رەسەي ۋكراينامەن شەكارالاس ايماققا 92 مىڭ اسكەرىن تاعى شوعىرلاندىردى. بۇل كيەۆتى دە، ۋكراينانىڭ باتىستىق ارىپتەستەرىن دە الاڭداتىپ وتىر. اقش رەسەيدىڭ بۇل ارەكەتىنە بارىنشا سالماقتىلىقپەن قاراپ، رەسەيدىڭ ۋكرايناعا باسىپ كىرۋ قاۋپى بارىن جوققا شىعارمايدى. ۆاشينگتوننىڭ بارلاۋ قىزمەتى شەكاراداعى اسكەر ءتۇرلى ماقساتتا قولدانىلۋى مۇمكىن، الايدا فينال رەسەيدىڭ شابۋىلى بولۋى ىقتيمال دەيدى. بارلاۋ قىزمەتى رەسەي قىرىمنان دونباسسقا باراتىن جاڭا جولدى سالۋ ءۇشىن اسكەري كۇشكە كوشۋ جولىن تاڭداعانىن ايتىپ وتىر. 

«The New York Timesتىڭ» جازۋى بويىنشا، ەۋروپا ەلدەرى رەسەيدىڭ شابۋىلىنان ۋكراينانى قۇتقارۋ ءۇشىن قازىر قاتاڭ ساياسي پوزيتسيا ۇستانۋى كەرەك. ول ماسكەۋگە سانكتسيالاردان باستاپ، كيەۆكە اسكەري كومەك بەرۋگە دەيىن كەڭ نەگىزدە ىسكە اسۋى قاجەت. ەۋروپا ەلدەرى اقش-پەن تىعىز بايلانىس ۇستاعاندا عانا رەسەي شابۋىلعا شىعۋدان باس تارتۋى مۇمكىن دەپ سانايدى ۆاشينگتون. اقش رەسەيگە ىقپال ەتۋ ءۇشىن جاڭا سانكتسيالار پاكەتىن ازىرلەۋدە. بۇرىنعى سانكتسيادان ەرەكشەلىگى اقش بۇل جولى حالىقتىڭ الەۋمەتتىك جاعدايىنا تىكەلەي اسەر ەتەتىن سالالارعا سانكتسيالار سالۋى مۇمكىن.

«رەسەي ۋكراينا شەكاراسىنا شوعىرلاندىرعان اسكەرىمەن قانداي ارەكەتكە بارۋى مۇمكىن؟ شابۋىلعا شىعۋ دەگەن تەك ءسوز جۇزىندە ەمەس سياقتى»، - دەيدى «Bloomberg» ساراپشىلارى. ءبىر اپتا بۇرىن اقش ديپلوماتتارى ەۋروپاداعى ارىپتەستەرىنە رەسەيدىڭ باسىپ كىرۋى مۇمكىن ەكەنىن ەسكەرتىپ، ارنايى مالىمدەمە جاساعان ەدى.

«شابۋىل جاساۋعا قاتىستى بولجامدار اقش بارلاۋشىلارىنىڭ قۇپيا اقپاراتتارىنا نەگىزدەلگەن. ولار بۇل اقپاراتپەن ءالى بولىسپەدى. دەگەنمەن اقش پەن ەۋروپا ەلدەرى بىرلەسكەن ارەكەتتى تالقىلاۋى مۇمكىن. اقش بيلىگىنە جاقىن تۇلعالار جاعدايدىڭ الاڭداتارلىق ەكەنىن ايتۋدا»، - دەيدى «Bloomberg» ساراپشىلارى.

«رەسەيدىڭ اشىق سوعىس اشۋى ەكىتالاي، ويتكەنى ول ءىرى قالالاردا قارقىندى قارسىلىققا تاپ بولادى. الايدا ماسكەۋ ۋكراينا شەكاراسىندا قانداي دا ءبىر اسكەري قيمىلعا كوشۋى مۇمكىن»، - دەيدى كەي باتىستىق ساراپشىلار.

