مەملەكەتتىك رامىزدەرىمىزدى قورلاۋ ارەكەتتەرى سوڭعى كەزدەرى جيىلەپ بارادى. تۋىمىز قوقىس تاسيتىن دورباعا اينالدى. ءبىر كەزدەرى دامبالدىڭ ىشقىرىنا جانە قىتايدىڭ دورباسىنا سۋرەت بولىپ جابىسقانىن دا بىلەمىز. ءانۇرانىمىز بوراتتىڭ بوقتىعىنا تاڭىلعانىن دا ۇمىتقان جوقپىز. مۇنىڭ ءبارى - مەملەكەتتىك رامىزدەرىمىزدى قورلاعاندارعا قولدانىلاتىن جازانىڭ سالعىرتتاردى ساباسىنا تۇسىرەتىندەي دەڭگەيدە ەمەستىگىنەن.

كەشە پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ پلە­نارلىق وتىرىسىندا «قازاقستان رەس­پۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ءرامىز­دەرى تۋرالى» قازاقستان رەس­پۋب­لي­كا­سى­نىڭ كونستيتۋتسيالىق زاڭىنا وزگە­رىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋ­رالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسى كونس­تيتۋ­تسيالىق زاڭىنىڭ جوباسى ءبىرىن­شى وقىلىمدا ماقۇلداندى.

وسىعان دەيىن زاڭدا مەملەكەتتىك تۋ مەن مەملەكەتتىك ەلتاڭبانى دايىن­داۋ قىزمەتىن ليتسەنزيالاۋدى الىپ تاستاۋ تۋرالى ۇكىمەتتىڭ ۇسىنىسى بار بولاتىن. دەپۋتاتتار بۇل ۇسى­نىس­تى قولدامادى. سەبەبى ليتسەن­زيا­لاۋدى الىپ تاستاعان جاعدايدا ستاندارتتار ساقتالماي، مەملەكەتتىك رامىزدەردى جاساۋدا سالعىرتتىق تانى­تۋشىلار كوبەيەدى. وسىنىڭ ءبارىن ەسكەرە كەلىپ، حالىق قالاۋ­لى­لا­رى ليتسەنزيالاۋدى جويۋ تۋرالى ۇسى­نىس­قا كەلىسپەي، مەم­لە­كەتتىك ءرامىز­دەر­دى دايىنداۋ قىز­مە­تىن لي­تسەن­زيالاۋدى شارتتاۋدى كوز­دەي­تىن ءتۇ­زەتۋلەر ەنگىزىلدى. «ۇكىمەت بۇل تۇزەتۋلەرمەن كەلىسىپ، ماجىلىسكە ءتيىستى قورىتىندى ەنگىزدى»، - دەدى باقىتجان ساعىنتاەۆ.

بۇعان قوسا ءماجىلىس كوميتەتتەرى مەن دەپۋتاتتارى زاڭ جوباسىنا مەم­لەكەتتىك رامىزدەردى پايدالانۋ، مەم­لەكەتتىك ءانۇراندى ورىنداۋ ءتارتى­بىنە قاتىستى دا تۇزەتۋلەر ەنگىز­گەن.

