ستاتيستيكانىڭ سۇرەڭسىز كورسەتكىشتەرىنە كوپشىلىگى يلانا بەرمەيدى. اسىرەسە، الەۋمەتتىك احۋالدىڭ دەڭگەيى ناقتى كورسەتىلمەيدى. جاقسىسىن اسىرىپ، جامانىن جاسىرىپ كورسەتۋگە بەيىم ساناقشىلاردىڭ بيىل بۇكىل مەملەكەتىمىزدىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن يىعىنا ارتقانى ءمالىم. قازاقستاندىقتاردى جىپكە تىزگەن ساناقتىڭ قىم قۋىت جۇمىسى ءالى دە جالعاسۋدا. دەگەنمەن، حالىقتىڭ ناقتى سانىن انىقتاپ، باستى مىندەتتىڭ نۇكتەسىن قويعان ستاتيستيكانىڭ سان قيلى قىزمەتى مەن سياسى كەپپەگەن ساناق جۇمىسى «تەمىرقازىق» پىكىرسايىس كلۋبىنىڭ وتىرىسىندا تالقىعا ءتۇستى.

القالى جيىنعا ارنايى شاقىرىلعان ستاتيستيكا اگەنتتىگى الەۋمەتتىك دەموگرافيالىق ستاتيستيكا دەپارتامەنتىنىڭ ديرەكتورى ءاسيا قاسەنوۆا حانىم قازاقستاندىقتاردىڭ بۇگىنگى ستاتيستيكالىق كەلبەتىن كورسەتۋگە تىرىستى.

ءاسيا قاسەنوۆا، ستاتيستيكا اگەنتتىگى الەۋمەتتىك-دەموگرافيالىق ستاتيستيكا دەپارتامەنتىنىڭ ديرەكتورى:

- بيىلعى مەملەكەتتىك ساناقتىڭ الدىڭعىعا قاراعاندا وزگەشە بولاتىنىنا كۇن ىلگەرى «تون ءپىشىلدى». ايتسا ايتقانداي، 1999 جىلدان بەرى قازاقستان حالقىنىڭ سترۋكتۋراسى كوپ وزگەرگەندىگى انىقتالدى. ونىڭ بىرنەشە سەبەبىن اتاپ وتۋگە بولادى. بىرىنشىدەن، ەلىمىزدىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جاعدايىنا بايلانىستى بولسا، ەكىنشىدەن، بۇعان الەمدىك ەكونوميكانىڭ دا ايتارلىقتاي اسەرى بار.

ستاتيستيكانىڭ سۇرەڭسىز كورسەتكىشتەرىنە كوپشىلىگى يلانا بەرمەيدى. اسىرەسە، الەۋمەتتىك احۋالدىڭ دەڭگەيى ناقتى كورسەتىلمەيدى. جاقسىسىن اسىرىپ، جامانىن جاسىرىپ كورسەتۋگە بەيىم ساناقشىلاردىڭ بيىل بۇكىل مەملەكەتىمىزدىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن يىعىنا ارتقانى ءمالىم. قازاقستاندىقتاردى جىپكە تىزگەن ساناقتىڭ قىم قۋىت جۇمىسى ءالى دە جالعاسۋدا. دەگەنمەن، حالىقتىڭ ناقتى سانىن انىقتاپ، باستى مىندەتتىڭ نۇكتەسىن قويعان ستاتيستيكانىڭ سان قيلى قىزمەتى مەن سياسى كەپپەگەن ساناق جۇمىسى «تەمىرقازىق» پىكىرسايىس كلۋبىنىڭ وتىرىسىندا تالقىعا ءتۇستى.

القالى جيىنعا ارنايى شاقىرىلعان ستاتيستيكا اگەنتتىگى الەۋمەتتىك دەموگرافيالىق ستاتيستيكا دەپارتامەنتىنىڭ ديرەكتورى ءاسيا قاسەنوۆا حانىم قازاقستاندىقتاردىڭ بۇگىنگى ستاتيستيكالىق كەلبەتىن كورسەتۋگە تىرىستى.

