سيرياداعى سوعىسقا بيىل 10 جىل ۋاقىت تولدى. قيراعان قالالار، قاڭىراپ قالعان ەلدى مەكەندەر، تالقاندالعان تاعدىرلار مەن تاريحي ەسكەرتكىشتەر، ميلليونداپ بوسقان حالىق، ءجۇز مىڭداپ اجال قۇشقان پەندەلەر. بۇل توزاقتى توقتاتۋ ءۇشىن ءتۇرلى كەلىسسوزدەر مەن باسقوسۋلار وتكىزىلىپ جاتىر. سونىڭ ءبىرى "استانا فورماتى". 

7-8 شىلدە كۇندەرى نۇر-سۇلتان قالاسىندا اتالمىش فورمات اياسىندا سيريا سويقانىنا تىكەلەي ءھام جاناما قاتىسى بار تاراپتار باس قوسادى. كەلىسەدى، كەڭەسەدى. بۇل تۋرالى الدىن-الا قازاقستاننىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى حابارلاعان بولاتىن.

سيريا بويىنشا بۇۇ-نىڭ ارنايى تاعايىنداعان وكىلى گەير پەدەرسەننىڭ ۇشاعى قازاقتىڭ استاناسىنا كەلىپ قوندى. Cيريا تاراپىنان سىرتقى ىستەر ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى ايمان سۋسان قاتىسسا، سيريالىق بيلىككە قارسى تاراپتى، ياعني رەسمي وپپوزيتسيانىڭ مۇددەسىن بۇگىنگى كەزدەسۋدە احماد توما قورعاماق.

استانا فورماتىندا سيريا ماسەلەسىن تالقىلاۋ 16-مارتە ۇيىمداستىرىلىپ جاتىر. وعان رەسەي، يران، تۇركيا سىندى ءۇش ەل گارانت ەلدەر رەتىندە قاتىسىپ كەلسە، سيريا بيلىگى مەن وپپوزيتسياسى باستى رولدە. ياعني ءوزارا ەكى تاراپ كەلىسە السا، ول كەلىسىمنىڭ ورىندالۋىنا اتالمىش ءۇش ايماقتىق دەرجاۆا كەپىلدىك بەرەتىن بولادى. باقىلاۋشى رەتىندە ليۆان، يراك، يوردانيا جانە بۇۇ وتىر. ارينە باتىستىق كۇشتەردىڭ، اقش پەن ۇلىبريتانيا، گەرمانيا جانە فرانتسيانىڭ اتالمىش فورماتتىق كەلىسىمدە تولىققاندى مۇشە بولماسا دا، باقىلاۋشى رەتىندە قاتىسىپ، قىزىعۋشىلىق ءبىلدىرىپ كەلەدى.

16-مارتە باس قوسقان كەلىسسوز الاڭىندا تۇتقىنداردى الماسۋ، پاندەميا جاعدايىن بىرلەسە رەتتەۋگە ۋاعدالاسۋ، سيرياعا گۋمانيتارلىق كومەكتى كورسەتۋگە باعىت-باعدارلاردى قاراستىرۋ، ەكونوميكانى جانداندىرۋ، جوعالعانداردى ىزدەستىرۋ ماسەلەلەرى تالقىلاناتىن بولادى.

2016 جىلى پرەزيدەنت نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆ سيريا ماسەلەسىن تالقىلاۋعا استانا قالاسىندا الاڭ بەرۋگە دايىن ەكەنىن مالىمدەگەن ەدى. كوپ ۇزاماي 2017 جىلى 23-24 قاڭتارىندا استانادا شام ەلىندەگى شايقاسقا قاتىسۋشى تاراپتار باسقوستى. يران، تۇركيا، رەسەي ءوزارا كەلىسە وتىرىپ، العاش رەت ۇرىس قيمىلدارىن توقتاتۋعا وزدەرى ىقپال ەتەتىن كۇشتەردى كوندىرە ءبىلدى. الايدا ەشبىر مەملەكەت پەن ساياسي اكتورعا كونبەيتىن، حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ تالاپ-تىلەكتەرىن مويىندامايتىن تەررورلىق ۇيىمدار دا تابىلدى. ولارعا بىرلەسە كۇرەسۋ ءۇشىن استانا قالاسىندا كەلىسسوزدەر جۇرگىزىپ تۇرۋعا كەلىستى. العاشقى باسقوسۋدا تاراپتار دايش (يگيل) لاڭكەستەرىنە قارسى كۇرەسۋگە كەلىسە الدى.

