پارلامەنت پالاتالارىنىڭ بىرەسكەن وتىرىسىندا كونستيتۋتسياداعى پرەزيدەنتتى سايلاۋ تۋرالى زاڭعا وزگەرىستەر ەنگىزىلدى. الداعى ۋاقىتتا مەملەكەت باسشىسى جەتى جىلعا ءبىر رەت قانا سايلاناتىن بولادى.

بۇعان دەيىن مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ قازاقستان حالقىنا جولداۋىندا بيىل كۇزدە كەزەكتەن تىس پرەزيدەنت سايلاۋى وتەتىنىن مالىمدەگەن ەدى.

«مەن بيىلعى كۇزدە كەزەكتەن تىس پرەزيدەنت سايلاۋىن وتكىزۋدى ۇسىنامىن. ادىلەتتى قازاقستاندى قۇرۋ جولىندا تۇبەگەيلى جانە جان-جاقتى رەفورمالاردى تابىستى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن حالىقتىڭ جاڭا سەنىم مانداتى قاجەت. مەن ءۇشىن مەملەكەت مۇددەسى بارىنەن بيىك. سوندىقتان مەن وكىلەتتىك مەرزىمىمدى قىسقارتۋعا جانە كەزەكتەن تىس پرەزيدەنت سايلاۋىنا بارۋعا دايىنمىن»، - دەدى پرەزيدەنت.

قازاقستانداعى كەزەكتەن پرەزيدەنت سايلاۋى قاراشا ايىندا وتەدى دەپ كۇتىلۋدە.

بۇگىنگە دەيىن «امانات» پارتياسى مەن «قازاقستان حالىق پارتياسى» قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ كانديداتۋراسىن قولدايتىنىن مالىمدەدى.

ءماجىلىس سپيكەرى ەرلان قوشانوۆ كەزەكتەن تىس پرەزيدەنت سايلاۋىندا «امانات» پارتياسىنىڭ قاسىم-جومارت توقاەۆتى قولدايتىنىن جانە ءوزىنىڭ سايلاۋعا تۇسپەيتىنىن ايتقان بولاتىن.

«مەن سايلاۋعا قاتىساتىن لايىقتى كانديداتتى قولدايدىم. وزدەرىڭىز سەزىپ وتىرعان شىعارسىزدار، اشىق ايتايىن، بۇل قاسىم-جومارت كەمەلۇلى توقاەۆ. كەلەسى سايلاۋعا باراتىن بولسا، سول كىسىنىڭ كانديداتۋراسىن مەن قولدايمىن. ال ەندى قاسىم-جومارت كەمەلۇلى Amanat پارتياسىنان بارا ما نەمەسە باسقا ۇيىمداردان بارا ما، ونى ءوزى شەشەدى…مەن ەشبىر سايلاۋعا قاتىسپايمىن. بيىلعى سايلاۋعا دا، بۇدان كەيىنگى سايلاۋعا دا. رەسمي تۇردە سىزدەرگە مالىمدەيمىن: مەن قاتىسپايمىن»، - دەدى قوشانوۆ.

ەرمۇحامەت ەرتىسباەۆتىڭ باسقارۋىنداعى «قازاقستان حالىق پارتياسى» دا پرەزيدەنت سايلاۋىندا قازىرگى مەملەكەت باسشىسىنىڭ كانديداتۋراسىن قولدايتىنىن جەتكىزدى.

«قازاقستان حالىق پارتياسى مەملەكەت باسشىسىنىڭ بۇگىنگى جولداۋىندا جاريالانعان ساياسي وزگەرىستەرگە تولىق قولداۋ بىلدىرەدى. كەزەكتەن تىس پرەزيدەنت سايلاۋىندا، ءبىز بۇرىن مالىمدەگەندەي، قازىرگى مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ كانديداتۋراسىن قولدايمىز»، - دەلىنگەن پارتيانىڭ مالىمدەمەسىندە.