ءاسيا قاسەنوۆا، ستاتيستيكا اگەنتتىگى الەۋمەتتىك-دەموگرافيالىق ستاتيستيكا دەپارتامەنتىنىڭ ديرەكتورى:

- بيىلعى مەملەكەتتىك ساناقتىڭ الدىڭعىعا قاراعاندا وزگەشە بولاتىنىنا كۇن ىلگەرى «تون ءپىشىلدى». ايتسا ايتقانداي، 1999 جىلدان بەرى قازاقستان حالقىنىڭ سترۋكتۋراسى كوپ وزگەرگەندىگى انىقتالدى. ونىڭ بىرنەشە سەبەبىن اتاپ وتۋگە بولادى. بىرىنشىدەن، ەلىمىزدىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جاعدايىنا بايلانىستى بولسا، ەكىنشىدەن، بۇعان الەمدىك ەكونوميكانىڭ دا ايتارلىقتاي اسەرى بار.

بيىلعى ساناقتان حالىق سانىنىڭ اجەپتاۋىر وسكەندىگىن بايقالادى. بۇدان 10 جىل بۇرىن قازاقستان حالقىنىڭ سانى 14 ملن 955مىڭ ادام بولسا، بۇگىندە ولاردىڭ سانى 16 ملن. 402 مىڭعا جەتتى. ءبىزدىڭ زەرتتەۋ بويىنشا، اسىرەسە، حالىقتىڭ ءوسىمى 2004 جىلدان كەيىن كۇش العان. كەزىندە اۋىلدان جاپپاي قالاعا كوشۋ ءۇردىسى ەتەك الىپ، ناتيجەسىندە قالا حالقىنىڭ سانى ارتسا، 2008 جىلى (2009-دىڭ ءۇش ايىن قوسقاندا) كەرىسىنشە، قالالىقتار قاتارى 438 مىڭ ادامعا ازايىپتى.

ايەلدەردىڭ جالپى سانى 7 ملن. 752 مىڭ بولسا، ەرلەردىڭ سانى 7 ملن. 702 مىڭدى كورسەتەدى. پايىزعا شاققاندا ايەلدەر ۇلەسى 51,9 پايىز، ەر ازاماتتار 48,1 پايىز. دەمەك، بۇرىن ەرلەر از بولسا، 2000 جىلدىڭ باسىنان باستاپ ايەلدەر قاتارىنىڭ سيرەۋى بايقالادى. الايدا ەڭبەككە جارامدى جاستاعى ەرلەردىڭ قايتىس بولۋ دەرەكتەرى دە باسىمداۋ. ەسەپتىك پيراميدامىزعا جۇگىنسەك، ەگەر ەلىمىزدە 60 پەن 80 جاستان اسقان ەرەسەكتەردىڭ سانى كوبەيسە، وندا ورتاشا ەسەپپەن ەلىمىزدە ادام جاسىنىڭ ۇزارعاندىعىن بايقاۋعا بولادى. بىزدە ورتاشا ءومىر ءسۇرۋ ۇزاقتىعى ەرلەردە - 61, ايەلدەردە - 72 جاس. ياعني گەندەرلىك ايىرماشىلىق 10-نان 10,5-كە وسكەن.

ال تۋ قابىلەتىندەگى ايەلدەرگە 2,7 بالادان كەلىپ وتىر. ەگەر تۋ كورسەتكىشىمىز ەكى بالاعا جەتپەيتىن بولسا، وندا ەلدە دەپوپۋلياتسيا بولار ەدى. بىزدە ونداي قورقىنىش جوق. 2008 جىلى شامامەن 1 ملن. ادام سىرتقى كوشى-قونعا قاتىسىپتى. ولاردىڭ 500 مىڭنان استامى شەتەلدەن كەلگەن، 895 مىڭ ادام شەتكە كەتكەن. ءتۇرلى سەبەپتەرمەن شەتەلدە جۇرگەن، وندا وقيتىن، جۇمىس ىستەيتىن 17 مىڭنان استام ادامدى تىركەۋگە الدىق.