ەندى، قىزىعى، بۇل رامىزدەر تەك قازاقستاندا عانا جاسالماۋى مۇمكىن عوي. ماسەلەن، مۇنداي دۇنيەلەردى جاساۋ جاعىنان قىتاي شەبەر بولىپ العان. بۇگىندە كوپتەگەن دە­پۋ­تات­تىڭ ۇستاپ جۇرگەن ويۋلى پورتفەلى دە، ۇستەلىنىڭ ۇستىندە تۇرعان قازاقى ءور­نەك­تەگى قالامساپتار دا، مەم­لە­كەت­تىك قىزمەتكەرلەردىڭ كەلگەن قو­ناق­تا­رىنا تارتۋ ەتىپ جۇرگەن قازاقى كا­دە­سىي­لار­ىنىڭ ءبارى دە - قىتاي قول­شە­بەر­لە­رى­نىڭ تۋىندىلارى مەن ەڭبەكتەرى. سول سە­كىلدى مەملەكەتتىك رامىزدەردى اقشا ۇنەمدەپ ۇيرەنىپ قالعان ۇيىم­دار قىتايدىڭ ارزان قىزمەتىن پاي­دا­لانىپ، سولارعا جاسا­تا سالۋى دا بەك مۇمكىن. ال سونداي جاعدايدا قىتاي جۇر­تى ستان­دار­تى­مىز­دى سىرىپ قويسا، قايتەمىز؟! پار­لامەنت ءماجى­لى­سىنىڭ دەپۋتاتى باقىتبەك سماعۇلوۆتى وسى جاعى الاڭداتادى ەكەن. «قۇرمەتتى باقىت­جان ءابدىرۇلى، مەملەكەتتىك ءرامىز­دەر­دى دايىندايتىن وندىرىستەر قازاق­ستاننان تىس جەرلەردە دە بار. ولاردىڭ قىتايدا دايىندالاتىنى دا جاسىرىن ەمەس. وسىنداي جاعدايدا ۋاكىلەتتى مەملەكەتتىك ورگاندار شە­تەل­دە ازىرلەنىپ، مەملەكەتىمىزگە اكە­لىنە­تىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەم­لەكەتتىك رامىزدەرىنىڭ ۇلتتىق ستان­دارت­قا كەلۋ-كەلمەۋىن قالايشا باقى­لاي­تىن بولادى؟!» - دەيدى باقىتبەك سماعۇلوۆ.

باقىتجان ساعىنتاەۆتىڭ ايتۋىنشا، مەملەكەتتىك رامىزدەردىڭ ۇلتتىق ستاندارتقا ساي كەلۋىن باقىلاۋ يندۋستريا جانە جاڭا تەحنولوگيالار مينيسترلىگىنە قاراستى كو­مي­تەتتىڭ قۇزىرىندا ەكەن. سول كوميتەت قازىرگى كەزدە جەرگىلىكتى مەملەكەتتىك ورگان­دار­داعى رامىزدەردىڭ قالاي جاسالعانىن تەكسەرمەك. «ستاندارتتاردى بۇزعان مەم­لە­كەتتىك جانە باسقا دا ورگاندارعا ايىپپۇل سالۋ جونىندە كوميتەت ءوزىنىڭ تارا­پى­نان ۇسى­نىستار ەنگىزەدى»، - دەيدى باقىتجان ساعىن­تاەۆ. ونىڭ ايتۋىنشا، بۇگىندە ايىپ­پۇلدىڭ دا كولەمى كوتەرىلىپ وتىر. ايىپپۇل اقشا­مەن عانا وتەلمەيدى، ءمينيستردىڭ ءسوزى­نە سەنسەك، ءبىر جىلعا دەيىن باس بوس­تان­دى­عىنان ايىرۋ تۋرالى جازا دا قولدانىلادى. باقىتجان ساعىنتاەۆتىڭ ايتۋىنشا، مەم­لە­كەتتىك رامىزدەردى قورلاعانى ءۇشىن ايىپ­پۇل مولشەرى دە ۇلعايتىلدى. «مەملەكەتتىك رامىزدەردى، سونداي-اق ولار بەينەلەنگەن ماتەريالدىق وبەكتىلەردى دايىنداۋ كەزىن­دە ۇلتتىق ستاندارتتاردى بۇزعانى ءۇشىن اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىك بەلگىلەندى. مەملەكەتتىك رامىزدەردى پايدالانۋ ءتارتىبىن بۇزعانى ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىك قاتايتىلدى. سپورت جانە دەنەشىنىقتىرۋ جونىندەگى ۋاكىلەتتى ورگاننىڭ ءرولىن كۇشەيتۋ ماق­سا­تىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اۋ­ما­عىندا جانە شەتەلدە سپورتتىق ءىس-شا­را­لار­دى وتكىزۋ كەزىندە «مەملەكەتتىك رامىزدەر تۋرالى» زاڭنامانى ساقتاۋدى قامتاماسىز ەتۋ جونىندە قۇزىرەت ەنگىزىلدى»، - دەدى باقىتجان ءابدىرۇلى. زاڭعا قاتىستى ءبىراز دەپۋتات وڭ پىكىرىن ءبىلدىردى.

