... سوڭعى كەزدە قايدا جۇرمەيىن، بويىمدى ءبىر بەلگىسىز ۇرەي بيلەپ الاتىن بولدى. قالاي قۇتىلارىمدى بىلمەي دالمىن...

بۇل - ءبىزدىڭ ورالداعى لۇقپان احمەدياروۆ پەن باۋىرجان حاليوللاعا اتىلعان رەزەڭكە وق پەن سىلتەنگەن سۋىق پىشاقتان سەسكەنۋ ەمەس. مۇلدەم باسقا: تۇلا بويىمدى جاۋلاپ الىپ، جانىمنىڭ تۇبىنە، جۇرەگىمنىڭ تەرەڭىنە ءسىڭىپ العان ۇرەي...

...باستى قورقىنىشىم: قازىرگى كۇندەرىمە قاتىستى. بيلىك تولى ۇرى-قارىلار: قورعانىش كورىپ، پوليتسياعا ايتساڭ - قالتاڭداعىنى قاعىپ، قالپاعىڭدى تەرىس كيگىزەدى; قۇقىق قۋىپ، پروكۋرورعا بارساڭ - وزىڭمەن قوسىپ، زاڭىڭدى بەلىنەن ءبىر-اق باسادى; ادىلدىك ىزدەپ، سوتقا سۇيەنسەڭ - سوتقارعا جىعىپ بەرىپ، بالا-شاعاڭمەن بىرگە قوڭىز تەرگىزىپ جىبەرۋى كادىك...

كوشەلەردەگى قىلمىسكەرلەردەن اياق الىپ ءجۇرۋ قيىن: وڭ جاعىڭدا - جەمقورلار، سول تۇسىڭدا - ناشاقورلار; ورتاسىندا - قور بولعاندار، ياعني، قاراپايىم حالىق...

نەگە بۇلاي؟ سەبەبى، قوعامداعى ادىلەتتىلىك پەن الەۋمەتتىك تەپە-تەڭدىك بۇزىلدى. بۇل - ەشبىر زاڭدا جازىلماعان تابيعي زاڭدىلىق بولاتىن...

كەدەي - نانعا، باي-باعلان - بايلىققا تويماي بارادى.

قازىر ساعات سايىن قازاق ەلىندە قىمباتشىلىق كەڭىردىكتى قىسىپ بارادى. قالىڭ جۇرت ءتىسىن-تىسىنە باسىپ، شىداپ باعۋدا. بىراق، بۇل شىدامدىلىقتىڭ شەكسىز مەرزىمگە سوزىلا بەرەتىندىگىنە، حالىقتىڭ ماڭگىلىك ماڭگىرىپ جۇرەتىندىگىنە بىرەۋ كەپىلدىك بەرە الا ما؟..

... سوڭعى كەزدە قايدا جۇرمەيىن، بويىمدى ءبىر بەلگىسىز ۇرەي بيلەپ الاتىن بولدى. قالاي قۇتىلارىمدى بىلمەي دالمىن...

بۇل - ءبىزدىڭ ورالداعى لۇقپان احمەدياروۆ پەن باۋىرجان حاليوللاعا اتىلعان رەزەڭكە وق پەن سىلتەنگەن سۋىق پىشاقتان سەسكەنۋ ەمەس. مۇلدەم باسقا: تۇلا بويىمدى جاۋلاپ الىپ، جانىمنىڭ تۇبىنە، جۇرەگىمنىڭ تەرەڭىنە ءسىڭىپ العان ۇرەي...

...باستى قورقىنىشىم: قازىرگى كۇندەرىمە قاتىستى. بيلىك تولى ۇرى-قارىلار: قورعانىش كورىپ، پوليتسياعا ايتساڭ - قالتاڭداعىنى قاعىپ، قالپاعىڭدى تەرىس كيگىزەدى; قۇقىق قۋىپ، پروكۋرورعا بارساڭ - وزىڭمەن قوسىپ، زاڭىڭدى بەلىنەن ءبىر-اق باسادى; ادىلدىك ىزدەپ، سوتقا سۇيەنسەڭ - سوتقارعا جىعىپ بەرىپ، بالا-شاعاڭمەن بىرگە قوڭىز تەرگىزىپ جىبەرۋى كادىك...

كوشەلەردەگى قىلمىسكەرلەردەن اياق الىپ ءجۇرۋ قيىن: وڭ جاعىڭدا - جەمقورلار، سول تۇسىڭدا - ناشاقورلار; ورتاسىندا - قور بولعاندار، ياعني، قاراپايىم حالىق...

نەگە بۇلاي؟ سەبەبى، قوعامداعى ادىلەتتىلىك پەن الەۋمەتتىك تەپە-تەڭدىك بۇزىلدى. بۇل - ەشبىر زاڭدا جازىلماعان تابيعي زاڭدىلىق بولاتىن...

كەدەي - نانعا، باي-باعلان - بايلىققا تويماي بارادى.

