ءلاززات كەمەلباەۆا. سينگاپۋردەگى داعدارىس «ساياساتى»
جاھانعا جايىلعان داعدارىس «جۇگى» ءار ەلگە ارقيلى سالماق سالۋدا. سوندىقتان قارجىلىق توقىراۋعا مەملەكەتتىڭ توتەپ بەرۋ ءتاسىلى دە تۇرلىشە. ماسەلەن، سينگاپۋر ۇكىمەتى ەلدى جاپپاي ەكونوميكالىق داعدارىس جايلاعان تۇستا حالىقتىڭ وڭدى-سولدى «شاشىلماي» اقشانى ۇنەمدەپ، ءتيىمدى پايدالانۋىن قاتاڭ تۇردە باقىلاۋعا الدى. اسىرەسە، مۇنداعى بيلىك باسىنداعىلار قىمبات مەيرامحانالاردان ءدام تاتۋعا داعدىلانعان مىرزالاردىڭ مەيلىنشە از قىدىرىپ، اناعۇرلىم ارزان ازىق-تۇلىكپەن تاماقتانۋىنا كەڭەس بەرۋدە.
وسىنداي الەۋمەتتىك ۇگىت-ناسيحات جۇمىستارى بۇگىنگى تاڭدا سينگاپۋردە قىزۋ قولعا الىندى. ەلدىڭ ساياسي كوسەمدەرى تاراپىنان كوتەرىلىپ جۇرگەن كەلەلى كەڭەس كۇندەلىكتى تەلەديدار حابارلامالارىنان كورسەتىلىپ، ءتىپتى اقشانى ۇنەمدەۋ جارناماسى كوشەلەردەن دە ءجيى كورىنە باستادى. ناسيحاتتىق جۇمىستىڭ ناتيجەسى جامان ەمەس. بۇگىندە سينگاپۋرلىقتار باعاسى «ۇشىپ» تۇرعان قالتا تەلەفوندارىنا قىزىقپايتىن جاعدايعا جەتتى.
جاھانعا جايىلعان داعدارىس «جۇگى» ءار ەلگە ارقيلى سالماق سالۋدا. سوندىقتان قارجىلىق توقىراۋعا مەملەكەتتىڭ توتەپ بەرۋ ءتاسىلى دە تۇرلىشە. ماسەلەن، سينگاپۋر ۇكىمەتى ەلدى جاپپاي ەكونوميكالىق داعدارىس جايلاعان تۇستا حالىقتىڭ وڭدى-سولدى «شاشىلماي» اقشانى ۇنەمدەپ، ءتيىمدى پايدالانۋىن قاتاڭ تۇردە باقىلاۋعا الدى. اسىرەسە، مۇنداعى بيلىك باسىنداعىلار قىمبات مەيرامحانالاردان ءدام تاتۋعا داعدىلانعان مىرزالاردىڭ مەيلىنشە از قىدىرىپ، اناعۇرلىم ارزان ازىق-تۇلىكپەن تاماقتانۋىنا كەڭەس بەرۋدە.
وسىنداي الەۋمەتتىك ۇگىت-ناسيحات جۇمىستارى بۇگىنگى تاڭدا سينگاپۋردە قىزۋ قولعا الىندى. ەلدىڭ ساياسي كوسەمدەرى تاراپىنان كوتەرىلىپ جۇرگەن كەلەلى كەڭەس كۇندەلىكتى تەلەديدار حابارلامالارىنان كورسەتىلىپ، ءتىپتى اقشانى ۇنەمدەۋ جارناماسى كوشەلەردەن دە ءجيى كورىنە باستادى. ناسيحاتتىق جۇمىستىڭ ناتيجەسى جامان ەمەس. بۇگىندە سينگاپۋرلىقتار باعاسى «ۇشىپ» تۇرعان قالتا تەلەفوندارىنا قىزىقپايتىن جاعدايعا جەتتى.
