ءبارىمىز «جۇلدىزعا» اينالساق، جەردە كىم قالادى؟
مەريلين مونرو، فرەددي مەركيۋري، مايكل دجەكسون، ۋيتني حيۋستون - ءار كەزدە ءومىر سۇرسە دە وسى ەسىمدەردى ورتاقتاستىراتىن ءبىر نارسە بار، ول - جۇلدىزدىق ومىرلەرى مەن ولىمدەرى. اتاق-داڭقى الەمدى ءبىر ەمەس، بىرنەشە جىلدار ۋىسىندا ۇستاعان وسى تۇلعالاردى قانشا جەردەن «جۇلدىز اۋرۋىمەن اۋىرعان ەمەس» دەپ اقتاساڭىز دا، ولاردىڭ مەزگىلسىز ولىمىنە جۇلدىزدى ءومىردىڭ قاتىسى بارىن جوققا شىعارا المايسىز. ءجا، بەس كۇندىك مىنا جالعاندا كىم ماڭگىلىك دەرسىز، بىراق ءبىزدىڭ ايتپاعىمىز باسقا. ءبىزدى ۇرەيلەندىرەتىنى - بۇگىنگى قوعامنىڭ جاپپاي جۇلدىز بولۋعا دەگەن ۇمتىلىسى.
مەريلين مونرو، فرەددي مەركيۋري، مايكل دجەكسون، ۋيتني حيۋستون - ءار كەزدە ءومىر سۇرسە دە وسى ەسىمدەردى ورتاقتاستىراتىن ءبىر نارسە بار، ول - جۇلدىزدىق ومىرلەرى مەن ولىمدەرى. اتاق-داڭقى الەمدى ءبىر ەمەس، بىرنەشە جىلدار ۋىسىندا ۇستاعان وسى تۇلعالاردى قانشا جەردەن «جۇلدىز اۋرۋىمەن اۋىرعان ەمەس» دەپ اقتاساڭىز دا، ولاردىڭ مەزگىلسىز ولىمىنە جۇلدىزدى ءومىردىڭ قاتىسى بارىن جوققا شىعارا المايسىز. ءجا، بەس كۇندىك مىنا جالعاندا كىم ماڭگىلىك دەرسىز، بىراق ءبىزدىڭ ايتپاعىمىز باسقا. ءبىزدى ۇرەيلەندىرەتىنى - بۇگىنگى قوعامنىڭ جاپپاي جۇلدىز بولۋعا دەگەن ۇمتىلىسى.
ەڭ قىزىعى سول: جالت-جۇلت ەتكەن ومىرگە تەك جاستار عانا ەمەس، ەڭبەكتەگەن سابيدەن ەڭكەيگەن قارياعا دەيىن قۇشتار. سانالى عۇمىرىن ونەرگە ارناپ، اق ءتىسى ساحنادا سارعايعان ونەرپازداردى بۇل توپقا قوسۋ قاتەلىك، ءبىز بۇل جەردە قارتايعاندا «ونەر شىعارعاندار» جايلى ايتساق. بيىل «ەۋروۆيدەنيەدە» ەلدى اۋزىنا قاراتقان - «بۋرانوۆو اجەلەرى». بالكىم، ولار «مەن جۇلدىزبىن» دەپ شالقاقتاپ جۇرمەگەن دە شىعار، بىراق ماسەلە ولاردىڭ ساحناعا شىعۋعا، تانىلۋعا، ەل الدىندا جۇرۋگە ۇمتىلعاندىعىندا بولىپ تۇر عوي. ادەتتە بالانىڭ ورنى - ءۇي، باقشا، مەكتەپ، اتا-اناسىنىڭ قاسى، وعان بەرىلگەن ەڭ ۇلكەن سىيلىق - بالالىق. ارينە، «ونەر - جاستان»، ال ونەرلىنى ەشكىم ۇيدە قاماپ قويۋعا قاقىسى جوق. دەگەنمەن بالا بىتكەننىڭ بارلىعىن ءسال ىڭىلداسا، ءسال قيمىلداسا، ازداپ ولەڭ قۇراستىرسا، ەكى وكپەنى قولعا الا سالا ساحناعا الىپ شىعۋعا نەگە اسىعامىز وسى؟ ماسەلە - وسىندا. ۇنەمى قولدانىپ جۇرەمىن، سەبەبى قاتتى ۇنايتىن پولياك اقىنى ستانيسلاۆ ەجي لەتستىڭ مىناداي ءسوزى بار: «تاعدىر تارازىسىنىڭ قايدا قاراپ اۋاتىنى بەسىكتىڭ قالاي تەربەلۋىنە بايلانىستى» دەگەن. ياعني جاس، جىگەرلى، تالانتتى بولعانىمەن، بالا سولقىلداق شىبىق سەكىلدى، ونىڭ ىنتاسى مەن جىگەرىن ساحنادان بالانىڭ بولاشاعىنا الدەقايدا ءتيىمدى ءارى ەل بولاشاعىنا اۋاداي قاجەت سالاعا باعىتتاۋعا اتا-اناسى مەن ۇستازى، جالپى، قوعامدىق ورتاسىنىڭ مۇمكىندىگى بار. بىراق بىزدە بۇگىن وسىنداي تەرەڭىنەن ويلاۋ از سەكىلدى، «مەن ءانشى بولامىن» نە «مەن بيزنەسمەن بولامىن» دەگەن بالانىڭ ار جاعىندا بىردەڭە بار ما، ونىڭ مۇمكىندىگى ودان جوعارى ما، تومەن بە، ەش اقىلعا سالماستان، ساحناعا جەتەلەي جونەلەتىندەي. سودان بالانىڭ ساباعى قالادى جايىنا، مۇعالىمدەر كوتەرمەلەپ باعا قويا سالادى، اتا-انا سوعان ءماز. نە ءۇشىن ءماز، بالاسىنىڭ ءبىلىمىنىڭ سول جەردە قالعانىنا ما، ونى ۇعىپ جاتقاندار از. مۇمكىن، ءبىز بولاشاق ۇشقىش، بولاشاق مىقتى دارىگەر، بولاشاق مىقتى ماتەماتيكتەردى وسىلاي جوعالتىپ جاتقان شىعارمىز؟ ياعني ونىڭ دارىنى مەن مۇمكىندىگىن انمەن عانا شەكتەپ، ونىڭ قول شاپالاقتار مەن قوشەمەتتىڭ بۋىنا ماس بولىپ، «جۇلدىز اۋرىنان» ايىعا الماي قالۋىنا يتەرمەلەپ جاتقان ءوزىمىز شىعار؟ ايتپەسە نەگە بىزدە عالىم نەمەسە ۇشقىش نەمەسە سول سياقتى ەلگە قاجەت مامان بولۋدى ارماندايتىن بالا از؟ ەسەسىنە، ساحنا مەن تەلەارنالاردا - «كەپتەلىس». ءبىر-بىرىنە جول بەرمەي، بىرىمەن-ءبىرى جارىسىپ جۇرگەن ءانشى جىگىتتەردى كورىپ ءبىر اجەي «مىنانىڭ ءبارى توپتالىپ الىپ تەلەديداردا ءجۇر، سوندا جۇمىستى كىم ىستەيدى؟» دەپتى. راسىندا، ويلانارلىق جايت.
پارادوكس: ءانشى كوپ، دامىپ جاتقان ەسترادا جوق
باسقاسى باسقا، كەيىنگى كەزدەرى قازاق نەگە ءان سالعىش بولىپ، ءوز دەڭگەيىنىڭ قانشالىقتى ەكەنىن ەسەپكە الماي، كاسىبي انشىلەردى قاعىپ ءوتىپ، تەك ساحناعا، جۇلدىز بولۋعا قۇشتار بولىپ الدى؟ جانە ودان ەستارادا، جالپى، ونەر كەرەمەت دامىپ جاتسا مەيلى عوي. كەرىسىنشە قازىر كيەلى ونەر ساحناسىنىڭ، مۇسىرەپوۆشە ايتقاندا، «اۆگيدىڭ ات قوراسىنا» اينالعانىن وزگە ەمەس، كاسىبي انشىلەردىڭ ءوزى مويىنداپ، ءتىپتى وزدەرىنىڭ ءانشىمىن دەپ ايتۋعا ۇيالاتىندارىن ايتقاندار دا از ەمەس.
