بىرەۋلەر ولاردى «جىن قىزمەتشىلەرى» دەيدى. بىرەۋلەر اللانىڭ ايرىقشا شاپاعاتىنا بولەنىپ، ارنايى ميسسيامەن كەلگەن كەرەمەت يەلەرى سانايدى. ەندى بىرەۋلەر جان قيناماي اقشا تابۋدىڭ جولىن تاپقان شارلاتاندار دەپ بىلەدى. نە كەرەك، قازىر «ەكستراسەنس» تاقىرىبى «مودنىي» بولىپ تۇر. اركىمنىڭ دە پىكىر قۇقى بار-اۋ، بىراق سوڭعى كەزدە ەكستراسەنستەر «بۇل نە دەيدى ەكەننەن» گورى اقيقاتتى ايتاتىن وراكۋلدار سياقتى قابىلدانىپ ءجۇر. ونسىز دا ميستيكالىق ويلاۋعا بەيىم حالىق ەدىك، كورىپكەل-بالگەرلەر «كۇنىنە توقسان توعىز بالەنى» ايتىپ، باسىمىزدى قاتىرىپ قويدى.
بىرەۋدىڭ باعىن قىزعانىپ وتىرعان ءبىز جوق، بىراق كۇن سۋىتسا - كورىپكەل، كۇن جىلىنسا دا كورىپكەل. ۇشاق قۇلاسا دا، تەرراكت بولسا دا كورىپكەل. جۋرناليستەر قيت ەتسە باقسى-بالگەرگە جۇگىرەتىن ادەت تاپتى. «ەكستراسەنس» دەگەن ءسوز «ەكسپەرت» دەگەنمەن بىردەي ەستىلەتىن بولدى. باقىت جۇماتوۆا، جان الىبەكوۆ دەگەندەردىڭ تانىمالدىلىعى ءاسانالى اشىموۆتەردەن كەم ەمەس. ال ەندى ۆوكزالدىڭ بۇرىشىندا وتىرىپ الىپ، «بالاڭ كەلەر جىلى ۇيلەنەدى» دەپ قۇمالاق شاشۋ مەن ورتالىق تەلەۆيزيادان «شەكاراشىلاروزىن ءوزى جاردى» دەپ يلاندىرۋدىڭ  اراسىندا ايىرماشىلىق بار عوي.
ورىندالماعان بولجامدار

بىرەۋلەر ولاردى «جىن قىزمەتشىلەرى» دەيدى. بىرەۋلەر اللانىڭ ايرىقشا شاپاعاتىنا بولەنىپ، ارنايى ميسسيامەن كەلگەن كەرەمەت يەلەرى سانايدى. ەندى بىرەۋلەر جان قيناماي اقشا تابۋدىڭ جولىن تاپقان شارلاتاندار دەپ بىلەدى. نە كەرەك، قازىر «ەكستراسەنس» تاقىرىبى «مودنىي» بولىپ تۇر. اركىمنىڭ دە پىكىر قۇقى بار-اۋ، بىراق سوڭعى كەزدە ەكستراسەنستەر «بۇل نە دەيدى ەكەننەن» گورى اقيقاتتى ايتاتىن وراكۋلدار سياقتى قابىلدانىپ ءجۇر. ونسىز دا ميستيكالىق ويلاۋعا بەيىم حالىق ەدىك، كورىپكەل-بالگەرلەر «كۇنىنە توقسان توعىز بالەنى» ايتىپ، باسىمىزدى قاتىرىپ قويدى.
بىرەۋدىڭ باعىن قىزعانىپ وتىرعان ءبىز جوق، بىراق كۇن سۋىتسا - كورىپكەل، كۇن جىلىنسا دا كورىپكەل. ۇشاق قۇلاسا دا، تەرراكت بولسا دا كورىپكەل. جۋرناليستەر قيت ەتسە باقسى-بالگەرگە جۇگىرەتىن ادەت تاپتى. «ەكستراسەنس» دەگەن ءسوز «ەكسپەرت» دەگەنمەن بىردەي ەستىلەتىن بولدى. باقىت جۇماتوۆا، جان الىبەكوۆ دەگەندەردىڭ تانىمالدىلىعى ءاسانالى اشىموۆتەردەن كەم ەمەس. ال ەندى ۆوكزالدىڭ بۇرىشىندا وتىرىپ الىپ، «بالاڭ كەلەر جىلى ۇيلەنەدى» دەپ قۇمالاق شاشۋ مەن ورتالىق تەلەۆيزيادان «شەكاراشىلاروزىن ءوزى جاردى» دەپ يلاندىرۋدىڭ  اراسىندا ايىرماشىلىق بار عوي.
