شىڭنان، نە قيادان.
ەكىنشى انام بولدى المانيا،
باق ىزدەپ ۇزاق ءجۇردىم باقي ودان.
سونان سوڭ شتات كەلدىم، نان ىزدەدىم،
وندا مەن جورتقان ءبورى ءتارىزدى ەدىم.
«جان انا، جامانىڭدى كەشىرە گور،
موينىما اپپاق ءسۇتىڭ قارىز» - دەدىم.
سونىمەن جەتە المادىم مەن ەلىمە،
ءوزىمنىڭ ءوزىم جاندىم ولەڭىمە.
ول ماعان اجالدان دا قورىقپاستان،
سەندىم مەن ىزدەپ، تاۋىپ كەلەرىنە.
جىل كۇتتىم كەزدەسۋدى، اي كۇتتىم مەن،
قالمايدى باقىت كىمنەن، بايلىق كىمنەن.
ساتقىننىڭ اناسى دەپ حالىق ونىڭ،
بەتىنە تۇكىرەر دەپ قايمىقتىم مەن.
جەتپەسە ماقساتىنا تىنىعار كىم،
مويىنداي بەرە مە وسى ءمىنىن ءار كىم.
سوندىقتان تىرلىگىمنەن حابار بەرمەي،
مۇحيتتىڭ ار جاعىندا ءجۇرىپ الدىم.
انامدى كۇندىز كوردىم، تۇندە كوردىم،
بالالىق بار كۇندەرمەن بىرگە كوردىم.
توڭسام دا قازاق اتىن جوعالتقام جوق،
بولسام دا ازاماتى ىرگەلى ەلدىڭ.
انامدى تاڭدا كوردىم، كەشتە كوردىم،
كوردىم مەن اق ۇيىنەن كوشپەلى ەلدىڭ.
وزىڭە بارا الماعان باقىتسىزبىن،
اناشىم، كەشىر مەنى، كەش، بوگەلدىم.
قولىما جانتالاستا نە ءىلىندى،
ايتەۋىر كەڭگە سالدىم پەيىلىمدى.
كەش انا، كەشىر انا، جامانىڭدى،
ەرتىپ كەپ كورسەتەرمىن كەلىنىڭدى.
قويدى عوي جاقىنداتپاي ءبىر بالەكەت،
جەتسەم دەپ جاسامادىم نە حارەكەت.
نەمەرە قىزدارىڭ مەن ۇلدارىڭدى،
الدىڭا قۋانتپادىم ەرتىپ اكەپ.
كەش، انا، استان-كەستەڭ دۇنيەدە،
جەتپەدىم مەن وزىڭە - شىن يەمە.
انامنىڭ جانىن نۇرلى ەتە گور دەپ،
باعىشتاپ دۇعا وقيمىن اۋليەگە.
باتقان سوڭ تىرشىلىكتە ءبىر كىناعا،
ارىلا المايدى ەكەن شىركىن ادام.
باتىردىڭ اناسى دەپ سەنى حالىق.
قولپاشتاپ جۇرگەن شىعار،مۇمكىن و دا.
ۇيرەندىم نە تۇرىنە تارتىپتەردىڭ،
الدىمنان ءبىر شىقپادى بار كۇتكەنىم.
مەن باتىر بولا المادىم، كەشىر، انا،
ودان دا تىرلىگىمدى ارتىق كوردىم.
ولمەدىم، قول كوتەرىپ ءتىرى قالدىم،
وكىنىش ەتكەندەيمىن مۇنى دا ءار كۇن.
وسى كۇن ەت ۇيرەندى بارلىعىنا،
دوسىمىن كوكىرەگىندە مۇڭى باردىڭ.
سەن ەندى جولعا قاراپ الاڭداما،
جاقسىلىق سيلامادى جامان بالا.
الدىڭدا سەنىڭ عانا كىنالىمىن،
قارىزدار بوپ بارامىن ساعان عانا.
ويلامان مەنى حالقىم قارسى الار دەپ،
كەلگەندە قارىنداسىم ءان سالار دەپ.
ولمەدىم، كىنام مەنىڭ وسى، اپا،
ولمەدىم سەنى ءتىرى كورسەم-اۋ دەپ.
نەسىنە تاپتىڭ، انام، تاپپاس ۇلدى،
ەل تىنىش، لاپىلداعان ءورت باسىلدى.