15 قاراشا كۇنى ۋكراينانىڭ سىرتقى ىستەر ءمينيسترى دميتري كۋلەبا فرانتسيا مەن گەرمانيانى ۋكرايناعا رەسەيدىڭ باسىپ كىرۋىنە دايىندالۋعا شاقىردى. قازىر بەرلين مەن پاريج ماسەلەنى تەك ساياسي جولمەن رەتتەۋگە تىرىسۋدا، اسكەري نۇسقانى ەكىنشى پلانعا قويعان.

«ەگەر رەسەي اشىق سوعىسقا كوشسە وندا سەندەردىڭ بيۋروكراتيالىق نەگىزدە شەشىم قابىلداۋعا ۋاقىتتارىڭ كەتەدى، دەرەۋ ارادا قارسى رەاكتسيا بولمايدى. سوندىقتان دايىندىقتى قازىردەن باستاۋلارىڭىزدى سۇرايمىز», - دەدى ۋكراينانىڭ ءسىم باسشىسى.

ۋكريانا ءسىم سوزىنشە، قانداي جاعداي بولسا دا كيەۆ جەرىن تاباندىلىقپەن قورعاۋعا دايىن. بەس كۇن وتكەن سوڭ، 20 قاراشا كۇنى اقش سەناتىنىڭ باسشىسى روبەرت مەنەندەس رەسەي ۋكراياناعا باسىپ كىرسە، قاتاڭ سانكتسيالار سالۋ مەن وقشاۋلاۋعا قاتىستى ۇسىنىسىن جاسادى. ەگەر ۇسىنىس قابىلدانسا، اقش باسشىسى رەسەيدىڭ ارەكەتىنە قاتاڭ جاۋاپ بەرىپ، ۋكرايناعا اسكەري كومەك بەرۋگە مىندەتتى بولماق. سونىمەن قاتار، ۇسىنىستا رەسەي بانكتەرىنە، مەملەكەتتىك جانە جەكە سەكتور ۇلەسىنە سانكتسيالار سالۋ جاعى دا قاراستىرىلعان.

19 قاراشا كۇنى ۋكراينا قورعانىس ءمينيسترى الەكسەي رەزنيكوۆ اقش-قا ساپارى بارىسىندا ۆاشينگتوننان قولداۋدى ارتتىرۋ كەرەكتىگىن سۇراعان. ونىڭ ويىنشا، كيەۆكە اۋە جانە تەڭىز كۇشتەرىنە جاڭا قارۋلار قاجەت. رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين رەسەيدىڭ سوعىس اشۋىنا قاتىستى: «مەن ول جايىندا ەستىدىم، بىراق ءوزىم ءالى وقىمادىم. بۇل ساندىراقتى كورمەدىم»، - دەيدى.

اقش بارلاۋشىلارىنىڭ پىكىرىنشە، رەسەي ۋكرايناعا 2022 جىلدىڭ قاڭتارىندا شابۋىل جاساۋى مۇمكىن. ماسكەۋ ول ءۇشىن اۆياتسيا مەن ارتيللەريانى قولدانىپ، ارتىنشا دەسانتتىق كۇشتەردى قولدانۋى مۇمكىن دەيدى. شابۋىل الدىندا رەسەي ۋكرايناعا گاز بەرۋدى توقتاتىپ، اۋا-رايىنىڭ سۋىق كەزىن پايدالانباق دەگەن دە بولجام بار.

ۋكراينا بيلىگى دە بولۋى ىقتيمال سوعىسقا دايىندالۋ ۇستىندە. تۇركيالىق «بايراكتار» سوققى جاساۋشى دروندارىن مەڭگەرۋدى جىلدامداتىپ، اقش تاراپىنان جەتكىزىلگەن «Javelin» تەحنيكاعا قارسى قارۋلارىن ۇرىس جاعدايىندا العاش رەت قولداندى.

اسحات قاسەنعالي

Abai.kz