جۇبانىش جەكسەنۇلى، ءانشى:
- دامۋ سەكىلدى كورىنەتىن كەرى كەتۋ بار عوي بىزدە قازىر. ءسوزى قازاقشا بولعانىمەن، اۋەنى بوتەن اندەر وتە كوپ. بۇگىنگى ەسترادانىڭ پروبلەماسى دا سول. مىسالى، ءدىن قانشا زاماننان بەرى بار بولعانىمەن، جاستارىمىزدىڭ ءدال قازىرگىدەي دىنگە قاتتى بەرىلىپ كەتكەن كەزى بولماعان شىعار، ءسىرا. ەگەر ءبىلىمدى ءدىندار بولسا ءبىر ءسارى عوي، ماسەلە ءوزى شالاجانسار بىلىمدىلەر دىنگە كىرسە، ەڭ قاۋىپتىسى سول ما دەپ قالدىم. مۋزىكاداعى بۇگىنگى جاعداي دا تۋرا وسى سەكىلدى. ءدىني اعىمعا ەرگەن جاستارعا ۇقساپ، جاس انشىلەرىمىز دە وزدەرىنشە ءبىر جاڭالىق جاساعىلارى كەلەدى، بىراق وعان ءبىلىم مەن ورەلەرى جەتپەيدى. ءدۇبارا اندەر، مىنەكي، وسىدان تۋادى. جاڭادان شىققان جاس ءانشى جارق ەتىپ بىردەن شەتەلدىك گارمونياعا باي اننەن باستاعىسى كەلەدى. بىراق ەشقاشان ولاي بولمايدى، سەبەبى ول ءۇشىن دو-دان باستاپ سي-گە دەيىنگى جەتى نوتانى باسىنان باستاپ وقىپ، مەڭگەرىپ شىعۋ قاجەت.
بۇل - ءبىر، ەكىنشىدەن، سايات مەدەۋوۆ سىندى ەل-جۇرتتىڭ ءسۇيىپ تىڭدايتىن ءانشىسىن بىلەمىز. جىلت-جىلت ەتىپ كورىنۋدى اسا قۇپ كورمەگەندىگىمەن، ساياتتى ەل-جۇرتى قادىرلەيدى، ىزدەپ ءجۇرىپ تىڭداپ، جاڭا ءانى شىقسا، جاپا-تارماعاي تىڭدايدى. مىنە، سول اعامىز بىردە كۇيىنە وتىرىپ، «ساحنانى قازىر ساتىعا اينالدىردى عوي، كەيبىرەۋ ونەرگە ۇلەسىن قوسۋ ءۇشىن ەمەس، كەرىسىنشە، ونەر جولىن پايدالانىپ، وزىنە ءارى قارايعى ەسىكتەرگە جول اشىپ الادى، ۇلكەن-ۇلكەن ادامدارعا جاقىن بولۋدىڭ ەڭ وڭاي جولىن تاۋىپ الادى» دەپ ايتسا كەرەك. راسىندا، «جۇلدىز» بولۋعا بارىن سالا ۇمتىلعان كوپتىڭ كوكەيىن تەسكەن وسى جايت، ياعني جەكە باستىڭ قامى ما دەپ قالاسىڭ. ايتپەسە بىزدە ءانشى كوپ تە، بىراق قازاق ەستراداسىنىڭ كەرەمەتتەي الەمدى ءدۇر سىلكىندىرىپ، مويىنداتىپ جاتقان ەشتەڭەسى جوق. مۇنى ءبىز ەمەس، الەم ساحناسىن كورىپ جۇرگەن كاسىبي مۋزىكانت، تالانتتى تۇلعالارىمىز ايتىپ ءجۇر.