ەلىمىزدىڭ اتا زاڭىنا سايكەس، قازاقستان پرەزيدەنتى بولىپ تۋمىسىنان رەسپۋبليكا ازاماتى بولىپ تابىلاتىن، 40 جاسقا تولعان، مەملەكەتتىك ءتىلدى ەركىن مەڭگەرگەن، قازاقستاندا سوڭعى 15 جىل بويى تۇراتىن جانە جوعارى ءبىلىمى بار رەسپۋبليكا ازاماتى سايلانا الادى، سونداي-اق كانديدات مەملەكەتتىك قىزمەتتە نەمەسە سايلانبالى مەملەكەتتىك لاۋازىمداردا كەمىندە 5 جىل جۇمىس ىستەگەن بولۋى كەرەك.

ەلىمىزدەگى وزگە دە پارتيالار پرەزيدەنتتىككە ۇمىتكەرلەر ۇسىنا ما؟ بۇل سۇراققا «اق جول» پارتياسىنىڭ جەتەكشىسى ازات پەرۋاشەۆ پارتيا قۇرامىندا پرەزيدەنتتىككە لايىقتى ازاماتتار بار دەپ جاۋاپ بەردى. بىراق پرەزيدەنت سايلاۋىنا ۇمىتكەر ۇسىنۋدى پارتيانىڭ رەسمي ورگانى شەشەتىنىن ايتتى.

«ەڭ الدىمەن، سايلاۋدىڭ ناقتى مەرزىمى انىقتالعان كەزدە، ءبىز ۇلتتىق كەڭەسىمىزدى شاقىرامىز. مەن ءوزىم شاقىرامىن. ۇلتتىق كەڭەسىمىز قۇرىلتاي شاقىرامىز با، جوق پا، شاقىرساق كىمدى ۇسىنامىز دەگەن ماسەلەنى قارايدى. قۇدايعا شۇكىر، پارتيامىزدىڭ اراسىندا جەتەكشى ورگانداردا جۇزدەن استام لايىقتى ازامات بار. ولاردىڭ اراسىندا بىرەۋ قاتىسايىن دەسە، بولماسا باسقا ءبىر ۇسىنىس بولسا، ءبىز قۇرىلتايعا جوبامەن شىعامىز. ءارى قاراي ناقتى شەشىمدى قۇرىلتاي قابىلدايدى»، - دەدى پەرۋاشەۆ.

قازاقستانداعى باسقا پارتيالار ازىرگە ءۇنسىز. الماتىدا ساياساتكەرلەر، قوعام قايراتكەرلەرى مەن بەلسەندىلەردەن قۇرىلعان دەموكراتيالىق كۇشتەر كواليتسياسى جەتى جىلدىق پرەزيدەنت مەرزىمىنە قارسى شىعىپ، «كەزەكتەن تىس سايلاۋ كۇن تارتىبىنەن الىنىپ تاستالسىن، پرەزيدەنت سايلاۋى ءوز كەزەگىمەن 2024 جىلى وتكىزىلسىن» دەپ ۇندەۋ جولداعان بولاتىن. بىراق ولاردىڭ ۇندەۋى ەسكەرۋسىز قالدى.

ال كواليتسيانىڭ اتىنان قوعام قايراتكەرى، ساياساتكەر ەرمۇرات باپي پرەزيدەنتتىككە ۇمىتكەر رەتىندە ۇسىنىلادى دەگەن اقپارات جاي عانا ەل ىشىندەگى بولجام بولىپ شىقتى. ونى ەرمۇرات ءباپيدىڭ ءوزى ايتتى.

