قر پارلامەنتى ءماجىلىسى دەپۋتاتى، «اق جول» فراكتسياسى مۇشەسى قازىبەك يسا قر پرەمەر-ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى ە. توعجانوۆقا دەپۋتاتتىق ساۋال جاسادى.

وسىدان ءۇش كۇن بۇرىن، 14 قاراشادا 2022 جىلعى فۋتبولدان الەم چەمپيوناتىنا ىرىكتەۋدە قازاقستان ۇلتتىق كومانداسىنىڭ فرانتسيا كومانداسىنان 8:0 بولىپ، فۋتبول تاريحىنداعى ماسقارا ەسەپپەن ويسىراي جەڭىلۋى ەلدىڭ قاتتى نارازىلىعىنا ۇشىراپ، قوعامدا رەزونانس تۋدىرۋدا.

باسپاسوزدە ايماقتارداعى فۋتبول كلۋبتارىنا 71 ملرد جۇمسالعانى، تەك «استانا» كلۋبىنىڭ وزىنە 15 ملرد بولىنگەنى جارىسا جازىلۋدا. بىراق ناتيجە قايدا؟!.

بۇل باس باپكەردىڭ ەمەس، بىزدەگى جالپى فۋتبول جۇيەسىنىڭ كىناسى! ءبىز ءماجىلىس دەپۋتاتى قازىبەك يسانىڭ دەپۋتاتتىق ساۋالىن وقىرمان تالقىسىنا ۇسىنباقپىز...

قر فۋتبول فەدەراتسياسىنىڭ باس حاتشىسى كەشەگى باسپاسوزدەگى سوزىندە: «ءبىز بيۋدجەتتەن قاراجات المايمىز، قايداعى ميللياردتار، 200 ميلليون تەڭگە عانا الدىق»، - دەپ جاۋاپ بەرىپتى. ال «جەڭىلىستىڭ سەبەبى - جاقسى فۋتبولشىلاردىڭ تاپشىلىعى»، - دەپ اقتالۋدا.

فەدەراتسيا: «بيۋدجەتتەن كوپ قارجى المايمىز»، - دەيدى. بىراق ميللياردتاردى وسى فەدەراتسياعا كىرەتىن كاسىپقوي كلۋبتار وبلىس اكىمدىكتەرى ارقىلى الۋدا. سوڭعى ءۇش جىلداعى وبلىستىق اكىمدىكتەردىڭ كاسىبي كلۋبتارعا بولگەن قارجىسىنىڭ ءوزى از ەمەس - 111, 2 ملرد. ال فەدەراتسياعا رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن، ۋەفا-دان، سامرۇق-قازىنادان، دەمەۋشىلەر بولگەن قارجىلاردى قوسار بولساق، ولاردىڭ ەسەبى جوق – ويتكەنى رەسمي مالىمەتتەر جوق. فۋتبول الەمى بويىنشا  بارلىق انىق اقپاراتى بار transfermarkt.com سايتىنىڭ مالىمەتى بويىنشا قازاقستان فۋتبولىنىڭ ءبىر جىلدىق بيۋدجەتى -133 ملرد تەڭگە.

ال، جاقسى فۋتبولشىلاردىڭ تاپشى بولاتىنى - ءوزىمىزدىڭ فۋتبولشىلارىمىزدى دايىنداۋدىڭ ورنىنا، مول قاراجاتتى شەتەلدىك لەگيونەرلەرگە جۇمساۋدىڭ تىكەلەي ناتيجەسى.

مىسالى،  پرەمەر-ليگادا 2021 جىلى 371 فۋتبولشى بولسا، باقانداي 150-ءى، ياعني جارتىسىنا جۋىعى لەگيونەرلەر، وعان ءبىرىنشى ليگاداعى 16 فۋتبولشىنى قوسىڭىز، ءبارى 166 لەگيونەر بار ەكەن.