2017 جىلى 15-16 اقپانىندا تاعى ءبىر كەلىسسوز ءوتتى. بۇل جولعى باسقوسۋدا تاراپتار تىنىشتىق رەجيمىن ساقتاۋ بويىنشا بۇۇ-عا ارنايى ەسەپ بەرەتىن مونيتورينگتىك توپ قۇرۋعا ۋاعدالاستى. اراعا تۋرا ءبىر اي سالىپ، استانا اۋەجايىنا قىرقىسىپ جۇرگەن قاس جاۋلاردىڭ ۇشاقتارى تاعى قوندى. 14-15 ناۋرىزدا "استانا فورماتىندا" ءۇش گارانت ەل ءۇشىنشى مارتە جولىقتى. ءۇشىنشى كەزدەسۋدە تەررورلىق توپتار باسىپ العان ءايماوتاردىڭ ناقتى كارتاسى جاسالىپ، يۋنەسكو قورعاۋىنا الىنعان تاريحي ايماقتاردى مينادان تازارتۋ بويىنشا ماسەلەلەر تالقىلاندى. جالپى جيىنتىعى 2017 جىلى 8 كەزدەسۋ ءوتتى. 2018 جىلى 3 كەزدەسۋ ءوتىپ، فورمات اياسىنداعى بەلسەندىلىك ازايدى. 2019 جىلدان باستاپ وسى ۋاقىتقا دەيىن 4 كەزدەسۋ ۇيىمداستىرىلدى. ياعني جىل وتكەن سايىن بۇل پروتسەسستىڭ تومەندەپ كەلە جاتقانىن بايقاۋ قيىن ەمەس.

استانا فورماتى سيريا سوعىسىنىڭ ۇدەرىسىن تومەندەتىپ، تولىققاندى توقتاتپاسا دا، ءۇش ىقپال ەتۋشى كۇشتىڭ قىزۋىن باسىپ قويعانى انىق. الايدا گارانت ەلدەر اراسىندا كەلىسىم بولسا دا، ول ۇنەمى ساقتالا بەرمەيدى. مىسالى 2020 جىلدىڭ اقپان-ناۋرىزىندا اساد اسكەرىنە قارسى تۇركيا جاۋىنگەرلەرى مەن انكارا قولدايتىن سيريالىق كۇشتەر سوعىسىپ، اسادتىڭ 9 جىلدا جيعان ءبىراز ەڭبەگىن ەش ەتتى. كەي دەرەك بويىنشا ءتىپتى باشار 3 مىڭ جاۋىنگەرىنىڭ باسىن جوعالتقان دەسەدى. وسىعان قاراپ-اق، تاراپتار جاعىندا كەلىسىم بولسا دا، ول ساقتالادى دەگەندى اڭعارتپايتىنىن انىق تۇسىنسەك بولادى. اقپان-ناۋرىز سويقانىن ءتىپتى رەسەي دە توقتاتا المادى. كەي ساراپشىلار ەردوعان مەن پۋتين اراسىنداعى قايشىلىق وسى ساتتە ايقىن ءبىلىندى دەپ تە توپشىلايدى.

سيريا سويقانىنا ترامپ بيلىگى ايتارلىقتاي ارالاسپادى. ءتيىپ-قاشىپ ارەكەت ەتتى. الايدا انتيرەسەيلىك پوزيتسيا ۇستاناتىن بايدەن اكىمشىلىگىنىڭ قادامى قانداي بولارىن بولجاۋ قيىن. ول بۇعان دەيىن جاسالعان كەلىسىمدەردى جوققا شىعاراتىن جاڭا ءبىر ويىن باستاماسىنا كەپىل جوق. سەبەبى "ۆاشينگتون سيريادا جەڭىلدى" دەگەن ءسوزدى بايدەن تۇبەگەيلى وزگەرتۋدى قالايدى. تۇبەگەيلى. ونداي جاعداي ورىن السا، وندا "استانا فورماتىنىڭ" ماڭىزى دا ارتا تۇسپەك. سەبەبى تاراپتاردلىڭ باسقوسار وزگە سەنىمدى پلاتفورماسى دا قالمادى.

Abai.kz