جىل سايىن ەكونوميكا مەن بەيبىتشىلىك ينستيتۋتى (IEP) قۇراستىرعان الەم ەلدەرىندەگى تەرروريزم دەڭگەيى بويىنشا انتيرەيتينگتە 135 مەملەكەتتىڭ ىشىندە قازاقستان 93-ءشى ورىنعا جايعاستى – بۇل وتە جاقسى كورسەتكىش، سەبەبى ءبىز ءتىزىم بويىنشا سوڭعى ورىندا تۇرمىز (بارلىعى 93 ورىن).

رەيتينگتەگى يندەكستىڭ ءمانى نەعۇرلىم جوعارى بولسا، سوعۇرلىم ەلدە قاقتىعىستار مەن تەرروريستىك اكتىلەر ءجيى كەزدەسەدى دەگەن ءسوز. ال مەملەكەتتە ەكسترەميستىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تىركەلمەي، تەرروزيم قاۋپى جوق بولسا ونىڭ يندەكسى نولگە تەڭ بولادى. قازاقستاننىڭ يندەكسى 2021 جىلى نولدىك كورسەتكىشكە جەتىپ وتىر، ياعني بىزدە تەرروريزم قاۋپى جوق (2019 جىلى يندەكس – 0.901).

جالپى 2021 جىلى الەم بويىنشا تەرروريزم  قۇرباندارىنىڭ سانى 1,2%-عا ازايىپ، 7142 ادامدى قۇراعان، بىراق تەرروريستىك شابۋىلدار كورسەتكىشى 2020 جىلى تىركەلگەن 4 458 جاعدايمەن سالىستىرعاندا 17%-عا ارتىپ، 2021 جىلعى كورسەتكىش 5226 بولدى. انتيرەيتينگتىڭ كوش باسىندا تۇرعاندار – اۋعانستان، يراك، سومالي ەلدەرى.

الايدا جەرگىلىكتى قۇزىرلى ورگانداردىڭ اقپاراتىنا سەنسەك، ەلدەگى ەكسترەميزم مەن تەرروريزمگە بايلانىستى تىركەلگەن قىلمىستىق قۇقىق بۇزۋشىلىقتار سانى ءبىر جىلدا 20%-عا ارتقان.

قازاقستاندا 2021 جىلدىڭ ءبىرىنشى جارتىجىلدىعىندا ەكسترەميزم مەن تەرروريزمگە بايلانىستى 139 قۇقىق بۇزۋشىلىق تىركەلدى. وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 19,8 پايىزعا كوپ. 2021 جىل قۇقىق بۇزۋشىلىقتىڭ بۇل تىرىنەن انتيرەكوردتى جاڭارتتى. 2017 جىلدان 2020 جىلعا دەيىن كورسەتكىش تۇراقتى تۇردە ازايىپ وتىرعان.

وڭىرلىك بولىنىستە ەكسترەميزم مەن تەرروريزمگە بايلانىستى ەڭ كوپ قۇقىق بۇزۋشىلىقتار تۇركىستان وبلىسىندا تىركەلدى: 18 جاعداي — وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا 18,2%-عا از. جامبىل وبلىسى مەن شىمكەنت تىركەلگەن 16 جاعدايمەن ۇشتىكتى جاۋىپ وتىر.

قىزىلوردا وبلىسى ۇزدىكتەر قاتارىندا. قوستاناي مەن شىعىس قازاقستان وبلىستارىندا 1 عانا وقيعا تىركەلسە، ءبىزدىڭ وبلىستا نەبارى 3 جاعداي تىركەلگەن.

اتالمىش توپتاعى تىركەلگەن قۇقىق بۇزۋشىلىقتار كوبىنە الەۋمەتتىك، ۇلتتىق، رۋلىق، ناسىلدىك، تەكتىك نەمەسە ءدىني الاۋىزدىقتى قوزدىرۋمەن بايلانىستى: وتكەن جىلداعىداي بارلىعى 48 جاعداي تىركەلدى.

تەرروريزمدى ناسيحاتتاۋ نەمەسە تەرروريزم اكتىسىن جاساۋعا شاقىرۋ، سونداي-اق ەكسترەميزمدى نەمەسە تەرروريزمدى جۇزەگە اسىرۋىنا بايلانىستى قىزمەتىنە تىيىم سالىنعان، نە بولماسا مەكەمەنى جويۋ تۋرالى سوت شەشىمى شىققانىنا قاراماستان، قوعامدىق نەمەسە ءدىني بىرلەستىكتىڭ نە وزگە دە ۇيىمنىڭ قىزمەتىن ۇيىمداستىرۋ مەن وعان قاتىسۋ سىندى قىلمىس تۇرلەرى دە «تانىمالدىلىققا» يە.

ماتەريالدى «نۇرلى باعدار» قوعامدىق قورى مەن قىزىلوردا وبلىسىنىڭ قوعامدىق دامۋ باسقارماسى بىرلەسىپ دايىندادى.

Abai.kz