ادامزاتتىڭ اسىلى مۇحاممەد (س.ع.س.) پايعامبارىمىزدان كەيىن مۇسىلمانداردىڭ ءبىرىنشى ءامىرى، حاليفا ءابۋ باكىر اس-سىددىقتىڭ ون التىنشى ۇرپاعى - ھيساميددين سىعناقيدىڭ تۋعانىنا بيىل 880 جىل. يسلام وركەنيەتىنە سۇبەلى ۇلەس قوسقان عۇلاما مەن سىعناقتىق تاعى ءبىر ويشىل حۋسام اد-دين سىعناقيدىڭ (1240-1317) ءومىرى مەن قىزمەتىن بىرەۋ بىلسە، بىرەۋ بىلمەس. حۋسام اد-دين سىعناقيدىڭ باي مۇراسىن جالپى جۇرتقا پاش ەتۋ ماقساتىندا قىزىلوردا وبلىسى جاڭاقورعان اۋدانىندا يگىلىكتى ءىس-شارالار جۇزەگە استى. باس ءمۇفتي، شەيح ءابساتتار قاجى دەربىسالى باستاعان قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ دەلەگاتسياسى جاقسى ءىستىڭ كۋاسى بولدى.

ءدىنباسى «ھيساميددين ءىلىمى - يسلام يگىلىگى» اتتى عىلىمي-تانىمدىق كونفەرەنتسيادا بايانداما جاسادى. قازاق دالاسىنىڭ دانالارى مەن عۇلاما-عالىمدارىنىڭ ءومىرى مەن شىعارمالارىن زەرتتەپ، قۇندى دەرەكتەردى كىتاپ ەتىپ جاريالاپ جۇرگەن باس ءمۇفتي حۋسام اد-دين سىعناقي بابانىڭ جازعان ەڭبەكتەرىن سوناۋ اراب ەلىنەن ارنايى الىپ كەلگەنىن جەتكىزدى.

ادامزاتتىڭ اسىلى مۇحاممەد (س.ع.س.) پايعامبارىمىزدان كەيىن مۇسىلمانداردىڭ ءبىرىنشى ءامىرى، حاليفا ءابۋ باكىر اس-سىددىقتىڭ ون التىنشى ۇرپاعى - ھيساميددين سىعناقيدىڭ تۋعانىنا بيىل 880 جىل. يسلام وركەنيەتىنە سۇبەلى ۇلەس قوسقان عۇلاما مەن سىعناقتىق تاعى ءبىر ويشىل حۋسام اد-دين سىعناقيدىڭ (1240-1317) ءومىرى مەن قىزمەتىن بىرەۋ بىلسە، بىرەۋ بىلمەس. حۋسام اد-دين سىعناقيدىڭ باي مۇراسىن جالپى جۇرتقا پاش ەتۋ ماقساتىندا قىزىلوردا وبلىسى جاڭاقورعان اۋدانىندا يگىلىكتى ءىس-شارالار جۇزەگە استى. باس ءمۇفتي، شەيح ءابساتتار قاجى دەربىسالى باستاعان قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ دەلەگاتسياسى جاقسى ءىستىڭ كۋاسى بولدى.

ءدىنباسى «ھيساميددين ءىلىمى - يسلام يگىلىگى» اتتى عىلىمي-تانىمدىق كونفەرەنتسيادا بايانداما جاسادى. قازاق دالاسىنىڭ دانالارى مەن عۇلاما-عالىمدارىنىڭ ءومىرى مەن شىعارمالارىن زەرتتەپ، قۇندى دەرەكتەردى كىتاپ ەتىپ جاريالاپ جۇرگەن باس ءمۇفتي حۋسام اد-دين سىعناقي بابانىڭ جازعان ەڭبەكتەرىن سوناۋ اراب ەلىنەن ارنايى الىپ كەلگەنىن جەتكىزدى.

«حۋسام اد-دين بابامىز اراب ءتىلىن جەتىك مەڭگەرگەن. وعان دالەل، كەز كەلگەن ادام تۇگىلى وقىمىستىلاردىڭ وزدەرى دە فيقھ (مۇسىلمان زاڭى) بويىنشا جازىلعان كونە ەڭبەكتەرگە تۇسىندىرمە جازا المايدى. حۋسام اد-دين اس-سىعناقي حانافي مازھابىنىڭ اتاقتى عالىمى دارەجەسىنە جەتتى. ونى عۇلامالار: «داڭقتى عالىم، يمام، مۇسىلمان فيقھىنىڭ بىلگىرى، اراب گرامماتيكاسىن جاقسى بىلگەن، زەرەكتىگىمەن ەرەكشەلەنگەن»، - دەپ سيپاتتاعان. ال ورتاعاسىرلىق تاريحشى يبن تاعريبەردي بولسا بابامىز جايلى: «ءىرى ءدىن عالىمى، ءتاپسىرشى، عىلىمدى جۇيەلەۋشى، «ءال ھيدايانىڭ» ءتۇسىندىرۋشىسى»، - دەپ جازادى. كوردىڭىزدەر مە، قازاق توپىراعىنان شىققان عۇلامالار تەك يسلامدى قابىلداپ قانا قويماي، ونى بايىتتى»، - دەدى ءدىنباسى.

جاڭاقورعان قالاسىندا «ھيساميددين سىعناقي» اتىنداعى ءزاۋلىم مەشىت بار. ول توعىز جولدىڭ تورابىندا ورنالاسقان. ونى ەل يگىلىگى ءۇشىن سالدىرىپ بەرگەن زاڭ عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، اكادەميك سۇلتان سارتاەۆ تا القالى جيىندا ساليحالى ءسوز ايتتى. اكادەميك مىنبەرگە شىعىپ، عۇلامانىڭ شىعارماشىلىعى جايلى ويلارىن ورتاعا سالدى. «قاراڭىزدارشى، بابامىز قانشاما ەڭبەك قالدىرعان. وسىلاردى نە ءۇشىن جازدى دەيسىزدەر؟ مۇنىڭ ءبارى يسلام ءدىنىنىڭ يگىلىگى ءۇشىن ەدى. ەندەشە ءبىز دە بابالار جۇرگەن جولمەن جۇرۋگە تىرىسۋىمىز كەرەك»، - دەپ پاراساتتى پىكىرىمەن ءبولىستى.

باس ءمۇفتي شەيح ءابساتتار قاجى دەربىسالى حازرەت حۋسام اد-دين سىعناقيدىڭ ۇرپاعى ۇلكەن عالىم، اكادەميك سۇلتان سارتاەۆتى دا 85 جىلدىق مۇشەل تويىمەن قۇتتىقتاپ، ونىڭ شىعارماشىلىعى تۋرالى، قازاق عىلىم، بىلىمىنە قوسقان سۇبەلى ۇلەسى جايلى دا پىكىر ءبىلدىردى.

«نۇر-مۇباراك» ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پرورەكتورى ءشامشادين كەرىم جۋىردا عانا جارىق كورگەن «سىعناقي ساڭلاعى» اتتى ەڭبەگىندە عۇلاما بابامىز جايلى عىلىمي دەرەكتەردى كىتاپقا ەنگىزگەنىن مالىمدەدى.

بەلگىلى تاريحشى-ارحەولوگ، عالىم، پروفەسسور سايدەن جولداسباەۆ كوپتەن سىعناق قالاسىن زەرتتەپ جۇرگەنىن، سوعان بايلانىستى كەلەلى ويلارىمەن ءبولىستى.

اعابەك قوناربايۇلى،

قمدب-نىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى