سەنبى, 23 قاراشا 2024
ارىپتەستىڭ اڭگىمەسى 3813 6 پىكىر 11 تامىز, 2021 ساعات 15:46

سوتسياليزممەن تىنىستاعان ەلگە ساڭالاۋ اشقان ماقالا

(ساياسي ەسسە)

الدەبىر ەسكى كىتاپتىڭ اراسىنان ابدەن سارعايعان، بۇكتەۋى قىرقىلعان گازەت قيىندىسىن جۋىقتا تاۋىپ الىم. ودان بەرى دە وتىز ءۇش جىل وتكەن ەكەن. (1988-06-11) سوۆەت وداعىنىڭ باس باسىلىمى اتاقتى «پراۆدا» گازەتىنىڭ «تۋعان باۋىرى» موڭعوليانىڭ «ۇنەن» (شىندىق) دەگەن گازەتتىڭ قيىندىسى. شەكەسىندە ايگىلى ۇران جازىلعان  «ءبۇح دەلحين پرولەتار نار نەگدەحتۇن!» (بارلىق ەلدىڭ پرولەتارلارى بىرىگىڭدەر!)

ماقالانىڭ ايدارى: «موڭعول ەلى تۋرالى شەتەل باسىلىمىندا»  دەپتى. ماقالا كىرىسپەسىندە: «امەريكاندىق جۋرناليست جەيمس شەريللدىڭ  «پيپلز دەيلي ۋورلد» باسىلىمىندا جاريالانعان  «موڭعولداردىڭ دۇنيەتانىمى» اتتى ماقالاسىنان  اۋدارىلعان ءۇزىندى» دەلىنگەن ەكەن.

قايتا شولىپ وقىپ شىقتىم، ءدال قازىرگى كەزدە تاڭدانارلىق  دانەڭەسى جوق قاتارداعى ءتاۋىر ماقالانىڭ ءبىرى عانا. الايدا، وسىدان وتىز ءۇش جىل بۇرىنعى ۋاقىت ءۇشىن تاڭ-تاماشا قالدىرىپ، تاڭداي قاقتىرعان جازبا بولعانى ەسىمە ءتۇستى.

سەبەبى، ول كەزدە «ساۋلەلى سوتسياليزم ورناتىپ جاتقان» ەلدە ونداي ناقتى وقيعانى جازۋ، ادامداردىڭ ءومىرىن سۋرەتتەپ جاريالاۋ سەكىلدى ءۇردىس بولمايتىن-دى. دارا، دانا پارتيانىڭ اتىنان عانا سويلەيتىن داڭقتى باسشىلاردىڭ  جارقىن دا جالىندى باياندامالارى مەن ەرەسەن ەڭبەك ادامدارىنىڭ ەكپىندى پىكىرلەرى، ەكى ءجۇز پايىز تابىستارى، كوممۋنيزمگە جاقىنداپ قالعانىمىز جايلى جۇرەك ەلجىرەتەتىن جايساڭ جوسپارلار جازىلۋشى ەدى. ولاردى وقىماي-اق كوڭىلىمىزبەن يلانىپ، گازەتتى قول ءسۇرتىپ، وت تامىزۋعا، تەمەكى وراۋعا جاراتاتىنبىز. كەيدە عانا گازەت پۇشپاعىندا  «كاپيتاليزمنىڭ سيقى» دەگەن ايدارمەن جازىلاتىن شاعىن جازبانى وقىپ، بۋرجۋيلاردىڭ وڭباعاندىعىنا ىشتەي كىجىنىپ، ءوزىمىزدىڭ جارقىن ومىرىمىزگە جادىراپ قالۋشى ەدىك...

ال مىنا كاپيتاليست ءجۋرناليستىڭ ماقالاسى ءتىپتى، قىزىق ەكەن! سونىڭ وزىندە، سوۆەت ەلىندە باستالعان «قايتا قۇرۋ، جاريالىلىق» دەگەن قوعامدىق ءدۇمپۋدىڭ ارقاسىندا عانا بىزدە دە باستالعان «وزگەرىس جاساۋ» دەيتىننىڭ اسەرىنەن شەتەل جۋرناليستەرىنىڭ جازباسىن ومىرىمىزدە العاش كورۋىمىز عوي، بۇل. ايتپەگەندە، ول «قورقىنىشتى دۇنيەدەن» اۋلاق جۇرە بەرەر ەدىك.

