تاريحتا ەسەسى كەتكەن، تاۋەلسىزدىك كوشىنە كەنجەلەپ  جەتكەن ەل ەدىك. كەشىگىپ تە بولسا  قول جەتكەن تاۋەلسىزدىككە حالىق تالابى دا  تولاعاي.  ءۇش عاسىر ۇداي  ەڭسەنى  ەزىپ مويىندا  سالپاقتاعان  وتارلىق قامىتىنان كەشە قۇتىلعان حالىق. كوڭىل-كۇيىن وسىلاي تۇسىنەمىز. حالىق ەندى تەرەزەسى تەڭ دەلىنگەن   الەم  ەلدەرىنە قارايدى. قازاقستاندى سولارمەن سالىستىرادى. سويتسە، بىزدە اناۋ دا جوق، مىناۋ دا جوق، سودان، جان داۋىسى شىعادى.  دامىعان ەلدەر كوشى قايدا، ءبىز قايدا؟ دامىعان ەلدەر كوش ىلگەرى كەتىپ قالعان! تاريح الامانىندا.  وگىز اياڭمەن  وعان جەتە المايسىڭ. ول كوشكە جەتۋ ءۇشىن  جەلماياداي زۋلاۋ كەرەك. وسى اششى اقيقات ءبىزدى، قازاقستاندى، اينالىپ وتۋگە بولمايتىن  الامان رەفورماعا  الىپ كەلدى.   بۇل اقيقات نە دەيدى؟  اششى دا بولسا، الاپات بولسا دا رەفورما اسۋىن المادىڭ  ەكەن ومىرەم قاباسىڭ! تاريح كوشىنىڭ  شاڭىندا  قالاسىڭ!  دەيدى اششى اقيقات. وسى اششى اقيقاتقا كوزى جەتكەن جاپوندار دا، كورەيلەر دە، قىتايلار دا، سينگاپۋرلىقتار دا  وتكەن عاسىردا  اششى دا بولسا  الىسىپ، ارپالىسىپ ءجۇرىپ  ايلاپات رەفورمالار  جاسادى. تاريح كوشىنىڭ الدىنا شىقتى. 

ديپلومات ق.ج. توقاەۆ قىتاي مەن سينگاپۋر باستان كەشكەن سول  رەفورمالار تۇسىندا سول ەلدەردە قىزمەتتە بولدى. سول ەلدەردىڭ كوسەگەسىن كوگەرتكەن رەفورمالار ۇدەرىسىن جىلدار  بويى  كوزبەن كوردى. وسىناۋ رەفورمالاردى كوزبەن كورگەن تۇلعانىڭ قولىنا  تاريح قازاقستان تاعدىرىن  تاپسىرعان  تۇستا وڭاي جولدى تاڭداپ  وتىرا الماسى انىق ەدى. اۋىر دا بولسا ادىلەت جولىن تاڭدايتىنى انىق ەدى.  ال، ادىلەت جولى  اۋىر جول. بۇل جول — دوستان دا، دۇشپاننان دا مەملەكەت تاعدىرىن، ۇلت تاعدىرىن  بيىك  قوياتىن ەڭ كۇردەلى  جول. «ادىلەتتى قازاقستان» ۇعىمى سوندىقتان دا، جولداۋ تاقىرىبىنا شىققان.

ادىلەتسىزدىكتى كورۋدەي-اق  كورگەن حالىقتىڭ جانايقايىنا جاۋاپ رەتىندە تاقىرىپقا شىققان. ادىلەت تۋرالى حالىق تالابىنا بەرىلگەن جاۋاپتار كوپ جولداۋدا. ولاردى ءبىز سانامالاپ جاتپادىق. دەگەنمەن، تامام ءجۇرتتى جالت قاراتقان ءبىر-ەكەۋىن اتاپ وتەلىك. مىسالى، ۇلتتىق قور تابىسىنان ءار بالانىڭ بولشاعىنا ارنالىپ اشىلاتىن ەسەپشوتتى الىڭىز!  مۇنايلى اراب ەلدەرىندە بار بۇل  تانعاجايىپ  الەۋمەتتىك جوبا قازاقستانعا دا جەتتى-اۋ، ايتەۋىر! شۇكىر دەدىك. الپاۋىتتار كەزىندە پىشاق ۇستىنەن ءبولىپ العان ميلليونداعان گەكتەر جەر بايلىعىمىزدىڭ  مەملەكەتكە قايتارىلعانى جانە قايتارىلاتىنى قانداي ادىلەتتى شەشىم! سول ءتارىزدى، قازاقستاننىڭ  تابيعي ۇلتتىق بايلىعىنان دا جالپى ۇلت تىس قالمايتىنى تۋرالى مالىمدەمە! بۇل دا وسال مالىمدەمە  ەمەس. قازاقستاندا بارلىق ورتا مەكتەپتى ءبىتىرىپ شىققان وقۋشىلاردىڭ بارلىعى دا الدىمەن قازاق ءتىلىن، سودان كەيىن ورىس ءتىلىن تولىق مەنگەرىپ شىعۋى كەرەك دەگەن مالىمدەمە!  نەمەسە، قاڭتار وقيعاسى كەزىندە اسا اۋىر قىلمىس جاساماعاندارعا كەشىرىم بولاتىنى تۋرالى مالىمدەمە!  حالىق تالابىن ءدوپ باسقان مالىمدەمەلەر  ەمەس پە؟!  سونداي-اق، الداعى جارتى جىل ىشىندە بيلىكتىڭ بارلىق تارماعى  تولىق سايلاۋ سۇزگىسىنەن وتەتىنى تۋرالى  مالىمدەمە! وسى جەردە ءبىر وقىس  وي كەلەدى. نەگە پرەزيدەنت  ءالى وكىلەتتىگى بار پرەزيدەنتتىك بيلىگىن  سايلاۋعا سالعالى وتىر دەگەن! بۇل ءوزى  پرەزيدەنتتىڭ ءوز بيلىگى  ءۇشىن قاۋىپتى قادام  ەمەس پە دەگەن وي كەلەدى. رەفورماتور پرەزيدەنت سايلاۋدان وتپەي قالسا نە بولماق  دەگەن وي كەلەدى. ول باستاعان رەفورما تاعدىرى سوندا  نە بولماق؟!  پرەزيدەنت تىم باتىل نارتاۋەكەلگە بارىپ وتىرعان جوق پا دەگەن وي كەلەدى! ويتكەنى، قاڭتار وقيعاسىنان كەيىن پرەزيدەنت  ق.ج. توقاەۆقا دەگەن كوزقاراس  الا-قۇلا بولىپ  كەتتى ەمەس پە؟!  وسىنى ءبىلىپ وتىرىپ  پرەزيدەنتتىك بيلىكتى  دە سايلاۋ سالماق  پرەزيدەنت توقاەۆ، ءسوزسىز، ادىلەت ءۇشىن نارتاۋەكەلگە بارىپ وتىرسا كەرەك. بيلىك يەسى — حالىق. ەندەشە، پرەزيدەنت پرەزيدەنتتى  تاڭداۋدى دا  حالىق ەركىنە بەرىپ، حالىقتىڭ  ءوزى شەشسىن دەپ وتىرسا كەرەك.  دەمەك بىزگە، قازاقستان حالقىنا،، تاريحي تاڭداۋ مۇمكىندىگى بەرىلىپ وتىر! ادىلەتتى جاڭا قازاقستاندى تاڭدايىق،  اعايىن!

سماعۇل ەلۋباەۆ

Abai.kz