سەنبى مەن جەكسەنبى ەل نازارى ەلىمىزدىڭ باتىسىندا بولدى. حالىقتى الاڭداتقان جەر داۋى. قۇرمانعازى اۋدانىنداعى كوپتوعاي اۋىلىنىڭ جەرىنە قازىق قاعىلىپ، قورشاۋ تۇرعىزىلا باستادى. «بۇ نە جاعداي» دەپ حالىق ورە تۇرەگەلدى. الاڭداۋعا نەگىز بار، كەشە تۇلپارى سۋ ءىشىپ، باباسى بالىق اۋلاعان وزەننىڭ بويىنا بۇگىن شەكارا سىزىعى سىزىلىپ، قادا قاعىلىپ جاتسا... الەۋمەتتىك جەلى ءتۇرلى ۆيدەوعا تولىپ كەتتى. ءبىرى راس، ءبىرى جالعان. 

ول بويىنشا ۇقك ارنايى تۇسىنىك بەردى. «2021 جىلعى 17 ساۋىردە جەكەلەگەن ەلەكتروندىق اقپاراتتىق رەسۋرستاردا اتىراۋ وبلىسىندا ءوتىپ جاتقان اكتسيالار تۋرالى ۆيدەو تارالا باستادى. ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى بۇل اقپاراتتىڭ شىندىققا جاناسپايتىنىن رەسمي تۇردە حابارلايدى. الەۋمەتتىك جەلىلەردە تاراعان ۆيدەودا «قالقان-2021» وقۋ-جاتتىعۋلارى كورسەتىلگەن. وسىعان بايلانىستى ۇقك ءباسپاسوز قىزمەتى وتاندىق باق رەداكتسيالارىنان مۇنداي ماتەريالداردى قايتا جاريالاعاندا نەمەسە وعان سىلتەمە جاساعان كەزدە ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنە جۇگىنىپ، اقپاراتتى راستاۋدى نەمەسە تۇسىنىكتەمە الۋىن سۇرايدى. سونداي-اق ۇقك جالعان اقپارات تاراتپاۋعا شاقىرادى»، – دەگەن حابارلاما تاراتتى.

الايدا كوپتوعايدا جەر ماسەلەسى بارى انىق. بۇل تۋرالى اتىراۋ وبلىسىنىڭ اكىمدىگى فەيسبۋك پاراقشاسىندا: «قازىرگى ۋاقىتتا 2005 جىلعى 18 قاڭتاردا ماسكەۋدە قول قويىلعان «قازاقستان-رەسەي مەملەكەتتىك شەكاراسى تۋرالى كەلىسىمى» بويىنشا ەكى ەل اراسىندا شەكارا بەلدەۋى ورناتىلۋدا. ال، دەماركاتسيالىق جۇمىستارى ءالى اياقتالعان جوق. شەكارا اۋماعىندا جاڭا قورشاۋلار تۇرعىزۋ جۇمىستارىن «2016» اسكەري ءبولىمى جۇرگىزۋدە»، - دەگەن حابارلاما تاراتتى.

ال داۋ بولىپ جاتقان قۇرمانعازى اۋدانىنىڭ اكىمى مارات مۇرزيەۆ بۇل جاعداي بويىنشا بىلاي دەيدى: «بۇل جۇمىستار قازىر ەمەس، بۇرىن باستالۋى ءتيىس ەدى، بىراق ءارتۇرلى سەبەپتەرمەن جۇرگىزىلمەي كەلدى. تەك بيىلعى جىلدىڭ 14 ساۋىرىندە شەكاراشىلار قۇرىلىس جۇمىستارىنا كىرىستى. شەكارا قورشاۋى جۇمىستارى جۇرگىزىلمەس بۇرىن، 13 ساۋىردە اكىمدىك، شەكارا قىزمەتى مەن قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ وكىلدەرى كوپتوعاي اۋىلىنىڭ تۇرعىندارىمەن كەزدەسىپ، جۇمىستاردىڭ زاڭدىلىعى تۋرالى ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزگەن بولاتىن. الايدا، سونداي-اق شەكارا قىزمەتى مەن قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى دا جاسالىپ جاتقان جۇمىستاردىڭ زاڭدىلىعىن ۇعىندىردى».

دەگەنمەن 2005 جىلى كەلىسىلگەن شەشىمدى نەگە جەرگىلىكتى بيلىك وكىلدەرى 16 جىل ىشىندە حالىققا ناقتىلاپ تۇسىندىرمەگەنى بەلگىسىز. بۇل شەندىلەردىڭ جاۋاپكەرشىلىگىنىڭ تومەندىگى مە، الدە جۇمىسىن جاقسى بىلمەيتىندىگىنىڭ كورسەتكىشى مە؟!

«شەكارا قورشاۋلارىن ورناتۋ جۇمىستارى توقتاتىلدى. 13 جانە 16 ساۋىردە كوپتوعاي اۋىلىنىڭ تۇرعىندارىنا جۇرگىزىلەتىن جۇمىستاردىڭ زاڭدىلىعىن تۇسىندىردىك. جەردى سۋارۋ ءۇشىن، مال ءۇشىن سۋ الۋ ماسەلەسى قاراستىرىلدى. بۇل ءۇشىن ەشقانداي كەدەرگى جوق»، - دەيدى اۋدان اكىم مارات مۇرزيەۆ. ياعني مال سۋارۋعا كەدەرگى بولماۋى ءتيىس. دەگەنمەن بۇل ماسەلە تولىق شەشىلدى دەگەندى بىلدىرمەيدى. قازىر قورشاۋ جۇمىستارى توقتاتىلدى، بىراق ماسەلە شەشىلمەدى. بۇل جاعداي 1,5 مىڭ كوپتوعايلىقتى عانا ەمەس، قالىڭ قازاقتى الاڭداتىپ وتىر.

اسحات قاسەنعالي

Abai.kz