ماقالانىڭ باستالۋىنداعى كىشى تاقىرىبى «حالىققا قىزمەت كورسەتۋ مەن ساۋدا سالاسىنداعى ارتتا قالۋشىلىق»  دەپتى. وندا استانا ۋلانباتىر قالاسىنىڭ تۇرعىندارى تاڭەرتەڭ ءسۇتتى قالاي الاتىنى سۋرەتتەلەدى. «تاڭ جاڭا قىلاڭ بەرگەن كەزدە قالا كوشەلەرىنەن قولدارىنا ۇلكەن-كىشى شەلەك ۇستاعان بالا-شاعا، كەمپىر-شال باستاعان مىڭداعان ادامدى كورۋگە بولادى.  ولار ءسۇت الۋ ءۇشىن وسىلايشا تاڭعى ۇيقىسىن بۇزسا دا كەيدە تۇسكە دەيىن ءسۇت تاسىيتىن ماشينە كەلمەي ادامداردى سارىلتىپ قوياتىن كەزى دە بولادى ەكەن... تۇتىنۋشىلارىن بۇلايشا سارساڭعا سالاتىن  قانداي قىزىق ساۋدا جۇيەسى دەپ، موڭعولشا بىلەتىن ۆەنگەر ينجەنەرمەن بىرگە جيىرماداي ازىق-تۇلىك دۇكەندەرىن ارالادىق. ساتۋشىلارى  تۇگەلگە دەرلىك ادەمى دە جاس موڭعول قىزدارى تاۋارىن وتكىزۋ ءۇشىن تۇتىنۋشىلاردى وزىنە شاقىرماي قاراپ تۇرا بەرەدى، قايتا تۇتىنۋشىلار ولارعا جالپاقتاپ ساۋدا جاساۋدا. سەبەپ، ساتۋشىلار جالاقىنى ساۋداسىنىڭ وتۋىنە قاراي ەمەس، تۇراقتى ايلىق الاتىندىقتان بولسا كەرەك...»

ماقالانى وقىعان سايىن ءبىز ءوزىمىز سولاي بولۋعا ءتيىس دەپ، بويىمىز ابدەن ۇيرەنىپ كەتكەن تالاي قىزىق كورىنىستەردى وسىلايشا، كوز الدىمىزعا اكەلگەندە تۇسىمىزدەن ويانعانداي بولدىق.

كەلەسى كەزەكتەگى تاقىرىپتاردا شەتەل ءجۋرناليسى «جۇمىسشى» دەپ اتالاتىن قالالىق مادەنيەت سارايىنان موڭعولداردىڭ انشىلىگى مەن  ءان-كۇي ونەرىن تاماشالاعانىن، ءبىر تانىسى ارقىلى قوناق بولىپ بارعان الدەبىر وتباسىنىڭ تۇرمىس-تىرشىلىگىن اينا-قاتەسىز اڭگىمەلەۋى ەلدىڭ ناقتى ءومىرىن باسقاشا كوزقاراسپەن  قاراۋعا دا بولاتىنىن تانىتقانداي اسەرگە بولەدى.

مىنە، وسىنداي جۇپىنى دا موماقان تۇرمىستاعى قاراپايىم ادامداردىڭ تىرشىلىگىنە قانىققاننان كەيىنگى «توتەنشە ەرىكتى ەرەكشە ادامدار» دەگەن تاقىرىپتى وقىعاندا بەتىڭە سۋىق سۋ شاشىرعانداي سەلك ەتىپ «بۇلاي بولۋ دۇرىس ەمەس سياقتى عوي...» دەگەن كۇمانعا تۇسۋگە تۋرا كەلەدى.

بۇعان دەيىن «شەتەل مامانى» دەيتىن سوۆەت وداعى مەن ەۋروپانىڭ  سوتسيالستىك ەلدەرىنەن كەلگەن ەرەكشە قۇرمەتتى اتاۋى بار ادامدار جايلى «بۇلار بولماسا ءبىز كۇن كورە المايمىز» دەگەن وي سانامىزعا ابدەن سىڭگەن-ءدى. سويتسەك، ولار تۋرالى الگى ماقالادا «شەتەل ماماندارى 2800-3000 توگروگ ايلىق الادى وسى ەلدىڭ قۇنى بويىنشا مىڭ دوللار دەگەن ءسوز، سونىمەن قاتار پاتەراقى، ەلەكتر، جۇمىس كولىگى، دارگەر جانە باسقا بۇكىل مادەني قىزمەت ولارعا تەگىن. ءارى ولارعا جان-جاقتى قانىمدالعان جەكە دۇكەندەر ارقىلى ارزان باعانمەن ازىق-تۇلىك، تۇرمىستىق قاجەتتىلىكتەر كورسەتىلەدى. ولاردىڭ قويعان قانداي تالابى بولسا دا سول ساتتە ورىندالادى.  شەتەل ماماندارى بۇل ەلدە اڭ اۋلاۋ، بالىق اۋلاۋعا ەرىكتى، ەشكىمنىڭ ولارعا تيىم سالىپ تارتىپكە شاقىرۋعا قاقىسى جوق... سولايشا، ولار جەكە باسى ءۇشىن قوسىمشا پايدا دا تاۋىپ ەمىن-ەركىن سايران سالۋىن، بۇل جاقتىڭ حالقى وزدەرىنىڭ قوناقجايلىعى سەكىلدى سانايدى ەكەن...»

