جامبىل وبلىسىنىڭ بايزاق اۋدانىنداعى اسكەري قويماداعى جارىلىستىڭ جاڭعىرىعى بىرتە-بىرتە سەيىلىپ كەلەدى. وقيعانىڭ ءمان-جايىنا تەرگەۋ-كوميسسياسى تولىق باعاسىن ءالى بەرمەدى. كىنالىلەر انىقتالىپ، جاۋاپتىلار ءوز اركەتىن ۋاقىتى جەتكەندە تۇسىندىرەر. ال ازىرگە بولعان وقيعانىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن تەك قانا ەكس قورعانىس ءمينيسترى نۇرلان ەرمەكباەۆ ءوز موينىنا الىپ، وتستاۆكىگە كەتتى. ال باسقالارى سوندا سۋدان تازا، سۇتتەن اق پا دەگەن زاڭدى ساۋال تۋىندايدى.

جالپى الەمدىك ساياسي ساحنادا جارىلىس سالدارىنان ەشبىر ەلدە مينيستر وتستاۆكىگە كەتكەن ەمەس. چەحيادا، ۋكراينادا مۇنداي وقيعالار بولدى، الايدا جاۋاپ وقيعاعا تىكەلەي قاتىسى بار ازاماتتاردان سۇرالدى. ءتىپتى مىنا كورشى رەسەيدە جىلدا قارۋ-جاراق قويمالارىندا جارىلىس بولىپ جاتادى. ول ءۇشىن ۆەدومستۆو باسشىسى ورنىن بوساتپايدى. قورعانىس ءمينيسترى ءتىپتى وق-دارىلەردىڭ ساقتالۋىنا تىكەلەي جاۋاپ تا بەرمەيدى. ال بىزدە بار كىنانى ءبىر عانا كىسىنىڭ موينىنا ارتا سالىپ، وقيعانى جىلى جاۋىپ قويعىسى كەلەتىندەر بار.

راس، 17 ازاماتتىڭ كوز جۇمۋى جۇرەكتى اۋىرتادى. بۇعان دەيىنگى جارىلىستاردا دا ءبىراز ازاماتتارىمىزدان ايىرىلىپ قالدىق. بىراق الدىڭعى مينيسترلەردىڭ ەشقايسىسى بۇل ءۇشىن وتستاۆكىگە كەتپەدى، ال ەرمەكباەۆ قوعام دۇربەلەڭىن باسۋ ءۇشىن ءوز مانسابىن ەلدىڭ بولاشاعى ءۇشىن قۇربان ەتتى.
بۇل ارينە ەرمەكباەۆتىڭ جاۋاپكەرشىلىگى جوعارى، ءاربىر ارەكەتىنە جاۋاپ بەرەتىنىن اڭعارتادى. ەلىمىزدىڭ ساياسي ارەناسىندا مۇنداي ۇستانىمدىلىق جوعارى باعالانادى، بالكىم ەرمەكباەۆ سەنىمدى جاۋىنگەر، بىلىكتى اسكەري ساياساتكەر ەكەنىن وسى ارەكەتى ارقىلى تاعى ءبىر دالەلدەگەن بولار.

جالپى قورعانىس ءمينيسترى لاۋازىمى — ساياسي قىزمەت. ول مينيسترلىك پەن رەسپۋبليكا باسشىلىعى، قوعامدىق ۇيىمدار مەن وزگە ەلدەر اراسىنداعى قارىم-قاتىناستى مەملەكەتتىڭ ۇستانعان ساياساتىنا ساي رەتتەپ وتىراتىن تۇلعا. ال اسكەردىڭ جاۋىنگەرلىك دايارلىعىنا، وقۋ-جاتتىعۋلارىنا، قاجەتتى قارۋ-جاراقپەن، اسكەري تەحنيكالارمەن، تىلدىڭ قامتاماسىز ەتىلۋىنە، ولاردىڭ ساقتالۋىنا تىكەلەي جاۋاپتى قورعانىس ءمينيسترىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى — قارۋلى كۇشتەر باس شتابىنىڭ باستىعى ەكەنى انىق. ەندەشە جامبىل وقيعاسىنىڭ جاڭعىرىعى ءالى دە بىرازعا دەيىن تالاي كىسىنىڭ ءتۇن ۇيقىسىن ۇرلايتىنى ءسوزسىز.