ءالى دە ءتىرى ءجۇرمىن، انام، انام،
يسەم دەپ اياعىڭا اق باسىمدى.
12.12.1990
ءۇشىنشى جىر
جاسقا جاس قوسقانىم با بار قىلعانىم،
ءسۇيىندىم، ساڭعىرلادىم، داڭعىرلادىم.
شاشتىم مەن وڭدى-سولدى اياماستان،
قازاقتىڭ قاسيەتتى العىر قانىن.
ىشكەنىم، جۇرتتان ەرەك كوپ جەگەنىم،
ونەتىم كەزدەرىمدە ونبەگەنىم.
مۇڭىمدى وياتادى ۇيىقتاپ جاتقان،
جىنىمدى كەلتىرەدى كەيدە مەنىڭ.
جاناتىن كەزدەرىمدە جانباعانىم،
ءتاتتىنى ىشكەن سايىن قانباعانىم.
سودان دا ءبىر وكىنبەي جۇرەتىنىم،
رەتتەپ الاتىنداي الدا ءبارىن.
ءجۇردىم مەن اسپانىم دەپ جات اسپانىن،
ويلاسام كىمدەرمەنەن وتاسپادىم.
ۋاقىتتى قىزىق قۋىپ وتكىزگەندە،
باقىتتى بولام دەدىم - شاتاسقانىم.
ساندالدىم، سانام بايقۇس ۇقتى نەنى،
كەلمەيدى، باقىت ۇزاق كۇتتىرەدى.
جىلاتىپ جان-جاعىڭدى كۇلۋ ءۇشىن،
كەۋدەڭدە سوعۋ كەرەك يت جۇرەگى.
وتتارى تىرشىلىكتىڭ ۇيىمدە ءوشىپ،
باعى دا كەتكەندەي-اۋ بيىل كوشىپ.
پوەزدان ورتا جولدا ءتۇسىپ قالعان،
وتىرمىن جولاۋشىنىڭ كۇيىن كەشىپ.
ءتورتىنشى جىر
ساعىنىشتىڭ تۇرمەسىنە قامالدىم،
سول تۇرمەدە جان بەرىسىپ، جان الدىم.
تەڭىزدەگى ءبىر جاڭقاداي ماڭگىگە،
تۋعان ەلدىڭ نازارىنان جوعالدىم.
ءوشىپ كەتكەن ءبىزدىڭ ءۇيدىڭ شامى دا،
كوشىپ كەتكەن كەمپىرى دە، شالى دا.
توسىپ كوپتەن جۇرەتۇعىن اناشىم،
جولعا قاراپ تۇرما بۇگىن تاعى دا.
نەسىنە، اپا، جامانىڭدى كۇتەسىڭ،
ول بولمايدى ەندى ساعان قۇت ەسىم.
ۇرشىعىڭدى يىرە بەر كۇن بويى،
قوي ءجۇنىن دە ادەمىلەپ تۇتەسىڭ.
ماعان ارناپ كورپە جاساپ نە سورىڭ،
بولىم-اۋ مەن جازىلمايتىن كەسەلىڭ.
بولدىم-اۋ مەن بىتپەيتۇعىن ساعىنىش،
شاتاستىردىڭ جىلداردىڭ دا ەسەبىن.
ماعان ارناپ توقىمقاقتى جاساما،
الدانبايدى، الدان كۇتكەن قوسابا.
ساعىنىشتىڭ تۇرمەسىنەن شىعا الماي،
شالعايدا وتكەن جالعىزىڭدى كەش، انا.
بەسىنشى جىر
مەنىڭ مىنەر كەزىم ەدى-اۋ ات تاڭداپ،
اياماستان قويدى-اۋ ءومىر قاقپانداپ.
ۇعار كەزدە ءبىر قارا كوز ءوزىمدى،
شىعار كەزدە الدىمىزدان باقتان باق،
باستالدى ءبىر سوعىس دەگەن سۇراپىل،
سۇرامادى ەشبىر جاننان بۇل اقىل.
قانسىراپ مەن جاتىر ەم عوي وكوپتا،
سونىڭ سوڭى قالاي بولدى... تۇرا تۇر.
ات باققىزدى نەمىس ماعان، ات باقتىم،
ەڭسەم ءتۇسىپ، ولۋگە دە شاق قاپپىن.
ايتاتۇعىن ەشكىم بولماي مۇڭىمدى،
قايتاتۇعىن جولدىڭ ءجونىن تاپپاپپىن.