بىراق، ءبىز بۇرىن-سوڭدى مۇنداي ماقالا وقىپ كورمەگەندىكتەن ونى قايتا-قايتا قىزىقتاپ وقىعان سايىن ءوزىمىزدى ءوزىمىز كورگەندەي ءبىرتۇرلى حالگە تۇستىك. ءبىزدىڭ ەلدىڭ رەسمي جۋرناليستەرىنە مۇلدە ۇقسامايتىن مىنا  شەتەلدىك جۋرناليست بار-جوعى ءبىزدىڭ ناقتى ءومىرىمىزدى عانا اينىتپاي سۋرەتتەپ وتىرعانىنا كوزىمىز جەتە ءتۇستى.

اسىرەسە، ماقالانىڭ سوڭعى كىشى تاقىرىبى «باستىق پەن جينالىس» وتە قىزىقتى ەدى. جۋرناليست مۇندا، موڭعولشا جاقسى بىلەتىن گەرماندىق مامان ميۋللەردىڭ تانىستىعى ارقىلى  اياقكيىم وندىرىسىندە ىستەيتىن بادام دەگەن جاس كەلىنشەكتىڭ قالا شەتىندەگى «بايانحوشۋ» دەپ اتالاتىن كيىز ءۇيلى اۋدانداعى ۇيىنە قوناققا بارعانىن بايانداپتى. اعاش-وتىن جاعاتىن پەشكە ىلەزدە موڭعولدىڭ ەت پەن ۇننان جاسايتىن ءدامدى تاعامىن ازىرلەگەنىن، ءسۇت قاتقان ءتىل ۇيىرەتىن قويۋ شايىن، تاماقتان كەيىن ۇسىنعان ىركىتتەن ايىرعان ۇلتتىق  اراعىنىڭ  ەرەكشەلىگىن ايتا كەلىپ، اياداي كيىز ۇيدەگى تۇرمىس قاجەتتىلىگىندەگى مۇلىكتەردىڭ رەتتىلىگىن، ۇقىپتىلىعىن، تاپ-تۇيناقتاي تازالىعىن سۇيسىنە سۋرەتتەپتى.

جەيمس وسى تانىستىق ارقىلى بادامنىڭ جۇمىس ورىنىنا الدەنەشە رەت ىزدەپ بارعاندا ولاردىڭ ۇنەمى جينالىستا  وتىرعانىنا تاپ بولادى. سودان، سۇراستىرا كەلە ءوندىرىس جۇمىسشىلارى  اپتاسىنا الدەنەشە ساعاتقا سوزىلاتىن جەتى-سەگىز جينالىسقا قاتىساتىندىعىن بىلگەن. ول جيىنداردا كاسىپوداق، جاستار وداعى، ايەلدەر كەڭەسى، ءوندىرىس بريگاداسى، تسەح باسقارماسى، كومبينات القاسى... سەكىلدى ۇيىمداردىڭ باستىقتارى ۇنەمى جينالىس جاسايدى. جانە، سوتسياليزم ورىناتۋ جولىنداعى ساياسي  ساۋاتتى ارتىرۋ ۇشىنگى لەكتسيالاردى پارتيا باسشىلارى تۇراقتى جۇرگىزەتىنىن بادام راستاپتى. ول كەلىنشەك وسى جينالىستىڭ كوپتىگىنەن جۇمىسقا ارەڭ ۇلگەرىپ، ءۇي-جايعا قاراۋدىڭ وڭاي ەمەس ەكەنىن دە ايتقان. بىراق، ءجۋرناليستىڭ جازباسىندا بۇنى ەشقانداي سىناۋ-مىنەۋ ماعىناسىندا جازباعانى بايقالادى. تەك، قانا سوڭعى سويلەمدە ءبىر اۋىز پىكىر ءبىلدىرىپتى:  «موڭعول ەلى جينالىستى وتە كوپ جاسايتىن،  باستىقتارىنىڭ دا سانى مول ەل سياقتى سەزىلدى» دەيدى.