حالىق قازىناسى قازاق فۋتبولشىسىن دامىتۋعا ەمەس، شەتەل فۋتبولشىسىن بايىتۋعا جۇمسالىپ جاتىر!؟

لەگيونەرلەرگە ءوزىمىزدىڭ فۋتبول نارىعىمىز قالىپتاسقانشا شەكتەۋ قويۋىمىز كەرەك

ءبىزدىڭ قازاقستان فۋتبول فەدەراتسياسى تالابىنىڭ ءبىر تۇسىنىكسىز جەرى، قازاقستان چەمپيوناتىنا ەش ۋاقىتتا وڭىرلەردەگى فۋتبول كلۋبتارى قاتىسا المايدى. سەبەبى، فەدەراتسيا ەرەجەسى بويىنشا، وڭىرلەردەگى فۋتبول كلۋبتارى رەسپۋبليكا چەمپيوناتىنا قاتىسۋ ءۇشىن سول جەردە كاسىبي فۋتبول ليگاسىندا وينايتىن كلۋب بولۋى كەرەك!؟. ال كاسىبي فۋتبول ليگاسىندا وينايتىن كلۋب اۋدان تۇگىلى، قالالاردىڭ بارىندە جوق قوي. تەك وبلىس ورتالىقتارىنىڭ وزىندە ءبىر-بىرەۋدەن عانا! بۇل ەندەشە وڭىرلەردەگى، مىسالى شالعايداعى شاردارانىڭ، جىراقتاعى جىمپيتىنىڭ نەمەسە شەكاراداعى نارىنقولدىڭ فۋتبولشىلارى ەشۋاقىتتا قازاقستان چەمپيوناتىنا قاتىسا المايدى دەگەن ءسوز. ال الىس وڭىرلەردە كىمدەر تۇرادى؟ ياعني قازاق فۋتبولشىلارىنىڭ فۋتبولعا جاقىنداي الماي جۇرگەنىنىڭ باستى سەبەبى وسىندا جاتىر. سوندا ەگەر ول كاسىبي فۋتبول كلۋبىندا ويناي الماسا، اۋداندارداعى بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر فۋتبول مەكتەبى مەملەكەتتىڭ ميلليونداعان قارجىسىن شىعىنداپ، نە ءۇشىن فۋتبولشىلاردى دايىنداپ جاتىر دەگەن زاڭدى سۇراق تۋادى…

كەزىندە «اق جول» فراكتسياسى بىرنەشە رەت دەپۋتاتتىق ساۋال جاساپ كوتەرگەندەي، قارجىنى بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر مەكتەپتەرىنە، فۋتبول مەكتەپتەرىن دامىتۋعا، بالالار باپكەرلەرىن دايىنداۋعا جۇمساۋ كەرەك. فۋتبول اكادەمياسىن قالىپتاستىرۋىمىز كەرەك. اۋىلدارداعى تالانتتى بالالاردى تارتۋعا جاعداي جاساۋ كەرەك.

بيۋدجەتتەن فۋتبولعا بولىنگەن قارجىلاردان بالالار فۋتبولىنا جەتكىلىكتى جۇمسالىپ كەلەدى دەپ ايتۋ قيىن. دەمەك جاقىن بولاشاقتا قازاقستان فۋتبولىنىڭ دامۋى دا قيىن دەگەن ءسوز.

بالالار فۋتبولىنىڭ دامۋ ولشەمدەرىنىڭ نەگىزگىسى - ترانسفەرلىك قۇنىمەن، كلۋبقا تۇسىرگەن تابىسىمەن ولشەنەدى. وسى كۇنگە دەيىن ەۋروپا كلۋبتارىنا ءوزىمىز دايىنداعان 1 فۋتبولشىنى ترانسفەر جاساي المادىق. تابىس تۇسىرە المادىق. ميللياردتار قۇيىپ، برازيلياعا الاقايلاپ شىعارىپ سالعان  بالاقايلار  قايدا قازىر؟ سول 78 بالانىڭ كاسىبي كلۋبتاردا ويناپ جۇرگەن بىرەۋى دە جوق؟! سوندا ولاردى فۋتبولدا دامىتۋعا جىبەرگەنبىز بە، جوق ءوز قالاعاندارىمىزدى ىرىكتەپ الىپ، دەمالۋعا  جىبەرگەنبىز بە؟