ساتقىن دەگەن باسىپ تاعدىر تاڭباسىن،
بۇلت شالدى عوي مەن مەكەندەر تاۋ باسىن.
كوكەم جاۋدى تاس-تالقان قىپ ورالدى،
دەگەن ءسوزدى ايتا المادىڭ، قارىنداسىم.
قارىنداسىم، قارا كوزىم، تۋىسقانىم،
بيىگىڭدە قانات قاعىپ ۇشپادىم.
سەنىڭ باقىت تويىڭا كەپ، قۇشاقتاپ،
قولدارىڭدى قايتا-قايتا قىسپادىم.
ءان سالمادىم ءبىر تەبىرەنىپ سول تويدا،
اداسقان بۇل اعاڭدى ويلاپ قارتاي ما.
مەن اداستىم، ءبىزدىڭ شاعىن اۋىلعا،
اداستىرماي اپاراتىن جول قايدا؟
قايدا سول جول، كەتتى مە ءۇستىن ءشوپ باسىپ،
كەزدەسپەدىك، جارتى عاسىر كەتتى اسىپ.
جاس-كارىمەن سايران سالىپ كوكتەمدە،
دوستارىممەن جۇرمەدىم-اۋ قۇشاقتاسىپ.
ءومىر قايدا ماعانالى، مازمۇندى،
مەن قاسىڭدا وتكىزبەدىم از كۇندى.
اعام ءتىرى دەپ ويلايسىڭ سەنداعى،
بالام ءتىرى دەپ اناشىم كوز جۇمدى.
مەن ءتىرىمىن، ءتىرى جۇرگەن ولىكپىن،
جەلگە ءمىنىپ نەمەنەگە جەلىكتىم.
جەردەن، ەلدەن اۋلاق كەتىپ، اداسىپ،
جەر ورتاسى جەتپىسكە دە كەلىپپىن.
الاسۇرىپ جاپا شەككەن جانىم-اي،
مەنى كۇتكەن كانى كوكتەم، كانى ماي؟
ىزدەپ سەنى بارام قالقام جۋىردا،
جان كوكەڭدى قالىپ ءجۇر مە تانىماي.
ەلگە باستاپ مەنى بۇگىن مىرزا كۇن،
العا تارتتى تىرشىلىكتىڭ ءبىر زاڭىن.
باۋىرىما سەنى، قالقام، ءبىر قىسىپ،
ودان كەيىن كوز جۇمسام دا ىرزامىن.
بيىگىڭدە قانات جايىپ ۇشپادىم،
مەيلى، مەنىڭ تاعى الىستاي ءتۇس، باعىم.
قارىنداسىم، سەنى قىسسام باۋىرىما،
قايىرىمدى قالقىمدى دا قىسقانىم.
ايتپايىنشى ازابىمدى جولداعى،
وتىم ىشتە، وكىنىش تە مول ءبارى.
مەن بارعاندا كوكەشىم دەپ الدىمنان،
ءوزىڭ شىقساڭ، ءوزىڭ شىقساڭ بولعانى.
15-16 جەلتوقسان، 1990 جىل
***
جىگىتتەر، قازاقستانعا قايتپايسىڭدار ما،
بابالار رۋحىنا ءبىر جىلى ءسوز ايتپايسىڭدار ما؟
سەنەتىن بولىپ بارۋ ءۇشىن دە الداعى كەلەر جات عاسىرلارعا،
قارامايمىز با توپتاسىپ العا.
سەندەردى كۇتىپ تۋعان جەر جاتىر، ءبىلدىڭ بە، باتىر،
كەلە بەرۋگە بولادى قازاقستانعا بۇل كۇندە باتىل.
بابالار جورتقان جوتاعا شىعىپ دەمالىپ ءبىراز وتىرمايسىڭ با،
دالانى اڭساپ ءجۇرمىز دەيسىڭدەر، ءجۇرمىز دەيسىڭدەر، اپىرماي، شىن با؟
«كەلەم دەۋشىگە قۇشاق تا اشىق، قاباقتا اشىق» - دەيدى قازاعىڭ،
قازاعىڭ ايتقان وسى ءبىر سوزگە قۇلاق قوياسىڭ با، ماقۇلدايسىڭ با؟!
