الەمنىڭ نازارى 7 جەلتوقساندا رەسەي مەن اقش پرەزيدەنتتەرىنىڭ ونلاين كەلىسسوزدەرىندە بولدى. بۇل ەكى ەل اراسىنداعى شيەلەنىستىڭ ۋشىققان ساتىندە وتكەن كۇردەلى فورماتتاعى كەزدەسۋ بولدى دەيدى ساراپشىلار. كەزدەسۋ ەكى ساعاتقا سوزىلدى.  پرەزيدەنتتەر قاۋىپسىز بەينەبايلانىس ارقىلى ءبىر-بىرىمەن بايلانىسقا شىقتى. ۆلاديمير پۋتين سوچيدەگى رەزيدەنتسياسىندا، ال دجوزەف بايدەن ۆاشينگتونداعى اق ۇيدە بولدى.  ءسامميتتىڭ كۇن تارتىبىنە ەكىجاقتى قارىم-قاتىناستار، ستراتەگيالىق تۇراقتىلىق، سونداي-اق ۋكرايناداعى جاعداي جانە ناتو-نىڭ شىعىسقا كەڭەيۋى تالقىلاندى. 

كەزدەسۋ الدىنداعى ۆاشينگتون مەن ماسكەۋ اراسىنداعى جاعداي قاتتى ۋشىققان كۇيدە تۇر. رەسەي ۋكراينا شەكاراسىنىڭ ماڭىنا ءجۇز مىڭعا جۋىق اسكەرىن توپتاستىرىپ، بەلارۋس پەن پولشا شەكاراسىنداعى بوسقىندار داعدارىسىن جاسادى. جاۋاپ رەتىندە ناتو ەلدەرى ۋكرايناعا اسكەري كومەكتى ارتتىرىپ، بەلارۋسقا سانكتسيانى كۇشەيتتى. ماسكەۋگە سالىنۋى مۇمكىن سانكتسيالار پاكەتىن ازىرلەپ جاتقانىن ايتتى. ساراپشىلار رەسەي انە-مىنە ۋكراينا اۋماعىنا باسىپ كىرەدى دەپ بولجام ايتۋدا.

پۋتين مەن بايدەن كەزدەسۋى ەكى ساعاتتان استام ۋاقىتقا سوزىلدى. تاراپتار ءوزارا پوزيتسياسىن قاتاڭ جەتكىزەتىنىن كورسەتتى. باستى تاقىرىپ ۋكراينا بولدى. بايدەن رەسەي ۋكرايناعا باسىپ كىرەتىن بولسا، وندا بۇرىنسوڭدى قولدانباعان ەكونوميكالىق شەكتەۋلەردى قولداناتىنىن، سانكتسيالاردى كۇشەيتىپ، رەسەيدى تولىقتاي وقشاۋلاۋعا كوشەتىنىن ناقتى جەتكىزدى. سول ساتتە اقش سەناتورلارى «كيەۆ قانداي قارۋ سۇراسا، سونداي قارۋ بەرەيىك، شەكتەلمەيىك» دەپ مالىمدەمە جاساپ جاتتى. ال پۋتين ءوز كەزەگىندە رەسەي ەشكىمگە شابۋىل جاسامايتىنىن، كيەۆتىڭ 2015 جىلعى «مينسك كەلىسىمىن» ورىنداماي وتىرعانىن ايتتى. ول ناتو شىعىسقا كەڭەيمەيتىنى تۋرالى قۇقىقتىق اسپەكتىدەگى قۇجات جاساۋ ارقىلى كەپىلدىك بەرۋىن دە سۇرادى. ءتىپتى ناتو شابۋىل جاساۋشى زىمىراندار كەشەنىن شىعىس ەۋروپاعا ورنالاستىرماۋ كەرەكتىگىن دە ايتا كەتتى.

رەسەي ۋكراينا اۋماعىندا ناتو اسكەريلەرىنىڭ توپتاسۋى مەن ۋكراينانىڭ اسكەري الەۋەتىنىڭ ارتۋىنا الاڭداۋشىلىق بىلدىرەتىنىن جاسىرمادى. سونىمەن قاتار ۋكراينا شىعىسىنداعى ماسەلەنى قارۋلى قاقتىعىس ارقىلى شەشۋگە تىرىسۋ قاتەلىك دەيدى. رەسەي باسشىسىنىڭ اگرەسسيالىق ساياسات ۇستانىپ، سول قاقتىعىستى ءوزى باستاعانى ەسىنەن شىعىپ كەتكەنى قىزىق.

