ايەلدەردىڭ بيلىكتە كوپ بولۋىن جاقتايمىز. پەدوفيلياعا قارسى قوعامىمىز بىرىكتى. وسى پرينتسيپتەردەن تايماساق الەمدىك وركەنيەت بىزبەن بىرگە.
ىرگەمىزگە قازاقستان تەرروريستىك ۇيىم دەپ جاريالانعان، ايەلدەردى تۇمشالاپ، ءجاسوسپىرىم ۇل - قىزدارمەن جىنىستىق قاتىناستى قالىپتى جاعداي سانايتىن تاليبان الىپ اۋعانستان بيلىگىن تولىعىمەن قولعا الدى.

الىپ ەلدەر ويىنى ءبىزدىڭ ايماقتاعى گەوساياساتقا ۇلكەن وزگەرىستەر ەنگىزبەك. مۇندايدا ەل بولىپ بىرىگۋ العىشارتتارىن ورىنداۋ پارىز.
اۋعانستاننىڭ جاپونيا سەكىلدى مىقتى مەملەكەت ورناتۋىنا مول مۇمكىندىكتەرى بولدى. بىراق حالقى دا بيلىگى دە شىڭعىسحان جاۋلاپ العان تار زاماننان شىققىسى كەلمەدى.

تاريحقا جۇگىنەيىك. 1919 جىلى بريتان يمپەرياسىنان اۋعانستاندى ازات ەتىپ، تاۋەلسىزدىگىن جاريالاعان امانۋللا حان زايىرلى مەملەكەت قۇرماققا نيەت ەتتى. بولشەۆيكتەردى قولدايمىز دەپ لەنينگە ەلشىلەرىن جىبەردى. قىتاي، يران مەن پاكىستاندى اۋىزدىقتاپ ۇستاماق جاڭا اۋعان بيلىگىنە لەنين ريزاشىلىقپەن سوۆەت وداعى قۇرامىنداعى تاجىكستان، وزبەكستان مەن تۇركىمەنستاننىڭ ءبىراز جەرىن جەرگىلىكتى تۇرعىندارىمەن سىيلاي سالدى. ءبىز بىلەتىن تاجىكستاندا جەتى ميلليون، ال اۋعان جاعىندا كەيىنگى قىرىق جىلدا سوعىستان كوز اشپاعان ون ءتورت ميلليونداي تاجىك وتىر. ەرتە زاماندا ءبىراز ۋاقىت ورتالىق ازيانى بيلەگەن سامانيدتەر ديناستياسىن قازىرگى تاجىك ەلى وزدەرىنىڭ ءبىرىنشى «تاجىك مەملەكەتىنىڭ باستاۋى» سانايدى. مۇنداي ۇلتتىق داراقىلىقتى الپاۋىت ەلدەر قالاي قوزداتىپ، وتتاي لاۋلاتىپ جىبەرەرىن كىم ءبىلسىن.

ەكىنشىدەن ءۇش ميلليونداي وزبەك اكالارىمىز دا اۋعان ايماعىندا. كەشەلى بەرى ولار كورشى ەلدىڭ تەرريتورياسىنا باس ساۋعالاپ جۇزدەپ ەنە باستادى.
ميلليونعا تارتا ءوز قانداستارىمىز بار. كوپشىلىگى وزبەك بولىپ كەتكەن. بىرەۋگە مال قايعى، بىرەۋگە جان قايعى كەزدە ولاردىڭ ءتۇبى قازاق دەپ بىزدەن باسقا ەشكىمگە كەرەگى بولماسى حاق. ءدال قازىر ولاردى وتانىمىزعا كوشىرىپ اكەلە المايمىز. دەگەنمەن، الىپ دەرجاۆالار مەن شەكاراداعى ءۇش كورشىمىز اۋعانستان تاقىرىبىندا كەلىسسوزدەرگە وتىرعاندا ءبىز دە سىرتتا قالماۋىمىز كەرەك. قانداستارىمىزدى قولداۋ باعىتىندا عۇمىرلارىندا كورمەگەن الەۋمەتتىك جاعدايلار جاساۋىمىز قاجەت بولار. مەكتەپ، ەمحانا، مونشا سالىپ بەرۋ سەكىلدى. كەي دەرەكتەرگە سۇيەنسەك قانداستارىمىز ساۋدا مەن كاسىپكە ىڭعايلى. ءبىر مۇناي زاۆودىن سالساق، اۋعاندا جانارماي ساۋدالاپ ءوز قارجىمىزدى شىعارىپ قانا قويماي، ەكونوميكالىق تۇرعىدا اۋعاندى بيلەگەن ءتالىپ ۇكىمەتىنە ءبىرشاما ىقپالىمىزدى جۇرگىزەمىز.

اقش پرەزيدەنتى بايدەن: «اۋعاندىقتار ءوز ەلدەرى ءۇشىن كۇرەسپەسە، امەريكان ساربازدارى ولاردىڭ بەيبىت ءومىرى ءۇشىن نەگە قۇربان بولۋى كەرەك»، دەپ اشىپ ايتتى. ءبىر جاعى 2001 جىلى كابۋلدى باسىپ العاندا اقش تۇرعىندارىنىڭ 80% اق ءۇي شەشىمىن جاقتاسا، قازىر 17% سايلاۋشىلار عانا قولداپ وتىر.
وسى جاعدايدا رەسەي بيلىگى تاليباندارمەن كەلىسسوزگە بارۋعا ءماجبۇر بولدى. ورتالىق ازياداعى بەس رەسپۋبليكاعا ىقپالىنان ايرىلماۋ ءۇشىن كابۋلدەن ەلشىلىگىن كوشىرمەگەن جالعىز ەل.

ءار ەلدىڭ ءوز مۇددەسى، ءار پەندەنىڭ ءوز پيعىلى بار. ۋكراينا ۇلتشىلدارى تاليباندار وسى العان باعىتتارىنان تايماي ورتا ازياداعى بەس ەلدى باسىپ ءوتىپ رەسەي شەكاراسىنا جەتسە دەپ الاقاندارىن ىسقىلاپ وتىر. ولاي بولسا رەسەي ۋكراينانىڭ وتارلاعان جەرىنەن ارمياسىن اكەتەدى، ءبىز جەرىمىزدى قايتارامىز دەپ ءپالساپا سوعۋدا. بەلارۋس تە لۋكاشەنكودان قۇتىلادى دەگەندى قوسىپ قويادى.

بۇل ەندى قازىرگى جاعدايداعى العاشقى ويعا تۇيگەن دۇنيەلەر.
قازاق ەلى ايەل انا مەن بالالارى ءۇشىن جانىن پيدا ەتكەن.

ماحات سادىق

Abai.kz