باق ىزدەپ، باۋىرىم، بارمادىڭ قايدا، ارمانىڭ قايدا ارداق تۇتىنعان،
قينامايدى ەندى الدان شىعىپ تا، جامانشىلىقتار زارلاپ قۇتىلعان.
قينامايدى ەندى قايدان كەلدىڭ دەپ، كوزدەرىن ەشكىم الارتپايدى دا،
بابالارعا ارناپ وقىساڭ مەيلى، وقي بەر، باۋىرىم، تاڭ اتپاي دۇعا.
بوساعا كۇتەدى ىلعي الىستا جۇرگەن ءوز پەرزەنتتەرىن،
تاسادا تۇرىپ سەندەرگە ەشكىم ەندى مىلتىق كەزەنىپ، وق اتپايدى دا.
باق ىزدەپ اۋرە بولماڭدار سەندەر، باق دەگەن بابا مەكەنى ەكەنىن،
بىلمەگەندەرگە، «بىلمەيسىڭدەر» - دەپ، قاتتىراق ايتىپ توتە كەتەمىن...
ءتىلىمدى ساقتاپ، ءدىنىمدى ساقتاپ، ءدىلىمدى ساقتاپ جۇرگەن قازاقتى،
باۋىرىم دەمەي، قاۋىمىم دەمەي، قالايشا ءبولىپ، بوتەن ەتەمىن.
قازاقستانعا قايتپايسىڭدار ما، قايسار ۇلدارى، اسان قايعىنىڭ،
الدىڭنان شىعىپ كۇتەم سەندەردى، كۇتەم سەندەردى قاشان، قاي كۇنى.
«قازاقپىن!»- دەگەن قاسيەتتى ۇنگە، قاسىرەتتى ۇنگە كىمدە-كىم بولسىن،
ارىستان ءۇمىت، الىستا ءجۇرىپ ۇنىمە مەنىڭ قوسا المايدى ءۇنىن!
قازاقستانعا قايتپايسىڭدار ما، ايتپايسىڭدار ما كورگەندەرىڭدى،
قۋانتپايسىڭ با، ۇناتپايسىڭ با ءوزىڭ كەلەر دەپ قۇشاعىن جايىپ كەلگەن ەلىڭدى.
سەندەر كەلسەڭدەر، ۇلان اسىر توي بولار باعىمىز اسىپ، ءداريامىز تاسىپ،
سول تويدا شابار جاراتىپ ءجۇرمىن قىسى-جازى باپتاپ كوك دونەنىمدى!!!
(«امەريكامەن بەتپە-بەت» تسيكلىنەن الىندى)
الىستان كەلگەن باۋىرلارىما
الماتىدا وتەتىن
دۇنيەجۇزى قازاقتارىنىڭ
قۇرىلتايشىلارىنا
مەنىڭ جەرىم مىنا جەر - سەنىڭ جەرىڭ،
جاراسىپ تۇر سول جەرگە كەلۋلەرىڭ.
وسى القاپتا سەنىڭ دە مالىڭ جاتىر،
جايقالىپ تۇر شابىلماي ەگىندەرىڭ.
مەنىڭ كولىم مىنا كول - سەنىڭ كولىڭ،
سەنىڭ ارقاڭ كوڭىلگە سەمىرگەنىم.
جوعالماسىن، اعايىن، جوعالماسىن،
جەتەم دەگەن سول كولگە سەنىمدەرىڭ.
مەنىڭ تاۋىم مىنا تاۋ - سەنىڭ تاۋىڭ،
اقباس شىڭىن التى اي جاز جۋعان جاۋىن.
جالعىز رەت كورسەڭ دە تىرلىگىڭدە،
مۇمكىن ەمەس سول تاۋدى ساعىنباۋىڭ.
تۋى دا ءبىر ىشەتىن سۋى باردىڭ،
اۋرەلەدى بۇل جەردەن قۋىپ ءار كىم.
مىنا ورمان مەنىكى، سەن دە سونىڭ،
اعاشىنان ۇيىڭە ۋىق العىن.
كوردىڭ ءبارىن، كوپ ءتۇستى جان دا ازاپقا،
تۇسكەن كەزى كوپ جانە ار مازاققا.
توعايداعى تولعاعىش قۇستار دا ورتاق،
دۇنيەنى جايلاعان بار قازاققا.
مىناۋ وزەن مەنىكى، ەل كۇنىگە
سۇيىنەدى ۇرپاقتىڭ ەرلىگىنە.