ورىندالماعان بولجامدار
ەندى ءماشھۇر ەكستراسەنستەردىڭ كەيبىر كورىپكەلدىكتەرىن ەسكە تۇسىرەيىك. ىلعي دا ينوپلانەتيانداردىڭ كەلۋىن كۇتىپ جۇرەتىن باقىت جۇماتوۆا: «2012 جىلى جاڭا قۇداي تۋىلادى»، - دەدى ەكى جىل بۇرىن (استاپىراللا). «سوندا بىزدەر، بۇرىنعى ەۆرەيلەر مەن ارابتار ءتارىزدى، ونىڭ جەرگە ءتۇسۋىنىڭ كۋاسى بولامىز». پوۋ، دەگەن! ال «جاڭا قۇداي جىل بويى تۋىلادى»، - دەگەندى قالاي تۇسىنۋگە بولادى؟ شاحەرەزادامىز تاعى دا:«2012 جىلى پرەزيدەنت سايلاۋى ءوتىپ، وندا ەلباسى 101% داۋىسپەن جەڭىسكە جەتەدى» دەپ ۋادە بەرگەن بولاتىن. بىراق باقىت ايتتى ەكەن دەپ ەشكىم كەزەكتەن تىس سايلاۋ وتكىزبەدى. ونىڭ «ارقانكەرگەنگە» بايلانىستى بولجامىن ءالى كۇنگە «بيلىكتى ايىپتاۋ» ءۇشىن قولدانىپ، «باقىت جۇماتوۆا چەلاح كىناسىز دەگەن» دەيتىندەر بار. ال سول اپايىمىز بىلتىر جازدا«بۇل بالانىڭسوتقا دەيىن امان-ەسەن جەتۋى نەعايبىل»، - دەپ بىلگىشسىنبەپ پە ەدى؟ سوعان قاراماستان، سلاۆامىز امان-ەسەن، از دەسەڭىز قاسقايىپ تۇرىپ كىناسىن مويىندادى (سەنۋ-سەنبەۋ ءوز قۇقىڭىز). سوتقا ءدىن-امان جەتىپ، ءتىپتى قازىر ومىرلىك جازاسىن وتەپ وتىر.سوتتان كەيىن «چەلاحتى ولتىرە الماي قالعان» باكەڭ ىلە-شالا: «مەن بولاشاقتان چەلاحتى كورىپ تۇرعانىم جوق»، - دەپ سالدى. ءبىر اۋىز ءسوز، بىراق قانداي قانقۇيلى قىلمىسكەر ءۇشىن دە اۋىر ءسوز. بىراق ول از جۇماتوۆاعا. جۇماتوۆا قازاقستاننىڭ، ءتىپتى الەمنىڭ تاعدىرىنا الاڭداۋلى.«بولاشاقتا ادامداردىڭ «ءۇشىنشى كوزى» اشىلىپ، ءبارى كورىپكەل بولادى، ينوپلانەتياندار جەرگە تۇسەدى»، - دەپ ساندىراقتايدى. بولاشاقتا نە بولاتىنىن اللادان كەيىن وسى كىسى-اق ءبىلسىن دەيىكشى. بىراق ول «بولاشاققا» دەيىن كىم بار، كىم جوق. ىڭعايلى ەمەس پە؟ ارينە، كورىپكەلدەر پريمادونناسىندا «كۇدىك تۋدىرمايتىن» بولجامدار دا بار. مىسالى،«2013 جىلى قازاقستاننىڭ برازيليا، ارگەنتينا سياقتى ەلدەرمەن بايلانىس ورناتۋعا مۇمكىنشىلىگى زور».مەن سىزگە ايتايىن، لاتىن امەريكاسىمەن بايلانىس ورناي باستاعانىن بايقاۋ ءۇشىن كورىپكەل بولۋدىڭ استە قاجەتى جوق. «جاڭا كومپيۋتەرلەر پايدا بولادى»، «جاڭا ميللياردەرلەر پايدا بولادى»دەگەن «عاجايىپتارىنا» قاتىستى دا ايتارىمىز سول. ەندى وسىنداي بالگەردەن ەلدىڭ تاعدىرى، ەلباسىنىڭ مەرزىمى تۋرالى سۇراپ زىكىر سالۋ قانشالىقتى ورىندى؟ راس، باسىندا «بيتۆا ەكستراسەنسوۆ» جوباسىنان پايعامبارداي كورگەن جۇرت باقىت جۇماتوۆاعا يلاندى. ءتىپتى استانادا العاشقىلاردىڭ ءبىرى بولىپ سۇحبات العان دا ءوزىمىز ەدىك. بىراق ورىندالماعان بولجامدارى كوبەيگەن سايىن سەنىم دە ءبىر ءتۇرلى ساياقسي بەرە مە، قالاي...