بەلگىلى قوعام قايراتكەرى ەرمۇحامەد ەرتىسباەۆ وق-دارىلەر قويمالارىنداعى جارىلىس تابيعي قۇبىلىس بولماسا دا، كەزدەيسوق نارسە ەمەس، ونىڭ اسكەردە ورىن الۋ ىقتيمالدىعى جوعارى دەدى.

– الەمدەگى كەز كەلگەن ارميا ءۇشىن جارىلىس كەزدەيسوقتىق ەمەس، ول ەكونوميكالىق دەڭگەيىنە دە، گەوساياسي ورنالاسۋىنا دا، قانداي دا ءبىر ارتىقشىلىق پەن كەمشىلىككە دە بايلانىستى ەمەس. نەگە دەسەڭىز: وق-دارىلەر بولسىن، جالپى قارۋلى كۇشتەردىڭ ءوزى بولسىن، ولار – پارادوكسقا ۇقسايتىنىنا قاراماستان، جوعارى قاۋىپتىڭ كوزى بولىپ تابىلادى. قالاي ايتساق تا، ەشبىر مەملەكەتتىك ورگاندا قورعانىس ۆەدومستۆوسىندا سياقتى سونشا كوپ قاۋىپتى، جويقىن قىرعىنعا ۇشىراتاتىن قارۋ-جاراق، تەحنيكا مەن وق-ءدارى جوق. قازاقستان ارمياسىنىڭ تاعى ءبىر ەرەكشەلىگى – قارۋ-جاراق پەن وق-دارىلەردىڭ باسىم بولىگى كەڭەس داۋىرىنەن قالعان. ولاردىڭ كەپىلدى پايدالانۋ مەرزىمى باياعىدا ءوتىپ كەتكەن، – دەيدى قوعام بەلسەندىسى.

ەلىمىزدەگى كوپتەگەن ساراپشىلار مەن ساياساتتانۋشىلار قازاقستان قارۋلى كۇشتەرىندەگى 30 جىل بويى جيناقتالعان پروبلەمانى وتستاۆكا شەشپەيدى دەپ پىكىر ءبىلدىردى. ەرتىسباە مۇنىمەن تولىق كەلىسەتىنىن جەتكىزدى.

– ارميا دا ءبىزدىڭ جالپى مەملەكەتتىك جۇيە سياقتى وتە «يكەمسىز»، سوندىقتان جىلدار بويى قالىپتاسقاندى تۇزەتۋ ءۇشىن ەرمەكباەۆ باسشىلىق ەتكەن 3 جىل ارينە از. ەلىمىزدىڭ تاريحىندا قورعانىس سالاسىن ارميا گەنەرالدارى دا، ساياسي باسقارۋشىلار دا باسقارعان بولاتىن. ولاردىڭ ارقايسىسىنىڭ كەزىندە دە وق-دارىلەر قويمالارىندا جارىلىس بولىپ، اسكەري قىزمەتشىلەر مەن ازاماتتىق تۇرعىندار قازا تاپقان. ول توتەنشە جاعدايلار ءبىرلى-جارىم دا بولدى جانە سەريالى تۇردە دە بولدى، – دەدى قوعام بەلسەندىسى.

تەلەگرامدا 330 مىڭ جازىلۋشىسى بار نەزىگار كانالى دا جامبىلداعى جارىلىس پەن ەرمەكباەۆتىڭ وتستاۆكاسى تۋرالى جازبا شىعاردى. پابليك يەلەرى ەكس-ءمينيستردىڭ ارەكەتىن پوستكەڭەستىك ەلدەردىڭ ساياسي ەليتاسىندا بۇرىن سوڭدى بولماعانىن ايتادى. سەبەبى وق-ءدارى قويماسىنداعى جارىلىس تۇتاس مينيسترلىكتىڭ جۇمىسىنىڭ كورسەتكىشى ەمەستىگىن ايتادى. ادەتتە اسكەريلەر مۇنداي تىرلىكتىڭ تىگىسىن تەز جاتقىزاتىن. الايدا نۇرلان ەرمەكباەۆ باسقا شەشىمگە كەلدى. قانشا دەگەنمەن 17 ادامنىڭ قازا تاپقانى قوعامدى سىلكىنتتى، سوندىقتان ەكس-مينيستر قوعام تىنىشتىعىن باستى نازارعا الىپ، ورنىن بوساتتى. بۇل ارەكەتى ارقىلى ول ءوزىن قيىن-قىستاۋ كەزەڭدە جاۋاپكەرشىلىكتەن قاشپايتىنىن كورسەتتى.

Abai.kz