قازىر ساعات سايىن قازاق ەلىندە قىمباتشىلىق كەڭىردىكتى قىسىپ بارادى. قالىڭ جۇرت ءتىسىن-تىسىنە باسىپ، شىداپ باعۋدا. بىراق، بۇل شىدامدىلىقتىڭ شەكسىز مەرزىمگە سوزىلا بەرەتىندىگىنە، حالىقتىڭ ماڭگىلىك ماڭگىرىپ جۇرەتىندىگىنە بىرەۋ كەپىلدىك بەرە الا ما؟..

...بۇگىنگى قازاقتىڭ شونجارى مەن كەدەيىنىڭ اراسىنداعى كىرىس 30 ەسەدەن استى. مىسالى، قاراپايىم كىسىنىڭ ايلىق كىرىسى 40 000 تەڭگە بولسا، شونجاردىكى 1 ملن. 200 مىڭ تەڭگەنى قۇرايدى. مۇنىڭ ءوزى مەنىڭ ويدان شىعارعان ەرتەگىم ەمەس، ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنە قاتىستى ەكونوميكا ينستيتۋتىنىڭ الەۋمەتتىك باعىتتاۋ تەورياسى ورتالىعىنىڭ مەڭگەرۋشىسى امانجول قوشانوۆتىڭ مالىمدەمەسى. وسىنداي قوعام مۇشەلەرىنىڭ اراجىگى مەيلىنشە الشاقتاپ، كىرىستەرىندەگى ايىرماشىلىق جەر مەن كوكتەي بولعان ەلدە «الەۋمەتتىك ادىلدىك» قانا ەمەس، جالپى، قاراپايىم ادامي قاتىناس تۋرالى ايتۋدىڭ ءوزى ارتىق...

بانكىلەرگە اقشا ساقتاعان دەپوزيتتەردىڭ 50 پايىزى قوعام مۇشەلەرىنىڭ 0,1 پايىزىنا عانا تيەسىلى ەكەن، ياكي، بايلار عانا بانكىگە اقشا سالادى. كەدەي بايعۇستىڭ تاپقان-تايانعانى نان-شايىنە جەتەر-جەتپەس بولىپ جاتسا، بانكىدە نەسىن ساقتايدى؟..

رەسمي اقپارات 2011 جىلعى ينفلياتسيا 8,3 پايىز بولدى دەگەنىمەن، ءىس جۇزىندە بۇل كورسەتكىش بىرنەشە ەسەگە كوپ. شيكىزات ساتىپ قانا كۇن كورىپ، ۇرلاپ-جىرلاعان ەلدە باسقاشا بولۋى مۇمكىن دە ەمەس...

الەمنىڭ بارلىق ەلدەرىندە كەدەيشىلىكتىڭ ۇلتتىق شەگى بولادى. ماسەلەن، قازىر قازاقستاندا ونىڭ شەگى 13 487 تەڭگەنى قۇرايدى، كورشىلەرىمىز رەسەيدە، شامامان، قازاقتىڭ 30 مىڭ تەڭگەسىنىڭ دەڭگەيىندە، قىرعىزستاندا 11 مىڭ تەڭگەنىڭ توڭىرەگىندە. سوندا جەرى مەن ەلى شەكتەۋلى، بارى مەن بايلىعى ەسەپتەۋلى، قايتا-قايتا قىرعىن كورگەن قىرعىزدان الشاقتاپ كەتە الماعانىمىز قالاي؟..

بىراق، ءبىزدىڭ ارسىز شەنەۋنىكتەرىمىز «وتىرىكتى - شىنداي» ەتىپ، جالعان سويلەۋدeن جاڭىلماۋدا. ءبىزدىڭ تولەگەن سالىقتارىمىزدان سەمىرىپ العان ستاتيستيكا اگەنتتىگىنىڭ باسشىلىعى بەتتەرى بىلش ەتپەي: «دۇنيەجۇزىلىك تاجىريبە بويىنشا، ەلدەگى ەڭ باي 10 ادام مەن ەڭ كەدەي 10 ادامنىڭ كىرىستەرىن سالىستىراتىن قور كوەففيتسيەنتى» كورسەتكىشتەرى سوڭعى ون جىلدا قازاقستاندا بۇل ايىرماشىلىق 1,5 ەسەگە تومەندەپ، حالىقتىڭ الاۋقاتى اناعۇرلىم جاقسارعان...» - دەگەن مالىمەت تاراتتى...

شىن مانىسىندە، بىزدەگى اۋىل ادامدارىنىڭ كەدەيشىلىگى قالا كەدەيلەرىنەن بەس-ون ەسەگە ءوسىپ كەتتى. ەڭ كەدەي ادامدار وڭتۇستىك وڭىرلەردە، سوسىن، سولتۇستىك پەن باتىس ايماقتارىندا (مۇنايلى ولكە؟..) تۇرىپ جاتىر... تاناۋلارىنا ەسەكقۇرت كىرگەن باي-جونجارلاردىڭ دەنى - استانادا...

...قايتىپ كۇن كورەمىز، قازاق باۋىرلارىم؟!. قاشان ەل قاتارىنا قوسىلامىز؟ الدە، جاپپاي استاناعا كوشەمىز بە؟..

«اباي-اقپارات»