الەمدىك مەملەكەتتەردىڭ ىشىندە 2000 جىلدىڭ باسىندا حالقىنىڭ سانى جاعىنان قىتاي الدا تۇرسا، بۇۇ-نىڭ بولجامىنشا، ەندى از ۋاقىتتا ءۇندىستان مەملەكەتى ءبىرىنشى ورىنعا شىقپاقشى. ال رەسەيلىكتەرگە قازىر دەپوپۋلياتسيا قاۋپى ءتونىپ تۇر. تۋدان گورى ءولىم باسىم. سوندىقتان سولتۇستىكتەگى كورشىمىز دەموگرافيالىق كورسەتكىشتەرىن ءوسىرۋ ءۇشىن ايانىپ جاتقان جوق.

نەگىزى الدىڭعى ساناقتىڭ 2 ملن.-عا جۋىق ادامدى قامتىماعاندىعى جايلى دەرەكتەر بار. دەمەك، قازىرگى ءوسىمىمىز سولاردىڭ تولىق ەسەپكە الىنۋىمەن جانە تابيعي وسىمگە بايلانىستى. (تابيعي ءوسىم 10 جىلدىڭ ىشىندە 821 ادامعا ارتقان).

حالىقتىڭ ورتاشا جاسى دەموگرافيادا جىل سايىن پروگنوزعا پايدالانىلاتىن كورسەتكىش بولىپ تابىلادى. ورتاشا جاس ۇلكەيگەن سايىن ەرەسەكتەر قاتارىنىڭ كوبەيىپ كەلە جاتقاندىعىن بايقايمىز. مىسالى، كورسەتكىش 22,5-23,5 بولىپ ءوسىپ وتىراتىن بولسا (40 جاستان اسقاندار), بۇل  حالىقتىڭ قارتايۋ پروتسەسىن كورسەتەدى. ەلىمىزدە زەينەتاقى الاتىندار قاتارى 10 پايىزدان اسادى. دەگەنمەن بىزدەگى ورتاشا جاستىڭ كورسەتكىشى ءار ءتۇرلى دەڭگەيدە. ايتسە دە، 1980-85 جىلدارى دۇنيەگە كەلۋ كورسەتكىشىنىڭ باسىم بولعانى ءمالىم. قازىر سول كەڭەس كەزىندە دۇنيەگە كەلگەن بەبي-بۋمنىڭ وزدەرى بالالى بولىپ وتىر. بۇل - ەكىنشى بەبي-بۋمنىڭ جالعاسى دۇنيەگە كەلىپ جاتىر دەگەن ءسوز.

جۇمىسسىزدىق دەرەگىن ناقتى بىلگەنىمىزبەن، حالىقتىڭ تابىس كوزىن ءدال انىقتاۋ قيىن بولىپ وتىر. ساناق كەزىندە ءبىز 5 مىڭنان 10 مىڭعا دەيىن، 10 مىڭنان 20, 35 مىڭعا جانە 60 مىڭنان ميلليونعا دەيىن، ميلليون تەڭگەدەن جوعارى دەپ گراتاتسيا جاسادىق. بىراق ميلليوننان جوعارى گراتاتسيانى بەلگىلەگەندەر از بولدى.

