زامانداردان زامان وتكەندە، بۇرىنعىلار ءولىپ تاۋسىلىپ، قالعاندارعا ناۋبەت جەتكەندە، «اراب جۇرتىنان ءبىر مۇحاممەد دەگەن باتىر شىعىپتى!» - دەپ، اۋەزى ايداي الەمگە جايىلىپ،تۇركىستان ايماعىنان، تۇرىك ۇرپاعىنان، موعول ناسىلىنەن، «توقسان ەكى باۋلى قىپشاق» اتانىپ تۇرعان كۇندە «ءار رۋدان بىرەۋ بولسا، رۋ تۇگەل بولماق» دەسىپ، توقسان ەكى باتىر اتقا ءمىندى دەيدى: «سول مۇحاممەدتى بارىپ كورەلىك. باتىرلىعى شىن بولسا، جولداس بولىپ جانىنا ەرەلىك!» دەپ، مىنگەن كولىكتەرى - ات، ۇستاعان قارۋلارى - ءبىر-ءبىر قاتقان قاق سويىل، قۇرعاق شولمەن ءجۇرىپ بارسا، ايتقان مۇحاممەد مۇنان بۇرىن ەكى سوعىستى وتكىزىپ: بىرىندە جەڭىپ، بىرىندە جەڭىلىپ، ءۇشىنشى سوعىستىڭ ۇستىندە تۇر ەكەن.

جان-جاقتان ەرەۋىلدەپ شاڭ شىعادى ەكەن دە، شاڭداتىپ كەلە جاتقاندار كاپىرلەرگە قوسىلا بەرەدى ەكەن. مۇسىلمانعا ۇيدەن شىققان وزدەرىنەن باسقا ەشكىمنىڭ شاڭى قوسىلمايدى ەكەن. كۇنشىعىستان  ءبىر شاڭ شىقتى،بۇل شاڭ كاپىرلەر توبىنا بارمادى. مۇسىلماندارعا تۇپ-تۋرا كەلدى. اراب جۇرتى: مىنگەنى-تۇيە، كوبى جاياۋ-جالپى، قارۋلارى-ءبىر-ءبىر شولاق قىلىش; مىلتىق، نايزانى ۇستاپ كورمەگەن. ەڭ العاش ۇرىس-توبەلەسكە شىققاندا،ءۇش ءجۇز ون ءۇش كىسى جاساققا شىققان. ءبارىنىڭ ورتاسىندا  كولىگى-جەتپىس تۇيە، ەكى ات، التى ساۋىت، سەگىز قىلىش، باسقاسىنىڭ قولىندا تۇتام توبىلعىدا جوق.

زامانداردان زامان وتكەندە، بۇرىنعىلار ءولىپ تاۋسىلىپ، قالعاندارعا ناۋبەت جەتكەندە، «اراب جۇرتىنان ءبىر مۇحاممەد دەگەن باتىر شىعىپتى!» - دەپ، اۋەزى ايداي الەمگە جايىلىپ،تۇركىستان ايماعىنان، تۇرىك ۇرپاعىنان، موعول ناسىلىنەن، «توقسان ەكى باۋلى قىپشاق» اتانىپ تۇرعان كۇندە «ءار رۋدان بىرەۋ بولسا، رۋ تۇگەل بولماق» دەسىپ، توقسان ەكى باتىر اتقا ءمىندى دەيدى: «سول مۇحاممەدتى بارىپ كورەلىك. باتىرلىعى شىن بولسا، جولداس بولىپ جانىنا ەرەلىك!» دەپ، مىنگەن كولىكتەرى - ات، ۇستاعان قارۋلارى - ءبىر-ءبىر قاتقان قاق سويىل، قۇرعاق شولمەن ءجۇرىپ بارسا، ايتقان مۇحاممەد مۇنان بۇرىن ەكى سوعىستى وتكىزىپ: بىرىندە جەڭىپ، بىرىندە جەڭىلىپ، ءۇشىنشى سوعىستىڭ ۇستىندە تۇر ەكەن.

جان-جاقتان ەرەۋىلدەپ شاڭ شىعادى ەكەن دە، شاڭداتىپ كەلە جاتقاندار كاپىرلەرگە قوسىلا بەرەدى ەكەن. مۇسىلمانعا ۇيدەن شىققان وزدەرىنەن باسقا ەشكىمنىڭ شاڭى قوسىلمايدى ەكەن. كۇنشىعىستان  ءبىر شاڭ شىقتى،بۇل شاڭ كاپىرلەر توبىنا بارمادى. مۇسىلماندارعا تۇپ-تۋرا كەلدى. اراب جۇرتى: مىنگەنى-تۇيە، كوبى جاياۋ-جالپى، قارۋلارى-ءبىر-ءبىر شولاق قىلىش; مىلتىق، نايزانى ۇستاپ كورمەگەن. ەڭ العاش ۇرىس-توبەلەسكە شىققاندا،ءۇش ءجۇز ون ءۇش كىسى جاساققا شىققان. ءبارىنىڭ ورتاسىندا  كولىگى-جەتپىس تۇيە، ەكى ات، التى ساۋىت، سەگىز قىلىش، باسقاسىنىڭ قولىندا تۇتام توبىلعىدا جوق.