سينگاپۋر حالقىنىڭ كىرىس دەڭگەيى جونىنەن الەمدىك رەيتينگتىڭ ءۇشىنشى ساتىسىندا تۇر. سوعان قاراماستان ولاردىڭ داعدارىسقا قارسى دايىنداعان ساياساتى وزگەلەرگە ۇقسامايدى، مۇلدە تىڭ جولدى تاڭداعان. ماسەلەن، اقش، قىتاي، ەۋروپا جانە جاپونيا ەلدەرى حالىقتىڭ قارجىسىن جۇمساۋىنا باسىمدىق بەرىپ، قولدان كەلگەنشە جاعداي جاساپ وتىر. ال سينگاپۋردە ءبارى كەرىسىنشە، ولار جۇرتشىلىقتىڭ قارجىسىن ءتيىمدى تۇتىنۋىن قاتاڭ قاداعالاۋعا العان. ويتكەنى مۇنداعى 4,8 ملن. تۇرعىن مەملەكەتتىڭ ىشكى نارىعىن «ۇرشىقشا» يىرۋگە قاۋقارسىز. ەلدىڭ ەكونوميكاسىنا قۋات بەرىپ تۇرعان ەكسپورت كىرىسى دە داعدارىس سالدارىنان «قۇردىمعا» كەتكەن.
بيىلعى جىل سينگاپۋردىڭ اۋىلشارۋاشىلىق سالاسىنا وڭاي سوققالى تۇرعان جوق. ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە، مەملەكەتتى سوڭعى 43 جىلدا بولماعان توقىراۋ كۇتىپ تۇر. بۇدان ەكى جىل بۇرىن 7,7 پايىزعا كۇرت كوتەرىلگەن ەلدەگى ءىجو-ءنىڭ ءوسۋ قارقىنى بىلتىر 1,5 پايىزعا ءبىر-اق «سىنىپ»، بيلىكتەگىلەردىڭ اجەپتاۋىر كوڭىل كۇيىن بۇزدى. دۇنيەجۇزىلىك بانكتىڭ بولجامىنشا، بيىل مەملەكەت 2 پايىزدىق قۇلدىراۋعا بەلدى بەكەم بۋى ءتيىس. ويتكەنى سيىر جىلى سينگاپۋرلىكتەردى جارىلقايىن دەپ تۇرعان جوق. كەرىسىنشە، بيىل مەملەكەتتىڭ ەكونوميكالىق احۋالى بۇكىل ازيا ەلدەرىنىڭ ىشىندە ەڭ تومەنگى كورسەتكىشتى كورسەتۋى ىقتيمال.
الەمدىك ساراپشىلاردىڭ سوزىنە سەنسەك، جىل سوڭىنا قاراي ەلدەگى جۇمىسسىزدار سانى 2,2 پايىزدان 5 پايىزعا «سەكىرۋى» مۇمكىن. سوڭعى ەكى جىلدا جۇمىس كوزىن 400 مىڭعا جەتكىزگەن سينگاپۋرلىكتەردىڭ بيىل 30 مىڭ جۇمىس ورنىنىڭ «ورنىن» سيپاپ قالۋى عاجاپ ەمەس. سوندىقتان بۇگىندە قاراپايىم حالىق سارىۋايىمعا سالىنباي، بيلىك باسىنداعىلاردىڭ بۇيرىعىن بۇلجىتپاي ورىنداۋعا ىقىلاستى. ويتكەنى قارجىنى ءتيىمدى پايدالانۋ جونىندەگى مەملەكەتتىڭ ۇستانعان باعىتى حالىققا اجەپتاۋىر دەم بەرىپ تۇر. قىسقاسى، داعدارىسقا دەيىن قارجىسىن قالاعانىنشا «شاشىپ» كەلگەن جۇرتشىلىق وسى كۇندەرى شاشىلىپ-توگىلمەي جيناقى جۇرەتىن بولعان. مۇنداي جيناقىلىقتى قازاق وكىمەتى قازاقتاردان تالاپ ەتسە قالاي بولار ەكەن؟ بىراق، ول ءۇشىن الدىمەن بيلىكتىڭ ءوزى ۇنەمشىلدىك ماسەلەسىندە ۇلگى كورسەتە الۋى كەرەك.
«نۇر استانا» اپتالىعى.