سپورتىمىز دامۋى ءۇشىن الدىمەن ينفراقۇرىلىمدارىمىز ساي بولۋى كەرەك. بىزدە وعان دا اقشا جۇمسالمايدى. ستاديون، فۋتبول الاڭدارى بولماسا، بالالار قايدا وينايدى؟ مەكتەپتەردىڭ سپورتزالدارى مەن الاڭدارىن جالعا بەرۋ باستالعالى بەرى، بالالاردىڭ ساباقتان تىس ۋاقىتىندا فۋتبول ويناۋى ارمان بولىپ قالدى. سەبەبى كوبىسى بالالاردىڭ تەگىن فۋتبول ويناعانىنان گورى، سىرتتان كەلگەندەرگە جالعا بەرىپ اقشا تاپقاندى ءجون كورەدى.

مىسالى، الىسقا قۇلاش سىلتەمەي-اق كورشىلەرىمىز، تۋىس ەكى ەلمەن سالىستىرايىق.

قازاقستان 30 جىلدا 1 عانا ستاديون سالسا، فۋتبول بيۋدجەتى بىزدەن ەكى ەسەگە جۋىق از وزبەكستان قازىرگى زامان تالابىنا ساي 10 ستاديون سالىپ تاستاعان.

فيفا رەيتينگىسى بويىنشا قازىر قازاقستان 125 ورىندا تۇر. 2000 جىلى 121 ورىندا بولعانبىز، سوندا ودان بەرى ميللياردتار كوبەيگەن سايىن دامۋدىڭ ورنىنا ءبىز كەرى كەتىپ بارا جاتىرمىز. ال تمد ەلدەرىندەگى فۋتبول بيۋدجەتى ەڭ از – قىرعىزستان 96-ورىندا.

ميللياردتار الىپ وتىرعان قازاق فۋتبولىندا گول جوق! ال اۋىلداردا قارجى تاپشىلىعىنان جول جوق!

الەم چەمپيوناتىنا ىرىكتەۋدە ەڭ سوڭعى ورىنداعى ءبىزدىڭ فۋتبولعا اكىمدىكتەر وليمپيادا، الەمدىك چەمپيوناتتاردا التىن مەدال الىپ كەلەتىن  بوكس، كۇرەس جانە اۋىر اتلەتيكا ۇشەۋىن قوسقانداعى بولگەن قاراجاتتان 3 ەسە كوپ اقشا جۇمساپ وتىر. فۋتبولعا بولىنگەن بيۋدجەتتىڭ  80 پايىزدايى جەكە فۋتبولشىلارعا تولەنەدى.

فۋتبولعا 30 جىل بويى ميللياردتار جۇمسالىپ وتىرسا دا، «بيۋدجەتىمىز ەۋروپا دەڭگەيىنە جەتپەيدى» دەپ كەلە جاتىر. ال حالقىنىڭ سانى 4 ملن. ەكونوميكاسى بىزدەن 3 ەسە كىشكەنتاي، ليگاسى 1991 جىلى قۇرىلعان، 1995 جىلعا دەيىن سوعىس ورتىنە ورانعان – حورۆاتيا وتكەن جىلى الەمنىڭ فۋتبول دەرجاۆالارىن كۇيرەتە وتىرىپ، الەم چەمپيوناتىندا فينالعا شىقتى. ءبىز ماسقارا بولىپ جەڭىلگەن الپاۋىت فرانتسيامەن تەڭ دەڭگەيدە ويىن كورسەتتى. بيۋدجەتى الەمنىڭ 50 ەلىنە كىرمەسە دە، فۋتبولىنىڭ دامۋ دەڭگەيى الەمنىڭ توپ 10-دىعىنا كىرەدى. ياعني، حورۆاتيا – فۋتبولدى اقشاسىز دا ويناۋعا، دامىتۋعا بولاتىنىن دالەلدەگەن ەل.