ايمان مۇساقوجاەۆا، قر حالىق ءارتىسى:
- ءبىز ەسترادامىزدى ۋايىمداپ، ەسترادانى قولعا الۋىمىز شارت. سەبەبى، شىن مانىندە، ول حالىقارالىق بايقاۋلارعا شىعاتىن دەڭگەيدە ەمەس. ءوزىم باسقاراتىن وقۋ ورنىندا مەن ءبىراز ۋاقىتتان بەرى وسى جاعىنا اسا ءمان بەرىپ، جاڭادان وقىتۋشىلار شاقىرىپ، «قايتكەن كۇندە دە ءبىز ەسترادامىزدىڭ ساپاسىن ارتتىرىپ، دەڭگەيىن بيىكتەتۋىمىز كەرەك» دەپ تالاپ قويىپ جاتىرمىن. سەبەبى بۇگىندە ەسترادا سالاسىندا، ەڭ بىرىنشىدەن، جۇيەلى ءبىلىم جوق. وعان دەگەن كوزقاراس دۇرىس ەمەس، جەڭىل-جەلپى قاراي سالادى، سودان كەلىپ بۇگىندە جاسىراتىنى جوق، ساحنانى دا، تەلەارنالارىمىزدى دا جولدان قوسىلعان انشىلەر باسىپ كەتتى.
اننەن دە باسقا ءومىردىڭ ءمانى بار
قازىرگى قازاق ونەرىن، «شوۋ بيزنەسىن» تالداپ كەتكەن سەبەبىمىز، نەلىكتەن قوعامنىڭ جاپپاي ۇمتىلاتىندىعىن ۇعۋ ءۇشىن بولاتىن. ءيا، قاراپ تۇرساق، ءانشى كوپ، بىراق ناعىزى قايدا سونىڭ؟ «جەر بەتىندە ادام سانى كوبەيىپ، ادامدىقتىڭ ازايعانى نە سۇمدىق؟» دەپ اقىندارىمىزدىڭ ءبىرى جىرلاعانداي، الدە سان ارتقان سايىن، ساپا كەمي تۇسەتىنى جازىلماعان زاڭدىلىق پا؟ ولاي بولسا نەگە ونەردەن الا الماي جۇرگەن ءوشىمىز بارداي ۇمتىلامىز كەلىپ؟ مەنىڭشە، بىزگە قوعام بولىپ «جۇلدىز اۋرىنان» ارىلاتىن جول ىزدەۋ كەرەك. وسى رەتتە ەڭ ءبىرىنشى جول ءار ادامنىڭ ءبىلىمىن ارتتىرۋدا سەكىلدى، ءتىپتى ارنايى باعدارلاما جاسالسا دا، ارتىقتىق ەتپەس ەدى. ياعني قازىرگى زامانعا اسا قاجەت ماماندىقتارعا گرانتتى كوبەيتىپ، مەكتەپ جاسىنداعى بالالاردى سول سالالارعا قۇشتارلاندىراتىن باعدارلاما ءتۇزۋ كەرەك. ساناعا رەفورما كەرەك، سەبەبى ءبىز، قازاق، بالامىزدى باستىق قىلعىمىز كەلەدى نەمەسە ءبىز ءۇشىن بەس-التى-اق ماماندىق بار: زاڭگەر، ەكونوميست، مۇعالىم، دارىگەر دەگەن سەكىلدى. ال قازىر زامان سۇرانىسىندا - باسقا ماماندىقتار. ەندەشە، ەل بولىپ ەلىرە بەرمەي، جاپپاي «جۇلدىز» بولۋدى ارمانداپ، قيالمەن كوكتە جۇرمەي، جەرگە تۇسەيىك. ايتپەسە ءبارى كەش بولماسىنا كىم كەپىل؟
وقشاۋ وي
ەرمەك تۇرسىنوۆ: كينورەجيسسەر:
- اينالامداعىلاردىڭ كوبى «مىناۋ جۇلدىز» دەپ سەندىرگىسى كەلەدى، بىراق قانشا جەردەن ماقتاسا دا، ماعان بىزدەگى جاعداي باسقاشا كورىنەدى، ياعني كىل بۇزاقىلاردى بەت-بەتىنە جىبەرىپ، «ويىڭا كەلگەندى جاساي بەر» دەگەن سەكىلدى. سودان ولاردىڭ ءسوزى دە بولەك، ءانى دە بولەك، بىزگە ەش تۇسىنىكسىز ءوز تىلدەرى بار. بىلايشا ايتقاندا، بۇگىنگى «جۇلدىز» دەپ جۇرگەندەرىمىز ءبىزدىڭ عالامشاردى جاۋلاپ الىپ، ءبىزدى ىعىستىرۋعا كوشكەن جاتپلانەتالىقتار سياقتى...
ءماريام ءابساتتار
"الاش ايناسى" گازەتى