«مەنى دەموكراتيالىق كۇشتەر كواليتسياسىنىڭ اتىنان ۇمىتكەر رەتىندە ۇسىنادى دەگەن ماسەلە ءالى تالقىلانعان دا جوق. بۇل جەكە ادامداردىڭ ويى عانا. مۇنداي ساياسي ناۋقاننىڭ الدىندا ءارتۇرلى پىكىرتالاستار مەن مالىمدەمەلەر ايتىلاتىنى بەلگىلى جاعداي. سونىمەن قاتار، بيلىككە قىزمەت ەتەتىن بوتتار ىسكە كىرىستى. جالعان سوزدەر كۇشەيە ءتۇستى. مەنى ەشقانداي  قوعامدىق ۇيىم نەمەسە پلاتفورما كانديدات رەتىندە ۇسىنعان جوق. مۇنىڭ ءبارى قاۋەسەت. ەگەر شىنىمەن دە دەموكراتيالىق كۇشتەر كواليتسياسى قوعامدىق تالقىلاۋ ناتيجەسىندە ماعان «ۇمىتكەر بول» دەپ جاتسا، وندا ازاماتتىق پارىزىم مەن قوعام الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىگىمدى ەسكەرە وتىرىپ ۇسىنىسقا ويلانىپ كورەرمىن. بىراق پرەزيدەنتتىك سايلاۋ ءالى رەسمي تۇردە جاريالانعان جوق»، - دەدى ەرمۇرات باپي.

سونىمەن قاتار جەكەلەگەن ادامدار الداعى پرەزيدەنت سايلاۋىنا قاتىسۋعا نيەت بىلدىرگەن.

73 جاستاعى ساياساتكەر جاسارال قۋانىشالين وزىنىڭ Facebook پاراقشاسىندا كۇزدەگى پرەزيدەنت سايلاۋىنا قاتىساتىنى مالىمدەدى.

«وزدەرىڭىز بىلەسىزدەر، پرەزيدەنتتىككە كانديداتتى ەل بويىنشا كەمى 9 بولىمشەسى بار رەسپۋبليكالىق قوعامدىق بىرلەستىكتەر عانا ۇسىنا الادى. مەن وسىنداي ۇيىمداردىڭ باسشىلىعىنا مەنىڭ قانديداتۋرامدى ۇسىنۋ ماسەلەسىن تالقىلاۋ ءۇشىن ماعان حابارلاسۋدى وتىنەمىن»، – دەدى ول.

جاسارال قۋانىشالين 1994-95 جىلدارى جوعارعى كەڭەس دەپۋتاتى بولعان. كەيىننەن وپپوزيتسياعا كەتىپ، ءتۇرلى وپپوزيتسيالىق ۇيىمداردىڭ قاتارىندا بيلىك ساياساتىن سىناپ ءجۇر. ول 2022 جىلى 18 ساۋىردە «العا قازاقستان» اتتى وپپوزيتسيالىق پارتيانى قۇرۋعا تىرىستى. بىراق  قۇجاتى تولىق بولماي، ادىلەت مينيسترلىگى ءوتىنىشتى قابىلدامادى.

2019 جىلى پرەزيدەنت سايلاۋىنا قاتىسقان ساياساتكەر ءامىرجان قوسانوۆ تا مەملەكەت باسشىسى كەزەكتەن تىس پرەزيدەنت سايلاۋى تۋرالى ۇسىنىستى ايتقان كۇنى:

«مەن 2019 جىلى بار رەسمي پروتسەدۋرادان وتكەنمىن. ءيا، ءابليازوۆ، قاجىگەلدين، تاعى باسقا ەسكى وپپوزيتسيا مەنى قارالادى، بىراق ەرتەڭ باسقا بيلىك قارسىلاسىن تىركەسە، قولدايمىن. تىركەمەسە، پرەزيدەنتتىككە ۇسىنىلىپ، تىركەلۋگە مەن دايىن، ويتكەنى تىركەلۋ ءۇشىن زاڭ جاعىنان ءمىنسىزبىن»، – دەپ جاريالاعان بولاتىن ءوزىنىڭ الەۋمەتتىك پاراقشاسىندا.

ايجان تەمىرحان

Abai.kz