جۇما, 22 قاراشا 2024
اقمىلتىق 3149 20 پىكىر 6 جەلتوقسان, 2022 ساعات 14:43

قازاق قاي تىلدە سويلەيتىنىندە ەلشىنىڭ نە شارۋاسى بار؟

كونستيتۋتسياداعى 7-باپتىڭ 2-تارماعىن الىپ تاستاۋدى تالاپ ەتكەن دەپۋتاتتىق ساۋالىمىز وتە وزەكتى ەكەنىن رەسەي ەلشىسى «روسسيا سەگودنيا» اگەنتتىگىنە بەرگەن سۇقباتىندا ءتىل تۋرالى ورەسكەل سوزىمەن دالەلدەپ بەرىپتى!..

رەسەيدىڭ قازاقستانداعى وكىلەتتى ەلشىسى الەكسەي بوروداۆكين: «ءاربىر قازاقستاندىق ەكى اياقتا نىق تۇرۋى ءتيىس: ءبىرى مەملەكەتتىك ءتىل – قازاق ءتىلى، ەكىنشىسى، قازاقستان كونستيتۋتسياسىندا كورسەتىلگەندەي رەسمي ءتىل –ورىس ءتىلى. بۇل ەكى اياقتىڭ ەكەۋى دە بىردەي بولعان جاعدايدا عانا العا قادام باسا الاتىنىن ەسكەرۋ كەرەك»، - دەيدى.

وزگە ەلگە نە ىستەۋدى ۇيرەتىپ، وزەۋرەپ، «ەكى ءتىلدى بىلگەن ەكى اياعىمەن نىق تۇرىپ، العا قادام باسا الادى»  دەپ ءپالساپا سوعىپ وتىرعان ەلشىگە ءوز سوزىنەن ۇستاپ الىپ، ەسكەرتۋىمىز بار ءبىزدىڭ دە! سوندا  تەك رەسەي ءتىلىن عانا بىلەتىن ءبىزدىڭ ەلدەگى ورىس ەتنوستارى 31 جىلدان بەرى قاشانعى ءبىر اياعىمەن تۇرادى؟ قاشان العا باسادى؟ وزگە تىلدە عانا - ياعني ءبىر اياعىمەن عانا ۇزاق تۇرعان ادام قۇلايتىنىن ۇمىتپاۋ كەرەك، ەلشى بوراداۆكين مىرزا!

تاۋەلسىز قازاق ەلى ازاماتتارىنىڭ قاي تىلدە سويلەۋىن نۇسقاپ كورسەتەتىندەي بيلىكتى رەسەي ەلشىسىنە كىم بەرىپ وتىر؟

تاۋەلسىز قازاق ەلىنىڭ قاي تىلدە سويلەۋى كەرەكتىگىندە رەسەي ەلشىسىنىڭ نە شارۋاسى بار؟

سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى سىرت قالا بەرە مە تاعى، بۇعان قانداي قايرات كورسەتەدى؟

ءبىزدىڭ رەسەيدەگى كەشەگى-بۇگىنگىسى بار، ەلشىلەرىمىزدىڭ  قايسىسى بولسا دا، ء“بىر ميلليونعا جۋىق قازاق تۇراتىن رەسەيدە نەگە ءبىر قازاق مەكتەبى جوق؟!.-دەپ ايتا الا ما؟ تەك يمانعالي تاسماعامبەتوۆتىڭ عانا ەلشى كەزىندە رەسەيدە قازاق تىلىندە سويلەگەنىن بىلەمىز.

بۇل ەلشى ا.بوروداۆكين 2018 جىلى دا: «ەل باسشىلىعى ورىس تىلىندە سويلەيدى، تەك ءوز ارالارىندا عانا ەمەس، قازاقستان حالقىنا ۇندەۋ جاساعان كەزدە دە»، - دەپ، استامسي جاۋاپ بەرگەن بولاتىن «روسسيا 24» تەلەارناسىنا بەرگەن سۇقباتىندا. ءبىر جاعىنان رەسەي ەلشىسى اششى شىندىقتى، قازاق بيلىگىنىڭ رەسەي تىلىندە سويلەيتىنىن اشىق ايتىپ وتىر.