تاعى ءبىر ءماشھۇر جۇلدىزشى نازاربەك قوجامسەيىت ءبىر جىل بۇرىن: «2012 جىلى اقىرزامان بولمايدى، بىراق بۇل رۋحاني تازارۋ جىلى بولادى. 21 جەلتوقساندا، اسىرەسە، ارام جۇرگەن ادامدارعا، الاياقتارعا، حالىقتىڭ قامىن ويلاماي ءوز بەتتەرىمەن كەتكەندەرگە قاتتى بولادى. جەر-انا ولارمەن قوشتاسادى»، - دەپ سالعان بولاتىن. جەلتوقسان ءوتىپ، قاڭتار كەلدى، جەمقورلار جەر باسىپ ءجۇرىپ جاتىر. ءتىپتى حراپۋنوۆپەن، ابىلازوۆپەن قوشتاسقان ەشتەڭەسى جوق. الدە 2013-كە امان جەتكەندەردىڭ ءبارى سۇتتەن اق، سۋدان تازا، حالىقتىڭ قامىن ويلاعان، ءوز بەتىمەن كەتپەگەن پاكيزات جاندار دەپ ءتۇسىنۋىمىز كەرەك پە؟ ارينە، كۇدىك كەلتىرمەيتىن بولجامدار قوجامسەيىتتە دە تولىپ جاتىر. «سيقىرلى» اراقپەن اۋرۋ اتاۋلىنى ەمدەپ، ءتىپتى «ماڭگى جاستىق ەليكسيرىن» تاپقان اعامىز «2013 جىلى كوكتەمدە قيىن بولادى، وزەن-كولدەر تاسيدى»، - دەيدى، مىسالى. دالاداعى قارعا قاراڭىز دا، كۇدىكتەنىپ كورىڭىز.
ءتاۋىپ پەن... تەڭگە
بۇل وقيعادا ەڭ قىزىعى نازاربەك اعامىزدىڭ مەملەكەتتەن جالاقى سۇرايتىنى. ءسوز رايىنا قاراساڭ، بۇدان بىلاي بولجام (تەگىن بولجام - رەد.) جاسامايمىن دەپ بۇلدانادى. «ءماسىموۆتىڭ ۇكىمەتى كەزىندە ءماسى كيىپ شىعامىز دەدىم، ونىم راس شىقتى. سەرىك احمەتوۆتىڭ ۇكىمەتى كەزىندە بوراننان كوز اشپايمىز دەدىم. ايتقانىم كەلەدى. بىلتىر جازدا قۋاڭشىلىق بولادى دەگەنمىن. ونىم دا ءدوپ شىقتى». مەيلىڭ عوي. بارىنەن دە ۇناعانى مىناۋ بولدى: «ال كەلەر جازدىڭ نە بولارىن تەك شەندىلەرگە ايتامىن». جۇلدىزشىلاردىڭ ەرەكشە قاسيەتىن جاراتقان جىبەرسە، شەندى-شەكپەندىلەر مەن باي-باعلاندارعا عانا ايتسىن دەپ جىبەرمەگەن شىعار. امانتاي قاجىمەن جاعالاسىپ، وباماعا تىنىشتىق بەرمەيتىن نازاربەك اعامىز بىردە امەريكا پرەزيدەنتىنە بولجامدارىن «تەگىن» جازىپ جىبەرەتىنىن ايتىپ قالعان-دى. ءسويتىپ تۇرىپ «تۋعان» ۇكىمەتىنەن اقشا سۇراعانىنا جول بولسىن. اقىرى بۇل كىسى ءوز سوزىنە سەنىمدىەكەن، وندا 21 جەلتوقساننان كەيىن قارجى پوليتسياسىن تاراتىپ جىبەرىپ، ونىڭ بيۋدجەتىن نازەكەڭنىڭ قولىنا ۇسىنۋعا قالاي قارايسىزدار؟..
جۋرناليستەرگە وزىمسىنە سويلەيتىن اعامىز قاشان حابارلاسساڭ دا مىندەتسىنىپ وتىرادى. ايتاتىنى ءبىر سارىن. «2003 جىلى قوي سويىپ، قانىن سۋعا اعىزىپ جىبەرىپ، زىريانوۆسكىدەگى جەر سىلكىنىسىنىڭ بەتىن قايتاردىم». «وتە جاقسى بولعان»، - دەيمىز ءبىز. بىراق ءوزىڭىز ويلاڭىزشى، ءبىر اۋىلعا جاقسىلىق جاساعان ادام سونى مىندەتسىنەتىن بە ەدى؟ماشھۇر ءجۇسىپ كوپەەۆ كەزىندە بەلگىلى جۇلدىزشى بولعان. بىراق ول ەلدەن اقشا سۇرادى دەگەنگە كۇمانىم بار.