بۇلار توقسان ەكى باتىر-توقسان ەكى  اتتىڭ ءدۇسىرى جەردى قوزعالتقانداي بولىپتى. بار بىلگەنى: «مۇحاممەد قايسى، مۇحاممەد قايسىڭ!؟» دەسە كەرەك. بۇلاردىڭ ءتىلىن، نە ايتىپ، نە قويعانىن بىلەر جان جوق. «مۇحاممەد اناۋ-دەسەك، ءولتىرىپ تاستاي ما!؟» دەپ قورىقسا كەرەك. سوندا ءتورت جاردىڭ توبە اعاسى اۋباكىر اعاي پايعامباردىڭ قاسىنا جەتىپ كەلىپ:

- اكەم كابابا: «تۇركىستاندىقپىز!» دەۋشى ەدى. سول اكەمنىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، بۇلار تۇركىستان جۇرتى، تۇرىك ادامدارى بولسا كەرەك! دەگەن سوڭ، مۇحاڭ تۇرىك تىلىمەن سويلەسكەن ەكەن. بۇلار وقىرىنا ءتۇسىپتى:

- ءوزىمىز سىزگە ۇزىن قۇلاقتان ەستۋمەن اسىق بولىپ ءبىرىمىز وق، ءبىرىمىز جاق ەسەپتى قازىلعان جول، شاشىلعان توپىراعىڭىزدا بولعالى كەلدىك! - دەسىپ، كاپىرلەرگە قاراي لاپ قويا شاۋىپ، دۇرسە قويا بەردى دەيدى.

جالاڭاش تۇيە باعىپ، ومىرىندە قىل قۇيرىقتى جىلقى كورمەگەن سورلى اراب اتتىڭ دۇرسىلىنەن قورقىپ، ۇرەيى ۇشىپ، زارەسى كەتىپ، توپالاڭ تيگەن قويداي، بىقبىرت ءتيىپ، جىلقىنىڭ جاساۋ تەزەگىندەي بولدى دەيدى. بۇلاردىڭ باتىرباسى، كوكجالى-اقكوسە. وعان تاياۋلارى - مالىك، اقتام، قۇتتىقوجا، يمامبايىر، اققويان-دەگەندەر ەكەن. سوندا پايعامبار جارىقتىق شاتتانعاننان:

- اللا تۇركى حايىر عىمين ۇممەتى! - دەگەندىگىن سالمانپارىس دەگەن ساقابا ازىرەت سۇلتانعا سويلەگەن ەكەن. قازاقشاسى «تۇركىم كەلدى - كوركىم كەلدى»، دەگەن ەكەن.

سوندا پايعامبار بۇلاردان سۇراعان ەكەن:

- سىزدەر قاي دىندە بولاسىزدار؟-دەپ. بۇلار ايتىپتى:

- ءبىز ءدىن-ءسىندى بىلمەيمىز، ورازا جوق، ناماز جوق، قۇداي دەگەن جانبىز،-دەپتى.

- «وزعان پايعامبار» دەگەن بابالارىمىز وسىلاي ۇقتىرعان ەكەن» دەسىپتى.

وسىنداي ۇعىنا الماعان سوزدەن ءبىزدىڭ قازاق: «وزعان پايعامبار ۇرپاعىمىز» دەسىپ تە ءجۇردى. سويتسە، ونىسى ۋىز (وعىز ) حان ەكەن. كيگىز ءۇيدى سول ۋىز حان جاساتىپ: «كيگىز تۋىرلىقتى قازاق بايدىڭ بالاسى، ۋىز ءۇيلى» اتانىپ ءجۇردى.

سول سوعىستا پايعامبار شاتتانىپ: «التۇركى حايىر مەن ۇمبەتى» دەگەن ەكەن دەسەدى. «مەنىڭ ۇمبەتىمنىڭ ەڭ جاقسىسى تۇركى حالقى» دەگەن ءسوز دەيدى.

سونان كەيىن بۇلار قالعان ءومىرىن پايعامبار قاسىندا وتكىزىپ، «انسارى» اتانعان ەكەن. «مۇھاجىرىن اڭسارى» دەگەن قاۋىم قىبىلانىڭ رۋ، تۇقىم اتى ەمەس. مەككەدەن پايعامباردى ىزدەپ كوشكەندەر «مۇھاجىرىن» اتانعان. پايعامبارعا سوعىستا بولىسىپ، كۇش-كومەك بەرگەندەر انسارى اتانعان. «دالسابتۇن الال ۇللىنمەن ءال-مۇھاجىرىن ۋا ءال-انزار» - بايگەنىڭ وزىپ الدىن العان «مۇھاجىرىن مەن Aنسارىلار»، دەلىنگەن ءسوز.

ءماشھۇر-ءجۇسىپ كوپەيۇلى

(شىعارمالار جيناعى 8 توم 59 بەت)

مىنە اعايىن، پايعامباردىڭ تۇرىك جۇرتىنا بەرگەن باعاسى، اراب جۇرتى ءدىندى بىزگە الىپ كەلمەگەن، ءدىندى قايتا بابالارىمىز وزدەرى ىزدەپ تاۋىپ العان. ءسوز سوڭىنا كەلگەندە ءوز باعامىزدى تۇسىرمەيىك اعايىن! ورازا قابىل بولسىن!

«اباي-اقپارات»