جالپى، رەسەي ەلشىسىنىڭ بۇدان ءتورت جىل بۇرىنعى دا، كەشەگى دە سوزىنە قاراساڭ، تاۋەلسىزدىك العانىنا 31 جىل تولىپ وتىرعان قازاقستان ءالى رەسەيدىڭ گۋبەرنياسى سەكىلدى…

سوندىقتان دا بيىل 27 ساۋىردە كەڭەس وداعى يمپەرياسىنىڭ 70 جىلىن ايتپاعاندا، تاۋەلسىزدىك العان 30 جىلدا، بارلىعى 100 جىلدا  تۇڭعىش رەت پارلامەنتتە كونستيتۋتسياداعى ءتىل تۋرالى 7 باپتى وزگەرتىپ، تەك قازاق تىلىنە عانا جەكەدارا مەملەكەتتىك ستاتۋس بەرۋدى جانە مەملەكەتتىك ءتىلدى مىندەتتەيتىن زاڭ قابىلداۋدى، تالاپ ەتكەن «اق جول» فراكتسياسىنىڭ دەپۋتاتتىق ساۋالىن جاريالاعانبىز. وسى دەپۋتاتتىق ساۋالدا «اق جول» تالايدان كوتەرىپ كەلە جاتقان قازاقستان ازاماتتىعىن الۋ ءۇشىن مەملەكەتتىك تىلدەن ەمتيحان تاپسىرۋدى تاعى دا ۇسىنعانبىز. بۇل ماسەلە شەشىلىپ جاتقانىن  جاقىندا ۇكىمەت باسشىسى ءا. سمايىلوۆتىڭ ءوزى مالىمدەدى. ال مەملەكەتتىك ءتىل تۋرالى زاڭ قابىلداۋ ماسەلەسى ءالى سوزىلىپ كەلە جاتىر.

مەملەكەتتىك ءتىل تۋرالى  زاڭنىڭ كونتسەپتسياسى جوباسىن بيىل 31 تامىزدا ءتىل كوميتەتى قارايتىن عىلىم جانە جوعارى ءبىلىم مينيسترلىگىنە وتكىزگەنبىز. سوعان مينيسترلىك  قورىتىندى جاساۋى كەرەك ەدى، ءۇش ايدان بەرى ءالى جاۋاپ بەرگەن جوق.

وسى  مەملەكەتتىك ءتىل تۋرالى زاڭ قابىلداپ، كونستيتۋتسيانىڭ ءتىل تۋرالى بابىن وزگەرتۋدى تالاپ ەتكەن دەپۋتاتتىق ساۋالىمىزدى  ماجىلىستەگى 41 دەپۋتات قولداعانىن ايتا كەتۋگە ءتيىسپىز.

ال بۇل دەپۋتاتتىق ساۋالىمىزدى بەلگىلى زيالىلار باستاعان قالىڭ ەل فەيسبۋكتا «مەن كونستيتۋتسيادان 7 باپتىڭ 2 تارماعىن الىپ تاستاۋدى تالاپ ەتەمىن!» - دەپ حالىقتىق چەلەندج جاساپ قولدادى. ەگوۆتاعى پەتيتسيادا قولداۋشىلار سانى جارتى ميلليوننان -  500 مىڭنان اسىپ كەتتى! حالىق اراسىندا قوعامدىق رەزونانس تۋدىردى!

2020 جىلى «قازاق ءۇنى» ۇلتتىق پورتالىنداعى مەملەكەتتىك ءتىل تۋرالى زاڭ قابىلداۋدى،  كونستيتۋتسيادان 7 باپتىڭ 2 تارماعىن الىپ تاستاۋدى تالاپ ەتىپ، قر پرەزيدەنتىنە جازىلعان اشىق حاتقا ءبىر جارىم ايدا الەمگە ايگىلى ۇلت زيالىلارى باستاعان 126 مىڭ ادام قول قويدى. بۇل قولداۋ قازىر 130 مىڭعا جەتتى.

ارتىندا ميلليوندار تۇرعان، مەملەكەتتىك ءتىل تۋرالى زاڭدى تالاپ ەتكەن اشىق حاتقا ەستيتىن مەملەكەتىمىز ادىلەتتى قازاقستاندا ادىلەتتى قارايدى دەپ بىلەمىز.

بۇگىنگى كۇننىڭ ەڭ باستى ماسەلەسى - مەملەكەتتىك ءتىل مىسەلەسى!

ءتىل تاعدىرى شەشىلمەي، ەل تاعدىرى شەشىلمەيدى!

قازىبەك يسا،

ءماجىلىس دەپۋتاتى

Abai.kz

20 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1456
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3218
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5271