جەر داۋى ءيىسى قازاقتىڭ جاندى جەرى. كەشەگى باتىستاعى قۇرمانعازى اۋدانى كوپتوعاي ەلدى مەكەنىندە بولعان شەكارا، جەر ماسەلەسىنە بايلانىستى تۋىنداعان جايت ول ءبىرىنشى رەت بولىپ تۇرعان جوق.

بۇرىندا بولعان، الىدە بولادى. ويتكەنى ءوزىمىزدى ءاردايىم «شەكارامىز شەگەندەلگەن» دەپ قانشالىقتى الداساقتا، الىدە ەلەپ-ەسكەرىلمەگەن داۋلى جەرلەر بولۋى ىقتيمال. سونىڭ ءبىرى كوپتوعايداعى ماسەلە. راس، كەزىندە نۇرسۇلتان نازارباەۆ: «تۇڭعىش رەت تاريحتا ءبىزدىڭ مەملەكەت حالىقارالىق دارەجەدە تانىلعان ناقتى شەكاراسىن بەلگىلەدى. 14 مىڭ شاقىرىم مەملەكەتتىك شەكارا مەجەلەندى»، - دەگەن ەدى.

راس، تمد كەڭىستىگىندە حالىقارالىق قۇقىق نورمالارىمەن زاڭدى تۇردە بەكىتىلگەن مەملەكەتتىك شەكاراعا قازاقستان عانا يە. ءتىپتى وسى تمد كەڭىستىگىندە شەكارا سىزىعىن ايقىنداماعان كەيبىر رەسپۋبليكالار ءبىراز تەريتورياسىنان ايىرىلىپ (ۋكراينا) قالعان جايى بار... قۇدايعا شۇكىر، قازاقستان شەكاراسىنا سەلكەم تۇسىرمەي، ۋاقىتىندا شەگەندەي الدى. راس، تۇيتكىلدى ماسەلەلەر بولماي قالعان جوق. ويتكەنى، 13400 شاقىرىمعا سوزىلعان شەكارانى بەكىتۋ وڭاي ەمەس. كورشىلەرمەن كەلىسە وتىرىپ، بەيبىت جولمەن شەشۋ، حالىقارالىق دەڭگەيگە ساي دەليميتاتسيالاۋ، دەمەركاتسيالاۋ ءبىر پارمەنمەن شەشىلەتىن دۇنيە ەمەس. ءتىپتى كەزىندە كسرو شەشە الماعان قىتايمەن شەكاراداعى داۋلى ايماق ماسەلەسىن شەشۋ قازاقستانعا وڭاي تيمەدى. سونداي-اق، 7591 شاقىرىمعا سوزىلىپ جاتقان رەسەيمەن ەكى اراداعى شەكارانى دەليميتاتسيالاۋ دا قاجىرلى ەڭبەكتىڭ ارقاسىندا كەلدى. سونىمەن قاتار، قىرعىزستان، وزبەكستان، تۇركىمەنستانمەن دە بەيبىت كەلىسىمدەر جۇرگىزە وتىرىپ، شەكارا ماسەلەسىن شي شىعارماي شەشىپ العان جايىمىز بار. دەسەك تە، شەكارا ماسەلەسىندەگى داۋلى نۇكتەلەردى شەشۋدە قازاقستان ءبىراز جەرىن قىتايعادا، رەسەيگەدە، وزبەكستانعادا «سىيلادى». ءماجبۇرلى تۇردە. ويتكەنى داۋلى نۇكتەلەر دەر كەزىندە شەشىلمەسە ول ۋشىعا كەلە، ەكى مەملەكەت اراسىنداعى ۇلكەن جانجالعا ۇلاسىپ كەتۋى ىقتيمال. ءبىز قىتايدىڭ، رەسەيدىڭ الدىندا قاي جاعىنان بولساقتا ءالسىز ەلمىز. بۇل ەلدەر الىمجەتتىك جاسايمىن دەسە، قارسى تۇرار قاۋقار كەم. سوندىقتان كەي جەرلەردە ولاردىڭ ايتقانىنا كونۋگە تۋرا كەلگەنى بەلگىلى. كوپتوعايداعى ماسەلەگە كەلسەك مۇنداي تۇيتكىلدى جەرلەر الىدە كەزدەسۋى مۇمكىن. ويتكەنى شەكارا دەليميتاتسيالانعانمەن بارلىق جەردە دەمەركاتسيا ءالى جۇرە قويعان جوق-اۋ. كوپتوعايداعى حالىقتىڭ تۇسىنىسپەۋشىلىگى سودان تۋعان عوي، شاماسى.

دەمەك بيلىك دەرەۋ ءتۇسىندىرۋ شارالارىن جۇرگىزىپ، شەكارا ماسەلەسىن تەزدەتىپ قولعا العانى ءجون.

ازاماتحان ءامىرتاي

Abai.kz