الايدا، وسى ماقالادان كەيىن الگى «شىندىق» گازەتىنىڭ بەتىندە بۇل ماقالانى سىناعان قارسى ماقالا دا شىعىپ ءبارىمىز جابىرلاي وقىدىق.  ماقالا سارىنى «وڭباعان كاپيتاليستەر ءبىزدىڭ سوتسياليستىك  جەتىستىكتى كورە المايدى، پارتيامىزدىڭ  دارا، دانا ساياساتىن سىناپتى!» دەگەنگە سايادى. ءسويتىپ، سوتسياليزم يدەاسىمەن ابدەن سۋسىنداعان  پاقىر قاۋىم «ءيا، دانا پارتيامىزدىڭ سارا جولىنان تايمايىق» دەپ، شۋلاستى.

دەيتۇرعانمەن، وسى قاراپايىم ماقالا «ءسوتسياليزمنىڭ ساسىق اۋاسىمەن» تۇمشالانعان ەلگە جەلدەتكىش اشقانداي اسەر قالدىرعانىن كەشىكپەي  ۋاقىت ءوزى كورسەتە باستادى.  موڭعوليادا ورىستەگەن «وزگەرىس جاساۋ» دەگەن ماحن قىزىل پارتيانىڭ  كوسمەتيكالىق باستاماسى اقىرى ءوزىنىڭ تۇبىنە جەتتى. وسى ازعانا ەركىندىكتى پايدالانعان موڭعول جاستارى ەڭ اۋەلى اقپاراتتىق  تاۋەلسىزدىككە قول جەتكىزدى. «اردچيلال»  («حالىقشىلدىق») گازەتى بۇكىل ەلگە تارادى.

ول تاۋەلسىز باسىلىمنىڭ توبەسىندە ءبىز ەس بىلگەلى كوزىمىز ۇيرەنىپ كەتكەن «دەلحين پرولەتار نار نەگدەحتۇن!» ۇرانى جوق ەدى. «ازات ءومىر، ەركىن وي ءۇشىن!» دەگەن سوزگە ۇركە قاراپ، شىنجىرىن قيمايتىن قۇلداي جالتاقتاپ قالدىق.

بىراق، ونداعى جازىلعان ماقالالار سىرەسەن سانامىزدى سىلكىلەپ، وزىمىزشە ويلاناتىن كۇيگە كەلتىرگەنىن ايتپاسقا بولمايدى.  ونداعى ماقالالار ەڭ اۋەلى موڭعول ەلىنىڭ اۋىر بوداندىق قامىتتا وتىرعانىن ايتىپتى.  سوۆەت وداعى ەلدى ەكونوميكالىق ءارى ساياسي، رۋحاني قۇلدىقتا ۇستاپ وتىر، دەپتى. ونى دالەلدەپتى: ماسەلەن، ەلدىڭ نەگىزگى شارۋاشىلىعى سانالاتىن مالدى جىلىنا ەكى رەت، سەمىرگەن كەزدە قىستىڭ باسىندا، قىستان شىققان سوڭ كۇيلىسىن تىرىدەي ايداپ ارزان باعامەن تەك وزىنە ەكسپورتتاپ الادى. حالقى ءوز مالىن ءوزى ەمىن-ەركىن سويىپ  جەي المايدى. ال، موڭعوليانىڭ ەڭ باعالى اڭ-قۇسىن  ورىس ەلى جىل سايىن ءجۇز مىڭداعان جوسپارمەن اۋلاتىپ الىپ، باتىس ەلدەرىنە ۆاليۋتاعا اۋىستىرادى. ەردەنەت، دارحان سەكىلدى اسا قىمبات كەن شىعاراتىن قالالار تۇگەلدەي ورىستاردىڭ باقىلاۋىندا، نەگىزگى پايداسىن سولار كورەدى...