قيماي كەتكەن سول سۋدى اتالارىڭ،
بەتىن جۋىپ سوڭعى رەت مولدىرىنە.
مىناۋ تەڭىز مەنىكى - سەنىكى ول دا،
ەل ىرىسى ءدال بۇگىن بەكەم قولدا.
ءار بۇتاسى، اعاشى تۋعان جەردىڭ،
ىستىق تارتا بەرەدى ەكەن جولدا.
جەلبىرەدى كوگىمدە مىنە تۋىڭ،
تۇلپارىم دا دايىن تۇر مىنەتۇعىن.
مىناۋ ۇلكەن ماڭگىلىك قالالاردا،
ۇيلەرىڭ تۇر كوشىپ كەپ كىرەتۇعىن.
كەلشى، باۋىرىم، كەشىكپەي كىر قاتارعا،
مەڭىرەۋگە مەڭىرەۋ ءتىل قاتار ما.
مىنا تاۋدا سەنىڭ دە جىلقىلارىڭ،
جاتۋ كەرەك شۇرقىراپ كۇن باتاردا.
جازىم دا ەرەك، بيىلعى كۇزىم بولەك،
المام دا ەرەك مول بيىل، ءجۇزىم دە ەرەك.
مىنا كولدە سەنىڭ دە بالالارىڭ،
اسىر سالىپ تال تۇستە ءجۇزۋ كەرەك.
كەل، باۋىرىم، نەسىنە ءجۇرسىڭ جىراق،
ءىشىڭ دە ۇناپ تۇر ماعان، سىرتىڭ دا ۇناپ.
سەندەردىڭ دە ءبىر سالعان اندەرىڭە،
بار تاۋلارى قازاقتىڭ ءتۇرسىن قۇلاق.
جەڭدىك بىزدەر تىرشىلىك كۇرەسىندە،
ءانى ەسىڭدە ەلىڭنىڭ، جىرى ەسىڭدە.
قاي قيىرعا ۇشساڭ دا قازاق بولساڭ،
ابايىڭدى ەسكە الماي جۇرەسىڭ بە؟!
جاستاۋ بولساڭ جايقالىپ، جالىنداپ ال،
باقىت ءوزى كەپ سوندا قولىڭدى الار.
قازاق بولىپ تۋعانىڭ راس بولسا،
سارىارقاعا ساعىنىش قانىڭدا بار.
تۋعان ەلسىز ەشقاشان كوگەرمەيسىڭ،
كىم قاشانعى بۇعاۋعا كونەر دەيسىڭ.
قازاق بولىپ تۋعانىڭ راس بولسا،
الماتىعا ءبىر كەلمەي جانە ولمەيسىڭ.
مۇلگيسىڭ بە جىرىممەن ۇشىقتاسام،
قۋاتىم دەپ سىر سۋىن ءىشىپتى اسان.
قازاق بولىپ تۋدىم دەپ ايتا كورمە،
الاتاۋدىڭ باسىنا ءبىر شىقپاساڭ.
ويانادى كوڭىلدەن قايداعى ارمان،
باقىت جەلى ەسكەندەي جايلاپ الدان.
پرەزيدەنتىم بار مەنىڭ ەلى تۇگەل،
اق كيىزگە كوتەرىپ، سايلاپ العان.
تۋىم بيىك بۇگىندە، نۋىم دا اسەم،
ەستىلەر شاق كەتتى ءوتىپ ءۇنىم باسەڭ.
قازاقپىن دەپ ايپا سەن، جان باۋىرىم،
الماتىنىنى تىرلىكتە ءبىر كورمەسەڭ.
قاۋقىلداسىپ قالدىق-اۋ، ەسەندەسىپ،
تاڭنان تاعى تەربەتتى شەشەم بەسىك...
قارسى الۋعا دايىن تۇر باۋىرلارىڭ،
ءوز جەرىڭە ءبارىڭ دە كەلسەڭ كوشىپ...
1992 جىل
قۇرىلتايعا كەلگەن باۋىرلارعا
جولىڭنىڭ ءبارى باستاپ كەلدى ابايعا،
قۋانىپ كۇنمەن وينا، جەلمەن وينا.
باسىڭا ءبىر اۋىر ءىس تۇسە قالسا،
قامقورشى پرەزيدەنتىم بار دەپ ويلا.