رەسەيدە 2002 جىلعى ساناقتان كەيىن كوپ تارتىس تۋىندادى. ورىس ەكونوميستەرى مەن عالىمدارى ساناقتان كەتكەن قاتەلىكتى 7 پايىز دەپ كورسەتتى. ال ستاتيستيكا ماماندارى 3 پايىز عانا دەپ اتادى. ارينە، ساناق جۇرگەن جەردە قاتە دە قوسا جۇرەدى. نەگىزى ەڭ تازا ساناق 2000 جىلى امەريكادا وتكەن ەكەن. بۇل ساناقتىڭ ادىلدىگىن بۇۇ-نىڭ ءوزى مويىنداعان. ونداعى قاتەلىك 5 پايىز بولىپتى. ال بىزدە بۇل تۇرعىسىندا بىرنەشە كورسەتكىشتەر بار. ياعني ساناقتىڭ قامتىلۋ قاتەسى ءبىر بولەك تە، پاراقتى تولتىرۋ قاتەسى دەگەن تاعى بار. ءبىزدىڭ قامتۋ قاتەلىگىمىزدى شامامەن 1 پايىز دەپ كورسەتسەك، وندا 16 ملن. حالىقتىڭ 1 پايىزى 16 مىڭ ادامدى تىركەۋگە الماعان بولىپ تابىلامىز. بىراق بىزدە ونداي دارەجەدە قامتىلماي قالعان ادام بولعان ەمەس. ساناقتان سوڭ تەك 300 ادامنىڭ ەسەپكە الىنباعاندىعى انىقتالدى.

ستاتيستيكالىق دەرەكتەر حالىقتىڭ جاعدايىن جاساۋعا اجەپتاۋىر ىقپال ەتەدى. مۇگەدەكتەردىڭ جالپى سانى ارقىلى ولارعا قوسىمشا كومەك قاراستىرىلادى. ارنايى اۆتوبۋستار ساتىپ الىنىپ، مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جاندارعا لايىقتى جولدار جاسالادى. ماسەلەن، شەتەلدە ساناق بارىسىندا «اياعىڭ اۋىرا ما؟» دەگەن سۇراق كەز كەلگەن ادامعا قويىلادى. سول سياقتى باسپالداقتان ءتۇسىپ-مىنگەندە ونىڭ قانشالىقتى قينالاتىنى دا ەسەپكە الىنادى. سوعان ساي ۇكىمەت حالىقتىڭ جاعدايىن جاسايدى. ءبىزدىڭ جاساعان پروگنوزىمىز بويىنشا، مەكتەپ جاسىنداعى بالالاردىڭ سانى ازايىپ بارادى. ەسەسىنە، سالىنىپ جاتقان مەكتەپ كوپ.

ەلىمىزدە 15 پەن 24 جاس ارالىعىنداعى جاستاردىڭ جالپى سانى 1 جارىم ميلليونعا جەتەعابىل. نەگىزى ەلىمىزدەگى 143 جوعارى وقۋ ورىنىندا 633 مىڭ 814 ستۋدەنت ءبىلىم الۋدا. ولاردىڭ 79,7 پايىزى اقىلى نەگىزدەگى مەملەكەتتىك ەمەس جوو-دا وقىسا، 18,7 پايىزى مەملەكەتتىك گرانت بويىنشا تەگىن وقىپ جاتىر. ال تۇلەكتەردىڭ 1,6 پايىزى وزگە قارجىلاندىرۋ كوزدەرى ارقىلى ءبىلىم الادى. 2008-09 وقۋ جىلىندا ەلىمىزدەگى كوللەدجدەر 144 مىڭ ستۋدەنتتى وقۋعا قابىلداسا، وسى ورتا ارناۋلى وقۋ ورىندارىنان بيىل 105 مىڭنان اسا تۇلەك بىتىرگەلى وتىر.

بۇگىندە جاستار اراسىنداعى باستى پروبلەما - ەر بالالاردىڭ ءسۋيتسيدى وتە كوپ. سونداي-اق جەتكىنشەكتەر ءولىمىنىڭ باسىم بولىگىن اۆتوكولىك اپاتتارى مەن ۋلانۋ وقيعالار قۇرايدى. الداعى ۋاقىتتا جاس بۋىننىڭ ستاتيستيكالىق دەرەكتەرىن قامتيتىن ارنايى كىتاپشالار جيناعىن شىعارۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز.