تاراپتار قازىرگى قاتىناستارىنىڭ تىم ۋشىققانىن مويىندادى. اسىرەسە ديپلوماتتاردى ەلدەن شىعارۋ جاعىن ايتىپ، رەسەي باسشىسى ديپلوماتيالىق قاتىناستى قالپىنا كەلتىرۋدى ۇسىندى.

كەلىسسوزدەر اياقتالۋعا از ۋاقىت قالعاندا اق ءۇيدىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى پۋتينمەن سويلەسكەننەن كەيىن بايدەن ەۋروپالىق كوشباسشىلارعا تەلەفون سوعىپ، اڭگىمەنىڭ ناتيجەسى تۋرالى ايتاتىنىن ايتتى. «تۇستەن كەيىن پرەزيدەنت پۋتينمەن اڭگىمەلەسۋ اياقتالعاننان كەيىن فرانتسيا پرەزيدەنتى ەممانۋەل ماكرونمەن، گەرمانيا كانتسلەرى انگەلا مەركەلمەن، يتاليا پرەمەر-ءمينيسترى ماريو دراگيمەن جانە ۇلىبريتانيا پرەمەر-ءمينيسترى بوريس دجونسونمەن تەلەفون ارقىلى سويلەسەدى»، - دەپ كەلتىرەدى Guardian.

سونىمەن قاتار بايدەن زەلەنسكيمەن دە سويلەسپەك. كەلىسسوزدەر الدىندا بايدەن مەن زەلەنسكي ءوزارا سويلەسكەن بولاتىن.

ۆاشينگتوننىڭ كەلىسسوزدەردىڭ قورىتىندىسى تۋرالى رەسمي مالىمدەمەسى قىسقا جانە 13 جولدان تۇرادى. قۇجاتقا سايكەس، اقش پەن رەسەي پرەزيدەنتتەرى ونلاين كەلىسسوزدەر بارىسىندا بۇرىن بەلگىلەنگەن كۇن تارتىبىنەن اۋىتقىماعان. اق ءۇيدىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى دجو بايدەن مەن ۆلاديمير ءپۋتيننىڭ ەكىجاقتى قارىم-قاتىناستاردى، ستراتەگيالىق تۇراقتىلىق، كيبەرقاۋىپسىزدىك ماسەلەلەرىن تالقىلاپ، يران توڭىرەگىندەگى جاعداي سياقتى ايماقتىق ماسەلەلەردە ىنتىماقتاستىق ورناتۋعا كەلىستى دەپ حابارلادى.

بايدەن كەزدەسۋدە اقش پەن ونىڭ وداقتاستارىنىڭ رەسەيدىڭ ۋكرايناعا قارسى ارەكەتتەرىنە جانە اسىرەسە شەكارا ماڭىندا اسكەري كۇشتەردىڭ جيناقتالۋىنا الاڭدايتىنىن ايتتى. «پرەزيدەنت امەريكا قۇراما شتاتتارى مەن ەۋروپالىق وداقتاستاردىڭ ۋكراينا توڭىرەگىندە رەسەيلىك كۇشتەردىڭ شوعىرلانۋىنا بايلانىستى الاڭداۋشىلىعىن ءبىلدىردى. ول امەريكا قۇراما شتاتتارى مەن ءبىزدىڭ وداقتاستار كۇردەلى ەكونوميكالىق جانە باسقا دا شارالار تۇرىندە شيەلەنىسكە جاۋاپ بەرەتىنىن ايتتى»، - دەپ حابارلادى اق ءۇي.

ساراپشىلار كەلىسسوزدەر ايتارلىقتاي ناتيجەلى بولمايدى دەيدى. رەسەي اسكەرىن ۋكراينا ماڭىنان اكەتپەسە، باتىس ەكونوميكالىق سانكتسيالارعا كوشپەك. ماسكەۋ اسكەري شابۋىلعا كوشسە، ەۋروپا ەلدەرى رەسەيدىڭ «سولتۇستيىك اعىم – 2» گاز قۇبىرىن ىسكە قوسپايدى جانە راديكالدىق شەشىم رەتىندە ماسكەۋدى SWIFT جۇيەسىنەن اجىراتۋى مۇمكىن.

Abai.kz