ەسەسىنە قازىرگى كورىپكەلدەر اقشانى كۇرەپ تابادى دەيدى. ەندى شە، ءبىر ساعاتىن 50-100 مىڭ تەڭگەگە باعالايتىن جۇماتوۆا باي بولماعاندا، كىم باي بولادى؟ ونداي ادامعا جەتى وققاعار جالدايتىن داۋلەت قايدان كەلەدى؟ اڭىزعا اينالعان باقىت اپامىزدىڭ ادرەسىنە ايتىلاتىن مىنانداي سىندا ۇشان-تەڭىز: «ب.جۇماتوۆادا 2012 جىلدىڭ ناۋرىزىندا بولدىم. ويلاپ قاراسام، بىردە ءبىر سۇراعىما انىق جاۋاپ بەرمەگەن ەكەن. نە ىستەيتىنىمدى، قانشا بالام بارىن، جۇلدىز بويىنشا كىم ەكەنىمدى دە تابا الماپتى. «سيقىرلى» سىرىڭكەلەرىن جاعىپ جىبەرىپ سۇرايتىنى: «مەنىڭ ويىمنان 30, 40, 60 مىڭ دوللار دەگەن ساندار كەتپەي جاتىر. بۇل ءسىز ءۇشىن كوپ پە، از با؟». قىسقاسى، اقشاڭ بار ما، جوق پا، سونى تەكسەرەدى. «ونداي اقشام جوق» دەسەڭ، بىردەن قىزىعۋشىلىعى باسەڭدەپ سالا بەرەدى». «ءبىر قابىلداۋىنا 50000 تەڭگە الادى، ءبىز جوعالىپ كەتكەن تۋىسىمىزدى ىزدەپ بارعانبىز. «تۋىسىڭ ءتىرى، جاقىندا كەلەدى»، - دەدى. ەكى كۇننەن كەيىن ونىڭ قايتىس بولعانىن ەستىدىك»...
اڭقاۋ قازاقتى كىم الداماي جاتىر دەپ قويا سالايىن دەيسىڭ. بىراق قۇداي-اۋ، بۇل كىسىلەر مەملەكەتتىك ماڭىزداعى تاقىرىپتارعا ارالاسادى عوي. ايتپەسە، «جاقىندا اقتاۋ قازاقستاننىڭ استاناسى بولادى» (ب.جۇماتوۆا) دەگەن ءسوزدى قايتىپ تۇسىنەمىز؟ سوندا دەيمىن، «قوي دەيتىن قوجا» تۇگىل، «اۋ، ءسىز بىلاي بولادى دەپ ەدىڭىز، بولمادى عوي؟» دەيتىن جان جوق. جالپى، نەگىزسىز بولجامدار ايتىپ، ەلدى دۇرلىكتىرگەندەرگە زاڭ الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىك ماسەلەسى قارالۋ كەرەك سياقتى.ايتپەسە، تاۋىپتەردى بىلاي قويعاندا، قازىر ەكىنىڭ ءبىرى بولجام ايتقىش بولىپ بارادى. ەل نازارىنداعى چەلاح سوتىندا، ماسەلەن، قورعاۋشىنىڭ جالعان مالىمدەمە جاساپ، تەرگەۋ امالدارىن تەجەپ، ەلدى اداستىرعانى بار. ەكولوگ ەلەۋسىزوۆ ايدىڭ-كۇننىڭ امانىندا «الماتى قيراعالى جاتىر» دەپ كورىپكەل بولا قالعانى اناۋ. وۋ، بۇل ەلدە اركىم ءوز ىسىمەن اينالىساتىن كۇن قاشان تۋادى؟جەر سىلكىنىسى تۋرالى سەيسمولوگتار سويلەسىن. چەلاحتىڭ كىنالى-كىناسىزدىگىن ءتاۋىپ ەمەس، تەرگەۋشىلەر ايتسىن...
ءاي، بىراق... كورىپكەلدەردىڭ جۇلدىزى جانسا، وعان بيلىكتىڭ دە سىڭىرگەن ەڭبەگى بار. نەگە جۋرناليستەر جۇماتوۆاعا جۇگىرەدى؟ ويتكەنى رەسمي اقپارات حالىقتىڭ كوڭىلىنەن شىقپايدى. حالىق ءبىر ساندىراققا بالاما بولاتىن ەكىنشى ساندىراقتى ىزدەپ تۇرادى. وكىلەتتى ورگاندارعا سەنۋدەن قالعان. ياعني، ەلدە سەنىم داعدارىسى. قوڭىراۋ.

"حالىق ءسوزى" گازەتى