ومار جالەلۇلى، ەۇۋ-دىڭ فيلوسوفيا كافەدراسىنىڭ اعا وقىتۋشىسى:

- كەڭەستىك كەزەڭدە جۇرگىزىلگەن ساناق بەلگىلى ءبىر دارەجەدە رەسەي ۇكىمەتىنىڭ مۇددەسىن كوزدەيتىن. قازاق حالقىنىڭ ەسەبىن تۇگەندەپ، جەرىنىڭ كولەمى مەن مالىنىڭ سانىن ءبىلۋ ءۇشىن جاسالىناتىن. ال ەگەمەندىك العاننان كەيىنگى وتكىزىلگەن ساناقتىڭ مۇددەسى بەيمالىم سەكىلدى. بىزدە، قايتسەك قازاقتىڭ سانىن كوبەيتەمىز، حالىقتىڭ جاعدايىن جاقسارتامىز، ءومىر ءسۇرۋ ۇزاقتىعىن كوتەرەمىز، ەڭبەككە جارامدى ادامداردىڭ قانشاسىن جۇمىسپەن قامتۋعا دايىنبىز دەگەن ۇلتتىق ستراتەگيالىق جوسپار الدىن الا جاسالدى ما؟ ەل بولام دەگەن مەملەكەتتىڭ ساناق جۇرگىزگەن كەزدە الدىن الا دايىنداعان بەلگىلى ءبىر جوسپارى، ساياساتى بولۋى ءتيىس. ەگەر ونداي مۇددەمىز بولعاندا، قازىرگىدەي شاشىراپ-شاشىلىپ وتىرماس ەدىك. نەگىزى ءبىز ءۇشىن ۇلتتىق مۇددەمىز وسى ساناقتى العا جەتەلەۋى كەرەك ەدى. بىراق ونداي ناتيجە بولعان جوق.

ءاليحان بايمەنوۆ، «تەمىرقازىق» پىكىرسايىس كلۋبىنىڭ جەتەكشىسى:

- ءبىرسىپىرا ەلدەردە ستاتيستيكالىق زەرتتەۋلەردى ساياساتقا ناقتى پايدالانادى. ماسەلەن، 1997 جىلى ءىس ساپارمەن مالايزيا مەملەكەتىنىڭ اۋىلشارۋاشىلىق مينيسترلىگىنىڭ جۇمىسىمەن تانىسىپ قايتتىق. ماماندار سالا مينيسترلىگىنىڭ نەگىزگى ماقساتتارىن ءتۇسىندىرىپ جاتىپ، وزدەرىنىڭ جۇمىس ءتاسىلىن دە ايتىپ ءوتتى. ولارعا جىلىنا پالەن كەلى ەتتى ازايتىپ، ەسەسىنە مىنانشا كەلى بالىق جەتىسپەيدى دەگەن الدىن الا اقپارلار بەرىلەدى ەكەن. ياعني مالايزيا ۇكىمەتىنىڭ الداعى جۇمىسى سۇرانىستىڭ كولەمىن ارتتىرۋ بولىپ تابىلادى. سول ءۇشىن ولار اتالعان اقپاراتتىڭ تيىمدىلىگىن ەسكەرىپ، ەندى ولار سىرتقى ساۋدادا ەت سالىعىنىڭ تولەمىن ءوسىرىپ، بالىق الىپ كەلگەندەرگە سالىقتى ازايتادى.