كلۋبتاردىڭ الەمدىك رەيتىنگىسىندە ەشقانداي كلۋبىمىز 100-دىكتىڭ قاتارىنا كىرمەيدى. ال 200-دىكتىڭ سوڭىندا، 186-شى ورىندا تەك ءبىر «استانا» كلۋبى عانا بار. بىردە ءبىر فۋتبولشىمىز ترانسفەرلىك قۇنى بويىنشا العاشقى 500-دىككە كىرمەيدى. بۇل فاكتى، 30 جىل بويى فۋتبولىمىزدىڭ ەشقانداي دامىماعانىنا دالەل.

ەندەشە، فۋتبولعا حالىقتىڭ قىرۋار قارجىسىن فرانتسياداعىداي الەمگە ماسقارا بولۋ ءۇشىن قۇيىپ وتىرمىز با؟

ناتيجەسىز فۋتبولعا بولىنگەن 133 ملردقا كەمىندە 133 مەكتەپ سالۋعا بولار ەدى…

سوندىقتان، گول سالمايتىن، تەك حالىق قازىناسىنا قول سالاتىن، قول سالعاندا مول سالاتىن فۋتبولعا ميللياردتتاردى بوسقا شاشۋدى توقتاتاتىن ۋاقىت جەتتى! قازاقستان فۋتبول جۇيەسىن جولعا قويۋ قاجەت!

«اق جول» فراكتسياسى ۇسىنىستارى:

1. كاسىبي سپورت، فۋتبول - بۇل نەگىزى بيزنەس. ال الەمدە كاسىبي سپورت مەملەكەتتىڭ موينىنا ءمىنىپ المايدى. سوندىقتان، بيۋدجەتكە بايلانعان فۋتبول كلۋبتارىنىڭ بارلىعىن جەكەشەلەندىرىپ، مەملەكەتتەن قارجىلاندىرۋدى توقتاتۋ قاجەت.

2. كەزىندە «اق جول» پارتياسى تالاي كوتەرگەندەي، مەملەكەت قارجىسى بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر مەكتەپتەرىنە، فۋتبول مەكتەپتەرىن دامىتۋعا، بالالار باپكەرلەرىن دايىنداۋعا جۇمسالۋى كەرەك. اۋىلدارداعى تالانتتى بالالارعا جاعداي جاساۋ قاجەت.

اۋدان ورتالىقتارىندا، قالا ماڭىندا دا تەگىن فۋتبول الاڭدارىن سالۋ كەرەك.

سەكتسيالارداعى جاتتىقتىرۋشىلارعا پەداگوگتارمەن تەڭ لايىقتى جالاقى تولەۋ كەرەك.

3. فۋتبول يندۋسترياسىن، مەنەدجمەنتى مەن ماركەتينگىن دامىتىپ، فۋتبول ماماندىقتارىن، جاتتىقتىرۋشىلار كادرىن دايىنداۋ جۇمىستارىن جولعا قويىپ، فۋتبول اكادەمياسىن قالىپتاستىرۋ كەرەك.

4. وسى ۋاقىتقا دەيىن مەملەكەتتەن فۋتبول سالاسىنا بولىنگەن قارجىنىڭ ەسەبى بەرىلۋى ءتيىس. ويتكەنى ول حالىق قارجىسى! ەلىمىزدەگى كاسىبي فۋتبول كلۋبتارىنا بيۋدجەتتەن جىل سايىن قانشا قارجى ءبولىندى؟ قازاقستان فۋتبول فەدەراتسياسىنا 2002 جىلدان بەرى ۋەفا-دان جىل سايىن قانشا قارجى ءبولىندى؟ تۋريزم يندۋسترياسى مەن سپورتتى قولداۋ قورىنان جانە ۇلتتىق وليمپيادا كوميتەتىنەن فۋتبول فەدەراتسياسىنا جىل سايىن قانشا قارجى ءبولىندى جانە قايدا جۇمسالدى، ءبارىنىڭ ەسەبىن ەل ءبىلۋى ءتيىس.

«اق جول» فراكتسياسى مۇشەلەرى

Abai.kz