الپىسىنشى جىلدىڭ باسىندا ماحن پارتيا قۇرىلتايىندا لوحۋز، سۋرماجاۆ، ءتوموروچير سىندى جاڭاشىل  جاستاردىڭ  ەكونومكالىق ەركىن ساۋدا جاساپ كورشى كورەيا، جاپونيا سياقتى ەلدەرمەن بايلانىس جاساۋعا  باعدارلاما ۇسىنعانى ءۇشىن ولاردى «كاپيتاليزمدى جاقتادى» دەپ ۇزاق جىلعا سوتتاپ، جەر اۋدارعان...

وسىلايشا، موڭعول ەلىنىڭ قانىن سورىپ ءسولىن عانا قالدىرعان سوۆەت وداعى موڭعولياعا ۇستەمدىك ەتكەن جەتپىس جىلدا نە ءجونى ءتۇزۋ قالا سالۋعا كومەكتەسپەدى. قالا اراسىنا قارا جول دا سالمادى، جوعارعى ءۆولتى ەلەكتر جۇيەسىن دە ىسكە اسىرماعان...»  (موڭعوليا تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى جيىرما جىلىندا ۋلانباتىر مەن ولگي اراسىنداعى مىڭ جەتى ءجۇز شاقىرىمعا وزدەرى قارا جول سالىپ، بۇكىل اۋىلدىق جەردى جوعارعى ءۆولتى ەلەكترمەن قانىمداپ، سوڭعى ۇلگىدەگى قالالاردى سالىپ ۇلگەردى. ال، ءبىزدىڭ قازاقستان بۇل ەلمەن سالىستىرعاندا  قالالارى سالىنعان، قارا جولدارى توسەلگەن، ەلەكتر جۇيەسى ىسكە جەگىلگەن، تەمىر جول تورابى قالىپتاسقان، دامىعان اگرارلى،  ءوندىرىستى وركەنيەتتى ەلدى رەسەي بوداندىعىنان العان ەدىك.)

«ۇگ» («ءسوز») دەگەن گازەت قولىمىزعا تيگەندە ءبىرىنشى بەتتە ادامزات كوسەمى اتالعان، ءبىز دە ءوز اتامىزدان دا ارتىق كورىپ كەتكەن لەنين تۋرالى «جەر بەتىندەگى ەڭ قانىشەر ادام» دەگەن ماقالانى وقىپ، ەسىمىز اۋىپ قالا جازدادىق. ول ماقالادا لەنين توڭكەرىس جاسايمىن دەگەن سىلتاۋمەن رەسەيدە ازامات سوعىسىن اشىپ بيلىك باسىنا كەلگەن، سودان كەيىن قىزىل تەررور ارقىلى ءوز حالقىن الاپات قىرعىنعا ۇشىراتقان، اقسۇيەك زيالى قاۋىمىن تۇگەلدەي اتقان،  ادامداردى ءدىني سەنىمى ءۇشىن جاپباي جازالاعان. موڭعول سياقتى بەيتاراپ ەلدىڭ دە ىشكى ىسىنە ارالاسىپ جەتپىس مىڭ وقىمىستى لامالارىن، سول ەلدىڭ قۇرامىنداعى قازاق دەيتىن شاعىن حالىقتىڭ ءتورت مىڭ ەلاعسى مەن يمامدارىن تۇگەلدەي اتقان، سان عاسىرلىق  جەكە مەنشىك جۇيەنى كۇيرەتىپ بودان حالىقتارىن اشتىق اپاتىمەن جويعان...» دەگەن مازمۇندا.

وسىنداي اقيقات ماقالالار اقىرى ەلدى ءدۇر سىلكىندىرىپ حالىقتىق قوزعالىسقا اكەلدى. «اردچيلسان حولبوو» (حالىقشىل وداق)  جوعارعى ۇكىمەتكە تالاپ قويدى. ەلدى ەلۋ جىل بويى پارتيانىڭ ۇلى قۇرىلتايىمەن الداۋسىراتقان «توعىز بيۋرو»  (ماحن قىزىل پارتيانىڭ توعىز باسشىسى) جوعارعى لاۋازىمدىلاردى  ۇكىمەت باسىنان شارتسىز كەتۋىن جانە كوپ پارتيالى ەركىن، اشىق سايلاۋ جاساۋدى تالاپ ەتتى. سولايشا، حالىقتىق  قوزعالىس جەڭىسكە جەتتى.