تاعى ءبىر كوڭىلگە توقيتىن ماسەلە، مالايلىقتاردا بارلىق دەرەك قالىڭ جۇرتقا جاريا. ۇلت ماسەلەسىن اشىق تۇردە ايتا الادى. ولاردا قانداي دا ءبىر ماماندىق بويىنشا قاي ۇلتتىڭ ۇلەسىنىڭ باسىم ەكەنىن ستاتيستيكا ناقتى انىقتايدى. بۇل قازاقستاندىقتارعا دا قاجەتتى دەرەك بولار ەدى. بىزدە ءتىپتى بايلار مەن كەدەيلەردىڭ اراسىنداعى الشاقتىق جايىنداعى اقپاراتتىڭ ءوزى  جالاڭ. ميلليونەرلەردىڭ بايلىعى ناقتى كورسەتىلمەيدى. ەگەر ولاردىڭ تابىسى ءدال بەرىلسە، كوەففيتسيەنت بىردەن وزگەرىپ شىعا كەلەر ەدى. ال ساناق كەزىندە بىزدەگى تابىستىڭ جوعارى دەڭگەيىن 1 ميلليون تەڭگەمەن عانا كورسەتكەن. دەگەنمەن، كەيبىر ميلليونەرلەردىڭ ورتاشا تابىسى 20 ملن. نەمەسە 50 ملن. تەڭگەنى قۇراۋى عاجاپ ەمەس. سوندىقتان دۇرىس كوەففيتسيەنتتى شىعارۋ ءۇشىن كەلەشەكتە ونداي قالتالى توپتىڭ وزىندىك پورترەتىن جاساۋ كەرەك سياقتى.

جۇمىسسىزدىق ەسەبىندە دە كوڭىلدە كۇدىك جوق ەمەس. نەگىزى جۇمىسسىزداردىڭ ستاتيستيكالىق كورسەتكىشىنە شەتتە جۇرگەندەر قامتىلماي قالاتىن سەكىلدى. ماسەلەن، اگەنتتىكتىڭ بۇگىن عانا جاريالاعان كورسەتكىشى بۇدان ءبىر جىل بۇرىنعى ەسەپپەن بىردەي. ال ءبىر جىلدىڭ ىشىندە ەلىمىزدە قانشا قۇرىلىس كومپانياسى جابىلدى. وسىنداي دەرەكتەر ستاتيستيكاعا كۇدىك كەلتىرەدى. باسقاسى باسقا، جۇمىسسىزدىق كورسەتكىشىنىڭ ءبىر جىلدا بىرنەشە ەسەگە وسكەنىنە كۇمان جوق. ال ستاتيستيكا كورسەتكىشى سول كۇيى تۇر.

الداعى ۋاقىتتا قاجەتتى كادرلار ءتىزىمىن جاساقتاۋ كەرەك. بۇگىندە قوعامنىڭ كەلەشەكتەگى كەلبەتىن انىقتايتىن ماماندىق بويىنشا قۇرىلىم بۇزىلىپ كەتكەن سياقتى. جاستاردىڭ بارلىعى بىردەي سوت بولا بەرمەس. ماسەلەن، بولاشاقتا قولىمەن كاسىپ جاسايتىنداردىڭ دەفيتسيتى ورىن الۋى مۇمكىن. ەلگە قانشا مۇعالىم مەن دارىگەردىڭ كەرەك ەكەنىن ۇكىمەت ونسىز دا بىلەدى، ال قالعان ماماندىقتاردى بىلمەيدى. ەگەر قاجەتتى ماماندىقتاردىڭ ءتىزىمى جاساقتالسا، سول ارقىلى جاستاردى دەفيتسيت ماماندىقتارعا تارتقانىمىز ءجون. بۇل جۇمىستا ءبىلىم جانە ەڭبەك مينيسترلىگىنىڭ كۇش بىرىكتىرگەنى دۇرىس شىعار.