الدان سمايىل، قر پارلامەنتى ءماجى­لىسىنىڭ دەپۋتاتى:

- رامىزدەر تۋرالى بۇل زاڭ جوباسى قىزۋ تالقىلاندى. ءماجىلىس دەپۋتاتتارى ايرىقشا جاۋاپكەرشىلىك پەن بەلسەندىلىك تانىتتى. نەگىزىندە، سولاي بولۋعا ءتيىس ەدى. سەبەبى مەملەكەتتىك تۋ، ەلتاڭبا مەن ءانۇران - حالىقتىڭ ار-نامىسى. ال مۇنداي كيەنى دايىنداۋ، پايدالانۋ جانە قورعاۋ - تۇتاستاي ۇلتتىق ماسەلە. سوندىقتان ءبىز «تۋ مەن ەلتاڭبا تەك ليتسەنزيا ارقىلى عانا جاسالۋى ءتيىس» دەگەن باپتى دۇرىس ساقتاپ قالدىق. نارىق ءبارىن باعىندىرماۋى ءتيىس، نارىقتى وزىنە باعىندىراتىن قۇندى­لىق­تار دا بار. بۇلار - تۋ، ەلتاڭبا مەن ءانۇران ءھام سولاردىڭ ءمانى مەن ماز­مۇ­نىنا اينالعان ۇلتتىق سەزىم، ۇلتىق مۇ­رات پەن ۇلتتىق قادىر-قا­سيەت. سوندىقتان دا زاڭ جوباسىن ءبىراۋىز­دان ماقۇل­داۋى­مىز كەرەك.

روزاقۇل حالمۇرادوۆ، قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى:

- مەملەكەتتىك رامىزدەر - قاي ەلدىڭ بولسا دا ەڭ باستى قاسيەتتى قۇندىلىعى. سوندىقتان بولار، تۇڭعىش پرەزيدەنت ن.نازارباەۆ ءوز سوزىندە: «ءبىز تاۋەل­سىز­دى­گىمىزدىڭ نىشاندارىن كوزدىڭ قارا­شى­عىن­داي ساقتاۋىمىز كەرەك. ەلىمىزدىڭ ءاربىر ازاماتى قازاقستاننىڭ تۋىن، ەلتاڭ­باسى مەن ءانۇرانىن ەرەكشە قۇر­مەتتەۋگە مىندەتتى. ويتكەنى ولار - حال­قى­مىزدىڭ ماقتانىشى، ءبىزدىڭ ەڭ كيەلى قۇندىلىعىمىز»، - دەپ ايتقان بولاتىن. شىندىعىندا، مەملەكەتتىك رامىزدەرگە دەگەن قۇرمەتتى ارقايسىمىز ءوزىمىزدىڭ جۇرەگىمىزگە ۇيىتىپ، جاستارىمىزدىڭ قۇلاعىنا، جۇرەگىنە، سانا-سەزىمىنە دە سىڭىرسەك قانا ولار وتانىنىڭ ناعىز پاتريوتى بولىپ وسەدى. مەملەكەتتىك رامىزدەرگە دەگەن قۇرمەت ەلگە، جەرگە، وتانعا دەگەن قۇرمەتتى بىلدىرەدى. سول سەبەپتى كوك تۋىمىز كوگىمىزدە جەل­بى­رە­گەندە، ءانۇران ورىندالعاندا تىك تۇرىپ، وڭ قولىمىزدى جۇرەككە ۇستاپ تىڭداۋدى ناسيحاتتاۋ ساياساتتىڭ باسىم باعىتى بولۋى قاجەت. بيىل مەملەكەتتىك ءرامىز­دە­رىمىزدىڭ قابىلدانعانىنا 20 جىل تولادى. ونى لايىقتى اتاپ وتۋگە قاتىس­تى ءىس-شارالار جوسپارى دا بەكىتىلگەن. بۇگىنگى قارالىپ جاتقان زاڭ جوباسى مەملەكەتتىك رامىزدەردىڭ ستاندارتتارىن ساقتاۋعا، دۇرىس پايدالانۋعا ءتار­بيە­لەي­دى. بۇل مەملەكەتتىك رامىزدەرىمىزدىڭ قابىلدانعانىنا 20 جىل تولۋىنا پارلامەنت دەپۋتاتتارىنىڭ قوسقان ۇلەسى دەپ بىلەمىن.

اۆتور: سالتان ساكەن، استانا

«الاش ايناسى» گازەتى