العاشقى ەركىن سايلاۋدا «حالىقشىل قوزعالىس» پارلامەنتتىڭ قىرىق پايىزىن يەلەندى.  ۇكىمەتتى دارا بيلەگەن جالعىز پارتيانىڭ قوعامدىق  ۇستەمدىكتەن كەتۋى – ەل ومىرىندە از ۋاقىتتا ۇلكەن ەكونوميكالىق، ساياسي، مادەني وزگەرىسكە قولجەتكىزۋگە سەبەپ بولدى. «حالىقتىق قوزعالىستىڭ»  ەڭ ماڭىزدى باعدارلاماسى سانالعان «مالدى مالشىلاردىڭ وزىنە بەرۋ»  ساياساتى ىسكە اسقاندىقتان قىرىق جىل بويى «كولحوز جالشىسى» بولعان قارا تابان مالشى قاۋىمى از جىلدا تۇرمىسى تۇزەلىپ، جەكە مەنشىك شارۋاشىلىقتى جەدەل مەڭگەرىپ كەتتى.

ەل ازاماتتارى تۇگەلدەي جەكە شارۋاشىلىق  يەلەنۋگە قۇقىلى دەيتىن جاڭا زاڭ ىسكە اسقاندىقتان، بۇرىنعى ۇلكەن وندىرىستەر سونداعى قىزمەتكەرلەرگە ارنايى اكتسيامەن ۇلەسكە ءبولىندى. ساۋدا ۇيىمىنىڭ قويمالارىندا ساقتالعان قىرۋار تاۋارلار قورى ارنايى كوميسسيا ارقى جەرگىلىكتى حالىققا تەڭدەي ءبولىندى. ەندى، ساۋدا-ساتتىق بۇرىنعىداي مەملەكەتتىك ەمەس، جەكەگە كوشكەندىكتەن شاعىن بيزنەس جىلدام قارقىنمەن العا باسقانى نارىقتىق قاتىناستىڭ تيىمدىلىگىنە ەلدى يلاندىرىپ، ەڭبەكتەنۋ ىنتاسىن ارتتىردى.

بۇرىنعى جينالىسشىل، ۇرانشىل  باسشىلار دا كاسىپكە ويىسىپ، سوزدەن ىسكە كوشۋ ادامداردى جاۋاپكەرشىلىككە تاربيەلەدى. سوتسياليستىك جوسپار، جاساندى جارىس، كوممۋنيزمگە دامەلەندىرگەن قيالي «بەس جىلدىقتار» ەندى، كۇلكىلى كۇي بوپ ارتتا قالدى...

ياعني، «حالىقشىل قوزعالىستىڭ» جاساعان جاندى، ناقتى باعدارلامالارى ىسكە اسقانىن كوزىمەن كورگەن كارى كوممۋنيستەر قانشا جىل بوسقا جينالىس اشىپ، ارام تەر بولعانىن ىشتەي مويىنداۋعا ءماجبۇر بولدى.

ارينە، مۇنىڭ نەگىزگى تەتىگىن تاپقاندار حالىقشىل قوزعالىستىڭ جاس بەلسەندىدەرى ەدى. ولار تۇيىققا تىرەلگەن «كازارمالىق ءسوتسياليزمدى» قۇتقاراتىن جالعىز جول – «ساياسي، قوعامدىق، الەۋمەتتىك تۇبەگەيلى وزگەرىس جاساۋ» دەگەن ۇستانىمدى العا تارتقان-دى. ياعني، «اۋەلى ساياساتتى وزگەرتۋ سونسوڭ ەكونوميكا» دەگەن باعىتتىڭ اكسيوما بولعانىن ءومىر ءوزى دالەلدەدى.

سوندا، ءبىزدىڭ قازاقستاننىڭ «اۋەلى ەكونوميكا، سونسوڭ ساياسات» دەگەنى، باياعى كوممۋنيزمنىڭ ەسكى ءتاسىلى سەكىلدى عوي. ويتكەنى، نارىقتىق ەكونوميكانى كوممۋنيستىك تاسىلمەن باسقارۋدىڭ مۇمكىن ەمەستىگىن قازىرگى تۇيىققا تىرەلگەن قوعامدىق-الەۋمەتتىك جاعدايلار ءوز-اق جاريالاپ تۇرعان جوق پا؟!

ءسوزىمنىڭ سوڭىندا جۋرناليست رەتىندە ايتپاعىم ءبىزدىڭ ەلگە اشىق اقپاراتتىق جۇيەنىڭ قاجەتتىلىگى – قارىنى اشقان ادامنىڭ الاقانىن جايىپ تۇرعان ايانىشتى ءحالىن ەلەستەتەدى، دەۋ عانا.

اباي ماۋقاراۇلى،

جازۋشى-جۋرناليست

Abai.kz

6 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1471
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3246
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5419