امانگەلدى ايتالى، قوعام قايراتكەرى:

- ۇلتارالىق قاتىناستاردى رەتتەۋ ءۇشىن، ولاردىڭ ءار سالاداعى دەڭگەيلەرىن ءبىلۋ كەرەك. مىسالى، ەڭ الدىمەن قازاقتىڭ كاسىبي دەڭگەيىن بىلۋدەن باستاۋ كەرەك. ماقسات - مۇناي سالاسىندا قانشا قازاقتىڭ جۇمىس جاسايتىندىعىندا ەمەس، قانشاسى ينجەنەر، قانشاسى قارا جۇمىسشى دەگەندەي ولاردىڭ كاسىبي دەڭگەيىن انىقتاۋ. سونداي-اق ءار ۇلتتىڭ ءومىر ءسۇرۋ ۇزاقتىعىن ءبىلۋ، بالالاردىڭ شەتىنەۋى، جاستاردىڭ جۇمىسپەن قامتىلۋى، قىلمىستىلىق دەڭگەيىن انىقتاۋ دا ماڭىزدى. ولاي دەپ وتىرعانىم، كەڭەس كەزىندە 15 مەملەكەتتىڭ دەڭگەيىن وداقتىق ستاتيستيكا ءبىلىپ وتىردى. وسىنداي ساياساتتى  بىزگە دە قولدانۋ ءۇشىن دەپۋتات كەزىمدە اتالعان ماسەلەنى سول كەزدەگى پرەمەر- مينيستر تاسماعانبەتوۆكە ساۋال رەتىندە جولداعانمىن. «ءسىزدىڭ ۇسىنىسىڭىزدى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن تاعى ءبىر حالىق ساناعى كەرەك بولادى. ول قوماقتى قارجىنى كەرەك ەتەدى» دەگەن جاۋاپ العانمىن سوندا. دەگەنمەن، حالىقتىڭ اۋىز سۋعا قول جەتكىزۋى ساناقتىڭ ارتىقشىلىعى دەپ اتار ەدىم. نەگىزى قازاق اۋىلى اۋىز سۋعا جارىماي، كوپشىلىگى ءشول، شولەيت اۋدانداردا وتىرعان حالىق. ولاردىڭ قاجەتتىلىگى وسىنداي ساناق كەزىندە بەلگىلى بولادى. سول سياقتى ءدىن ماسەلەسىندە دە كەرەعار پىكىرلەر كوپ. وزگە ءدىننىڭ جەتەگىندە كەتكەندەردىڭ ساندىق كورسەتكىشىن قازىردە اركىم ءارتۇرلى ايتادى. ساناق سونىڭ ناقتى دەرەگىن شىعارادى دەگەن ويدامىن. بۇعان قوسا، حالىقتىڭ مەملەكەتتىك ءتىلدى ءبىلۋ دەڭگەيى دە وسى ارقىلى انىقتالادى. مىسالى، رەسەي فەدەراتسياسى 2002 جىلعى ساناقتان كەيىن بىردەن دەموگرافيالىق احۋالىن قاتايتتى. ەكىنشىدەن، قىتايمەن شەكاراداعى ايماقتارىن مىقتاپ زەرتتەدى. ناتيجەسىندە ونداعى حالىقتىڭ ورنالاسۋ تىعىزدىعىنىڭ تومەن ەكەنى انىقتالعان. وسىدان كەيىن پۋتين ول جەرلەرگە قالا سالامىز دەپ جوسپار قۇرىپ وتىر. ال ءبىز شەكارالاق ايماقتارىمىزدى يەسىز قالدىردىق.

ءتۇيىن

ستاتيستيكانىڭ نەگىزگى قىزمەتى - قوعامنىڭ قازىرگى كەلبەتىنەن ناقتى دەرەك بەرۋ. ستاتيستيكا ماماندارىنان حالىق وسىنداي ناقتىلىقتى كۇتەدى. دەمەك، ۇلتىمىزدىڭ جەتىستىگى دە، پروبلەماسى مەن بولاشاعى دا سوڭعى نۇكتەسى قويىلماعان ساناقتان كورىنىس تابۋى ءتيىس.

«نۇر استانا» اپتالىعى.