42 جىل بۇرىن وڭتۇستىك كورەيانىڭ دامۋ جولى قانمەن اشىلدى. 18 مامىردى تاريحشىلار كورەيا ەسىگىن دەموكراتيا قانمەن قاعىپ، كىرمەك بولعان كۇن دەپ اتايدى. 1980 جىلى، 18 مامىردا وڭتۇستىك كورەيانىڭ كۆاندجۋ قالاسىندا ستۋدەنتتەردىڭ كوتەرىلىسى باستالدى. 1950-53 جىلدارداعى كورەي تۇبەگىندەگى سوعىستان كەيىن، وڭتۇستىك كورەيانى ديكتاتور پاك چجون حي ۋىسىندا ۇستادى. ال 1979 جىلى ول اتىپ ءولتىرىلدى. كارىس حالقى دەموكراتيالىق قۇندىلىقتار ورنايدى دەپ سەنگەن بولاتىن. بىراق...

بىراق بيلىكتى گەنەرال چون دۋ حۆان باسىپ الدى. ول ەلدە اسكەري جاعداي جاريالاپ، باق-تى سۇزگىدەن وتكىزدى. بارلىق ميتينگ، ەرەۋىلدەرگە تىيىم سالدى. ساياسي قارسىلاستارىن قۋدالاپ، ولتىرە باستادى. 17 مامىردا وڭتۇستىك كورەيا بويىنشا اسكەري جاعداي جاريالادى.

18 مامىردا كۆاندجۋ ستۋدەنتتەرى ديكتاتۋراعا شىداماي، كوشەگە شىقتى. باسىندا بيلىك بۇل بۇلقىنىستى تەز باسىپ تاستايمىز دەپ ويلادى. سوندىقتان جەرگىلىكتى ءتارتىپ ساقشىلارى مەن از عانا اسكەر كوتەرىلىستى باسۋعا كىرىستى. الايدا كۇتپەگەن ساتتە نارازى ستۋدەنتتەردىڭ سانى ارتىپ، ولار پوليتسيانى كەرى شەگىندىردى. وسىلايشا ون كۇنگە سوزىلعان "كۆاندجۋ كوتەرىلىسى" باستالدى. 700 مىڭ حالقى بار قالادا كوتەرىلىسشىلەر "كۇرەسۋشىنىڭ بيۋللeتەنى" اتتى گازەت شىعارىپ، وندا دەموكراتيا مەن كۇرەستىڭ ماڭىزى جازىلدى. تەك قانا ستۋدەنتتەر ەمەس، قالانىڭ بارلىق تۇرعىنى بۇل بۇلقىنىسقا قاتىستى. ون كۇن بويى بيلىك اسكەرىمەن قاقتىعىستار بولىپ تۇردى. كوتەرىلىسشىلەر ءولدى، جارالاندى. بىراق بەرىلمەدى.

ولار ناقتى، شىنايى اقپارات تاراتپاعانى ءۇشىن جەرگىلىكتى راديو مەن تەلەارنالاردى باسىپ الىپ، ورتەپ جىبەردى. ولاردىڭ اراسىندا تانىمال MBC جانە KBS ارنالارى دا بولاتىن. نارازى توپ كۆاندجۋ قالاسىنداعى سالىق دەپارتامەنتىنە وت قويدى. ء"بىزدىڭ سالىعىمىز ديكتاتۋرانى قولداۋعا كەتىپ جاتىر، وداندا وتقا جانسىن" دەدى ولار. جەرگىلىكتى پوليتسيا بولىمشەلەرى مەن كىشىگىرىم اسكەري پوستتار نارازى توپ قولىنا ءوتتى. حالىق قارۋلانىپ، اسكەري جاساقتار قۇرا باستادى. ولاردىڭ اراسىندا كورەي سوعىسىنا قاتىسقان كاسىبي ساربازدار دا بار ەدى. قالا شەتىندەگى كەنشىلەر ديناميت اكەلىپ، جارىلعىش زات جاسالدى. 21 مامىردا بيلىك اسكەرى قالادان شىعىپ كەتتى. حالىق "بۇل جەڭىس" دەپ ويلاعان بولاتىن. الايدا...

الايدا بۇل توزاقتىڭ باسى عانا ەدى. بيلىك اسكەرىن قالادان شىعارىپ، شەشۋشى سوققى دايىندادى. قالانى قورشاپ، اسكەري بولىمشەلەردى جاقىنداتتى. 28 مامىردا، تاڭعى ساعات 4-تە قالاعا جان-جاقتان تانك پەن اسكەر كىردى. ولارعا 200 مىڭ حالىق قارسى تۇردى. قان-قاساپ باستالىپ كەتتى. اسكەريلەر تىكۇشاقپەن وق وتتى، پۋلەمەتپەن حالىقتى جۋساتىپ تاستادى. اۆتومات پەن گراناتا قولداندى. وسىلايشا ون كۇنگە سوزىلعان "كۆاندجۋ كوتەرىلىسى" جەڭىلىس تاپتى. كوتەرىلىستە قانشا ادام ولگەنى بەلگىسىز. 1990 جىلعا دەيىن 143 ادام، ال 2010 جىلى 606 ادام دەپ رەسمي ايتىلعان بولاتىن. بىراق تاۋەلسىز ساراپشىلار مەن وقيعاعا تىكەلەي قاتىسۋشىلار 2-4 مىڭ اراسىندا دەگەن تسيفردى كەلتىرەدى. ال قانشا اسكەري مەن پوليتسيا قازا تاپقانى ءالى قۇپيا. ءبىر زەرتتەۋلەردە 200-گە جۋىق دەيدى.

وڭتۇستىك كورەيا حالقى بۇل وقيعا دەموكراتيانى قانمەن اكەلگەن جايتتاردىڭ ءبىرى بولدى دەيدى. گەنەرال چون دۋ حۆان بيلىكتە 8 جىل وتىرىپ، 1988 جىلى تاقتان كەتۋىنە تۋرا كەلدى. وعان ەلدەگى حالىقتىڭ نارازىلىعى مەن اقش-تىڭ قىسىمى اسەر ەتتى. 1996 جىلى وعان سوت باستالىپ، كۆاندجۋ قىرعىنى مەن جەمقورلىق فاكتىلەرى بويىنشا ايىپ تاعىلدى. سوت ونى ءولىم جازاسىنا كەستى، الايدا ارتىنشا ءولىم جازاسىن ء"ومىر بويى باس بوستاندىعىنان ايىرۋ" جازاسىمەن اۋىستىردى. كەيىن ونى امنيستيالادى. پرەزيدەنت، ديكتاتور، حالىق بۇلقىنىسىن قانمەن باسقان چون دۋ حۆان اۋلەتى مەملەكەت وتەۋگە ءتيىس دەگەن 370 ملن دوللاردى ءالى تولەپ كەلەدى.

Abai.kz