اڭقيدى جۇپار ءيسى باقتان گۇلدىڭ،
وسىنداي جەرىم بار دەپ ماقتان، قۇربىم.
سالەم بەر الماتىعا الدىمەنەن،
سونان سوڭ اۋلىنا بار قارت جامبىلدىڭ.
بۇل قازاق قىسى-جازى ات باپتايدى،
بەرەدى وزعان اتقا ماقتاپ بايگى.
بارلىق جول ءوزىڭ جۇرەر، ءوزىڭ كورەر،
اياۋلى استاناعا كەپ توقتايدى.
سوققان جوق بوستاندىقتىڭ بەكەر جەلى،
قازاقتىڭ وسى كۇنى اتى ورلەدى.
استانام سۇلۋ ەسىل جاعاسىندا،
ءتورت-بەس جىل بولدى ەڭسەسىن كوتەرگەلى.
كۇشىن دە، اقىلىن دا ايامايدى،
ەرلەردىڭ ەڭبەگىن دە باعالايدى.
قالانعان ءار كىرپىشىن جاس قالانىڭ،
پرەزيدەنت باقىتىنداي ايالايدى.
قياعا اكەلەدى باستاپ اڭىز،
قاناتىن ەركىن جايدى جاس قالامىز.
مەن كورگەن اي استىندا سۇلۋ قالا،
وسىناۋ ءبىزدىڭ جاڭا استانامىز.
كەتپەيدى جاقسىلىقتىڭ كۇنى قاشىپ،
مەيمانعا نۇرى جولداس، گۇلى عاشىق.
اسىقپاي ءبىر كورىپ قايت الماتىنى،
اياڭداپ الاتاۋدىڭ شىڭىنا شىق.
بويىڭدى ايالايدى تەربەپ ءانىم،
جەلى كەپ ايمالايدى كەڭ دالانىڭ.
ءبىر كورسەڭ الماتىنى،
ەكىنشى رەت،
كورۋگە قۇمارتارىڭ ەلگە ءمالىم.
ءار ءساتىڭ، ءار ساعاتىڭ وزىڭە ارتىق،
تۇرادى سۇيىسپەندىك سەزىمى ارتىپ.
ۇشاقتان قارسى الادى قىزدار سەنى،
انىمەن، بيىمەنەن كوزدى تارتىپ.
قازاقتىڭ ءار اعاشى ءان سالادى،
ءجۇزىڭدى ايمالايدى تاڭ سامالى.
ۇشاقتان قارسى الادى قارا ەرتىسىم،
سۇلۋ سىر، اقجايىعىم قارسى الادى.
جاينايدى، قۇبىلادى دۇنيە شىركىن،
جەل ايداپ جونەلەدى قوڭىر بۇلتىن.
قالارسىڭ پرەزيدەنتتىڭ قولىن الىپ،
باسىڭدا باعىڭ بولسا، ول دا مۇمكىن.
قىزىقتار ۇمىتىلماس جولدان كورگەن،
تۇلپارىڭ سۋ ىشەدى ارمان كولدەن.
انمەنەن ايالايمىز تۋىسقان دەپ،
قۇرمەتتى ايامايمىز قولدان كەلگەن.
جولىققان جانداي بولىپ اپكەسىنە،
كوڭىلدىڭ شىعادى ۇشىپ كوك توسىنە.
كورگەندى، ەستىگەندى تۇت جادىڭا،
قۇرىلتاي قۇرمەتىن دە ساقتا ەسىڭە.
ەلىمنىڭ ات ۇرىككەن اتاعىنان،
ءوز بەلىن تاۋەكەلگە اتا بۋعان.
باۋىرىم، قازاقستان ساعان دا وتان،
اسىل ۇل الىستاماس وتانىنان!
بىلەسىڭ، ءدال وسىناۋ كەزەڭدە اسەم،
اقپايدى بۇرىنعىداي وزەن باسەڭ.
كوشىپ كەل وتانىڭا،
ءوز اناڭنىڭ،
قۇشاعىن تاعى دا ءبىر سەزەم دەسەڭ.
كەتپەسە مەيىرىمنىڭ كوزى شىعىپ،
بوي الىپ وسەدى ءالى سەزىم شىبىق.
كوشىپ كەل وتانىڭا،
اتا كوڭىل،
الدىڭنان قارسى الادى ءوزى شىعىپ.
2005 ج.
"اباي-اقپارات"
